د اتو میاشتو امیدوارې مېرمنې د سولې په مشورتي لویه جرګه کې پهدې هېله ګډون کړی چې راتلونکی ماشوم یې په سوله او امن کې را لوی شي.
مېرمن مینا احمدزۍ له ګڼو ستونزو سره د کندهار ولایت له پنجوايي ولسوالۍ څخه په لویه جرګې کې ګډون کړی.
نوموړې وايي، جګړهیې د کورنۍ ټول غړي اخېستي او یتیمان ورپاتي دي:"ما خپله کورنۍ له لاسه ورکړه، جګړې موږ ته یتیمان پرېښودل، دغه جګړه کې مې درې وروڼه ووژل شول، همدارنګه اوښيګان مې هم له لاسه ورکړل."
د یوې امیدوارې مېرمنې لپاره دا ډېره ستونزمنه ده چې پهداسې یو وضعیت کې له کوره بهر ولاړه شي، خو مینا وايي، غواړي راتلونکی ماشوم یې په سوله او امن کې ژوند وکړي:"که سوله نهوي راتلونکی ماشوم مې هم په امن کې نهشي اوسېدلی، غواړم چې نور طالبان جنګ بس کړي او د افغان میندو او خویندو ژړا او کوکو ته وګوري."
د سولې په مشورتي جرګه کې ۳۲۰۰ کسانو ګډون کړی چې ۳۰ سلنه یې ښځې جوړوي.
د دغې جرګې د جوړونکي کمېسیون مشر محمد عمر داوودزي د چهارشنبې په ورځ یوې خبري غونډې ته وویل چې د جرګې د ۵۲ کاري کمېټو د ۱۳ هغو مشرانې ښځې دي.
ولسمشر محمد اشرف غني بیا د جرګې په لومړۍ ورځ په خپله پرانېستونکې وینا کې وویل، تمه لري چې ښځې په بېلابېلو کمېټو کې فعال حضور ولري.
مینا چې د ۳۳ کمېټې غړې ده، وايي، د ښځو نظریاتو ته د دوی په کمېټه کې ځانګړې پاملرنه کېږي.
د سولې د مشورتي لویې جرګې د ۳۲ کمېټې مشرې فرزانه کوچۍ په بېلابېلو کمېټو کې د ښځو غړیتوب او د یادو کمېټو مشرتابه ته د دوی راتلل ډېر مهم ګني:
"پهدغو کمېټو او اداري پلاوي کې د ښځو حضور اړین وو، ځکه دا نورو ښځو ته لار پرانېزي څو خپل نظریات شریک کړي."
پهدغه څلور ورځنۍ جرګه کې به پردې بحث وشي چې له طالبانو سره څنګه او پر کومو شرایطو سوله کېدای شي.
وسلهوالو طالبانو وار له مخه دا جرګه رد کړې او له خلکو یې غوښتي و چې ګډون پهکې ونهکړي.
۲۶ کلنه مینا چې د ژوند لومړی ملګری یې په یوه بمي برید کې وژل شوی وايي، د کلي ښځو ورته دا مسؤلیت سپارلی چې د نورو په استازیتوب د سولې په مشورتي لویه جرګه کې ګډون وکړي:
"د کلي خلکو او په ځانګړي توګه میندوراته دا مسؤلیت سپارلی، څو په جرګه کې د هغوی نظریات شریک کړم چې زموږ اولادونه تعلیم وکړي."
د جګړو او ناامنیو له امله د افغانستان په ولایتونو کې شاوخوا ۴۰۰ ښوونځي تړلي دي، خو مینا هم لکه د خپل کلي د میندو په شان دا هیله لري چې راتلونکی ماشوم یې لوستی وي او تعلیم وکړي.
هغه هیله چې په سوله او امن کې ورته ښه شرایط برابرېدای شي.
راپور: ناجیه ساپۍ
د سولې د مشورتي لويې جرګې د جوړولو کمېسیون وايي، د جرګې کاري کمېټو په خپلو کارونو پیل کړی او که نن د ورځې تر پایه يې راپورونه وړاندې نهشول کړای، ښايي جرګه د یوې یا نیمې ورځې لپاره وغځېږي.
د دغه کمېسیون او د افغانستان د سولې د عالي شورا د درالانشاء رئیس محمد عمر داوودزي د چهارشنبې په ورځ په یوه خبري غونډه کې وویل:
"څو ساعته توپیر راغلی ډېر نهدی راغلی، خو اوس د کمېټو کار روان دی که کمېټې نن تر دوه یا درېیو بجو خپل کارونه پای ته ورسوي او راپورونه نن وړاندې کړي، نو ښه او که دا چاره سبا ترسره شي نو ښايي، یوه یا نیمه ورځ د جرګې موده وغځول شي."
د سولې مشورتي لویه جرګه د دوشنبې په ورځ پیل شوه او ټاکل شوې وه چې د راتلونکي پنجشنبې په ورځ پای ته ورسېږي.
د جرګې له اجنډا سره سم باید د جرګې په لومړۍ ورځ د جرګې اداري پلاوي بشپړ شوي وای، خو دا چاره په جرګه کې د بېلابېلو ستونزو له امله په یوه ورځ ځنډ سره ترسره شوه.
د سې شنبې په ورځ د جرګې لپاره ۵ مرستیالان او ۵ منشیان وټاکل شول او دغه شان د ۵۲ کاري کمېټو لپاره هم مشران وټاکل شول چې د ښاغلي داوودزي په خبره د ۱۳ کاري کمېټو مشرانې مېرمنې دي.
د جرګې رئیس د مرستیالانو او منشیانو تر ټاکلو دمخه د ولسمسر محمد اشرف غني تر وینا وروسته د هغه لهخوا، جهادي رهبر عبدالرب رسول سیاف وټاکل شو.
ښاغلي داوودزي دا هم وویل چې له ژمنې سره سم په جرګه کې یوازې د سولې اړوند مسایلو باندې بحثونه کېږي او کمپایني بڼه نهلري.
نوموړي د یو شمېر سیاسي څېرو او د ګوندونو د مشرانو د مخالفتونو په اړه وویل، اوس به دوی پوه شوې وي چې شکونه يې بېځایه وو او هیله ده د جرګې د پای په غونډه کې برخه واخلي.
په کابل کې د سولې مشورتي لویه جرګه« انځوریز راپور»
نوموړي زیاته کړه:
"کومو مشرانو چې اندېښنې درلودې او شکونه يې لرل اوس باید ورته واضح شوي وي چې شکونه يې بې ځایه وو، ځکه چې دا جرګه یوازې په سوله بحثونه کوي، نو اوس هڅې روانې دي چې دوی د پای په غونډه کې برخه واخلي."
دا پهداسې حال کې ده چې د حکومت اجرائیه رئیس عبدالله عبدالله، پخواني ولسمشرحامد کرزي، د حزب اسلامي ګوند مشر ګلبدین حکمتیار او د ولسمشرۍ د راتلونکو انتخاباتو ۱۲کاندیدانو دا جرګه غیرقانوني ګنلې او تحریم کړې یې ده.
دغو انتخاباتي ټیمونو د جرګي له جوړېدو یوه ورځ وړاندې په ګډه اعلامیه وویل چې د سولې مشورتي لویه جرګه چې د افغان ولسمشر محمد اشرف غني په بلنه جوړېږي، هدف یې انتخاباتي کمپاین دی.
دغه تحریمونکې ډله باور لري چې په اوسنیو شرایطو کې د دا شان جرګې جوړول د سولې له هڅو سره په ټکر کې دي.
خو د سولې د عالي شورا د دارلانشاء رئیس محمد عمر داوودزي د چهارشنبې د ورځې په خبري غونډه کې وویل چې د سولې د پروسې لپاره معقوله لار لویه مشورتي جرګه ده.
دی وايي، د جرګې ۵۲ کمېټې اوس مهال پهدې بحثونه کوي چې له دې وروسته د سولې پروسه په څه شکل پر مخ ولاړه شي او له طالبانو سره په مذاکراتو کې دولت او ملاتړي یې څه محودیتونه او صلاحیتونه لري.
د ښاغلي داوودزي په خبره د جرګې هدف د سولې لپاره دولت ته حدود او کړنلاره ټاکل دي.
ولسمشر غني هم مشورتي لویې جرګې ته په لومړۍ ورځ په خپله پرانېستونکي وینا کې وویل چې له دې کاره یې هدف کمپاین نهدی او که یې موخه دا وای نو نوم یې پرې لویه جرګه نه کېښوده.
راپور: اکرامالله اکرام
له دوه ورځو بحثونو او کار وروسته بالاخره د افغانستان د سولې د مشورتي لویې جرګې د مشرتابه پلاوی بشپړ شو.
د لویې جرګې د جوړېدو د کمېسیون مرستیال ضیاالحق امرخیل د سې شنبې په ناوخته وویل، محمد افضل حدید، محمد عارف نورزی، کمال صافی، حبیبه سرابي او منیره اخندزاده د دې جرګې د مرستیالانو په توګه ټاکل شوي دي.
د ښاغلي امرخېل په وینا، رفیع الله حیدري، موسی رحیمي، عرفان الله عرفان، عاطفه طیب او ګلالۍ اکبري د مشورتي لویې جرګې د منشیانو په توګه انتخاب شوي.
پهداسې حال کې چې د څلورو ورځو لپاره د دې پلان شوې مشورتي لویې جرګې نیمايي وخت د اداري پلاوي په بشپړېدو او لومړنیو کارونو ولګول شو، دا اندېښنه شته چې ښايي، پر اصلي موضوع د بحثونو لپاره وخت کم او جرګه اوږده شي.
خو د سولې د مشورتي لویې جرګې د جوړېدو کمېسیون چارواکي وايي، تراوسه یې چارې له مهالویش سره سمې روانې دي او دوی هیله لري چې د پنجشنبې د ورځې تر پای پورې به د جرګې بحثونه بشپړ او راټول شي.
ټاکل شوې چې نن د دې جرګې غړي په یو پنځوس کمېټو کې بحثونو ته دوام ورکړي.
د افغان سولې په اړه د مشورتي لویې جرګې تر پرانېستلو یوه ورځ وروسته نن د سې شنبې په ورځ د اداري پلاوي د ټاکلو لپاره انتخابات ترسره شول.
د جرګې مشر عبدالرب رسول سیاف وویل چې د ټاکنو په نتیجه کې به پنځه مرستیالان او پنځه منشیان وټاکل شي.
همدارنګه د یادې جرګې د ۵۱ کمېټو مشران او منشیان هم وټاکل شول.
د سولې مشورتي لویې جرګې هره کمېټه ۸۱ تنه غړي لري.
د جرګې یو شمېر غړي بیا له دې اندېښمن دي چې ممکن دغه جرګه څو نورو ورځو ته هم وغځېږي.
د جرګې یوې غړې لینا شېرزاد وویل:
"که وضعیت همداسې روان وي او هرڅوک په خپل زړه کار وکړي، د دې ډېر احتمال شته چې دغه جرګه وغځېږي."
خو د سولې مشورتي لویې جرګې د جوړېدو کمېسیون مرستیال ضیاوالحق امرخېل ازادي راډيو ته وویل چې د لویې جرګې کارونه د مهالویش پر اساس روان دي او په ټاکلي وخت به بشپړ شي.
نوموړي زیاته کړه:
"تراوسه خو موږ له مهالویش نه وروسته نهیو پاتې، خو که اړتیا وه بیا د جرګې مشر او ادارې پلاوی تصمیم ونیسي."
ښاغلي امرخېل زیاته کړه چې د جرګې د کمېټو د مشرانو تر ټاکلو وروسته یادو کمېټو عملاً کار پیل کړی دی.
د افغان سولې په اړه مشورتي لویه جرګه تېره ورځ د افغان ولسمشر محمد اشرف غني لهخوا پرانېستل شوه.
پهدغه جرګه کې ۳۲۰۰ تنو ګډون کړی دی چې ۳۰۰ تنه یې مېلمانه او پاتې یې غړي دي.
پهدغه څلور ورځنۍ جرګه کې به پر دې بحث وشي چې له طالبانو سره څنګه او پر کومو شرایطو سوله کېدای شي؟
وسلهوالو طالبانو وار له مخه دا جرګه رد کړې او له خلکو یې غوښتي وو چې ګډون پهکې ونهکړي.
بلخوا ولسمشریزو ټاکنو ته ولاړو ځنیو نوماندانو دا جرګه نمایشي او د ولسمشر غني ټاکنیز کمپاین بللې.
راپور: ناجیه ساپۍ