کلینیک از ساحه ما بسیار دور است و وقتی آنجا میروی دوا هم ندارند
مصور باشنده یکی از قریههای ولسوالی بگرام ولایت پروان است که از کمبود مراکز صحی و نبود ادویه در منطقهشان شکایت دارد.
او روز جمعه «۱۲ دسمبر» به رادیو آزادی گفت، فعلاً که فصل سرما است کودکانشان بیمار شده، اما به دلیل دور بودن مرکز صحی توان رفتن پیش داکتر و خرید دوا را ندارند:
"کلینیک از ساحه ما بسیار دور است و وقتی آنجا میروی دوا هم ندارند، فقط نسخه میدهد میگوید دوا را از بازار خریدرای کنید، مردم توان مالی خوب ندارند، فعلاً که وضعیت آب و هوا خراب است، همه کودکان ما بیمار هستند و کمبود دوا هم زیاد احساس میشود و مردم در منطقه ما به مشکلات زیاد روبهرو هستند."
یاسمین یک بانو در ولایت لوگر که سرپرست ندارد و خودش نیز وظیفهاش را از دست داده میگوید، اعضای خانوادهاش همه مریض هستند، اما به دلیل مشکلات اقتصادی توان خرید دوا را ندارد:
"بیمار که شویم توکل به خدا میکنیم، توان اقتصادی ندارم که پیش داکتر بروم و خود را تداوی کنیم، یکونیم سال میشود بیکار هستم، در کنج خانه به بیماری افسردهگی دچار شدیم، هیچ امکانات نیست پیش داکتر بروم خود را تداوی کنم، فعلاً همه اعضای خانواده بیمار هستند."
نبود مراکز صحی، کمبود دوا، مشکلات در بخش عرضه خدمات صحی، نبود داکتران زن و داکتران مسلکی متخصص در شفاخانههای دولتی، بلند بدون فیس داکتر و قیمت دوا در شفاخانههای خصوصی در مجموع از شکایتهای مردم افغانستان در بخش عرضه خدمات صحی را تشکیل میدهد.
شماری از داکتران در شفاخانههای دولتی نیز این مشکلات در شفاخانهها را تأیید میکنند.
نجلا، از داکتران در یکی از شفاخانههای ولایت بلخ در مورد به رادیو آزادی گفت:
ما هیچگونه دوای زرقی برای اینها در شفاخانه نداریم
"فعلاً که فصل زمستان است بیماران سینهوبغل، استفراغات یا اسهالات شدید میآید، ما هیچگونه دوای زرقی برای اینها در شفاخانه نداریم تا زودتر اقدام کنیم که این خود یک مشکل عمده است، شش ماه میشود امکانات درست نداریم، حتی یک امپول تسکین درد را نداریم که وقتی یک حادثه میشود ما رسیدهگی کنیم، روز به روز امکانات ما کم شده میرود."
این نگرانیها و شکایات از عدم پوشش همگانی صحت، همزمان با ۱۲ دسمبر برابر «روز جهانی پوشش همگانی» صحت است.
بخش افغانستان سازمان جهانی صحت (دبلیو اچ او) به مناسبت این روز میگوید که پوشش همگانی صحت حق اساسی بشر است و نباید هیچکسی به دلیل هزینهی مراقبتهای صحی با فقر روبهرو شود.
این سازمان در صفحه اکس (تویتر سابق) خود نوشته است که دو میلیارد نفر در سراسر جهان که برابر با یکچهارم جمعیت جهان است، برای پرداخت هزینههای مراقبتهای صحی با مشکلات مالی مواجه اند و اغلب مجبور میشوند آن را به جای غذا، تعلیم یا مسکن بپردازند.
سازمان جهانی صحت با تأکید بر سرمایهگذاری در پوشش همگانی صحت برای حفاظت از حق صحت میافزاید که با وجود تعهدات متعدد در سطوح بالای سیاسی برای تحقق پوشش همگانی سلامت صحت تا سال ۲۰۳۰، بیش از نیمی از جمعیت جهان هنوز به هم خدمات اساسی صحی دسترسی ندارند.
این سازمان گفته است که یک نفر از هر چهار نفر هنگام پرداخت هزینههای درمان از جیب خود با سختیهای مالی روبهرو میشود، سختیهایی که اغلب به قیمت نیازهای اولیه مانند غذا، آموزش یا مسکن تمام میشود و زمانیکه افراد به دلیل این هزینهها، درمان را به تأخیر میاندازند یا از آن صرفنظر میکنند، پیامدهای سلامت وخیمتر و بار مالی و درمانی بلندمدت سنگینتر میشود.
سازمان ملل متحد پیش از این گفته است که افغانستان از جمله کشورهایی است که فاصله
دسترسی به خدمات درمانی در آن همچنان بسیار گسترده است.
به گفته این سازمان سالها درگیری، بحران اقتصادی و خروج نیروهای متخصص، نظام صحی این کشور را تضعیف کرده و بسیاری از جوامع را برای دسترسی به ابتداییترین خدمات درمانی با چالش روبهرو کردهاست.
اما نبود امکانات صحی وعدم دسترسی به خدمات صحی با کیفیت چه مشکل را به مردم ایجاد میکند؟
مریم رسولی یکی از داکتران داخله میگوید که عدم دسترسی به خدمات صحی، مشکلات جدی را متوجه حیات باشندههای یک محل به ویژه زنان و کودکان میسازد:
"مادران باردار و کودکان و نوزادان که بیشتر در معرض خطر هستند، کسانی هستند که نیاز به مراقبتهای ویژه و اولیه دارند، اما در محلی که خدمات صحی و شفاخانه نباشد، بیشترکسانیکه ضرر میکنند زنان و کودکان هستند، در این صورت بیشتر خانوادهها مجبور میشوند که مناطق را ترک کرده و به جاهای بروند که مراکز صحی وجود دارد که این به هزینههای زیادی نیاز دارد."
مادران باردار، کودکان و نوزادان بیشتر در معرض خطر هستند و به مراقبتهای ویژه و اولیه نیاز دارند
در چند سال اخیر وضع محدودیتها از سوی طالبان بر زنان، کاهش کمکهای بینالمللی به افغانستان و سیستم شکننده صحی در این کشور مشکلات متعددی را در بخش صحت ببار آورده است.
سازمان جهانی صحت (دبلیو اچ او) و ادارۀ همکارش "کلستر جهانی صحت" که شبکۀ متشکل از چندین نهاد بینالمللی است پیش از این در گزارشهای جداگانه گفته اند که دستور کامل قطع کمکهای دولت ایالات متحده، باعث تعلیق یا بسته شدن حدود ۷۰۰ مرکز صحی در افغانستان شدهاست.
دفتر سلامت جنسی و باروری سازمان ملل متحد نیز در ماه دلو سال گذشته هشدار داد که توقف کمکهای امریکا میتواند منجر به ۱،۲۰۰ مورد مرگومیر بیشتر مادران حامله در افغانستان شود.
اخیراً بخش زنان سازمان ملل متحد (یو ان ومن) در گزارشی گفته که از زمان تسلط طالبان، ترس، محدودیتهای رفتوآمد، ممنوعیتهای آموزشی و تبعیض سیستماتیک باعث شده زنان و دختران نتوانند به خدمات صحی مورد نیاز خود دسترسی پیدا کنند.
شرافت زمان سخنگوی وزارت صحت عامه حکومت طالبان هرچند تازه در مورد وضعیت صحی در افغانستان به پرسشهای رادیو آزادی پاسخ نداد، اما این وزارت در دسمبر سال گذشته اعلام کرده بود که ۷۲ درصد باشندههای ولسوالیهای افغانستان به خدمات ثانوی دسترسی ندارند و از میان۴۰۰ ولسوالی تنها در ۹۳ ولسوالی مراکز صحی وجود دارد.
بهگفته این وزارت، در بیشتر موارد مردم برای بسیار یک مشکل کوچک صحیشان به مراکز صحی در مرکز ولایات مراجعه میکنند.
داکتران تأکید میکنند که بخاطر دسترسی به خدمات صحی با کیفیت، نیاز است تا خدمات صحی به ویژه در مناطق دوردست به گونه ثابت و سیار با امکانات بهتر از طریق کلینیکها و شفاخانهها عرضه شود تا مردم بتوانند هنگام بروز کدام بیماری زودتر به این مراکز دسترسی پیدا کرده و حیات خود و خانوادههای شان را نجات دهند.
