۱۴ نوامبر، روز جهانی دیابت(بیماری شکر)، وضعیت بیماران دیابت در افغانستان چگونه است؟

عاطفه ۳۰ ساله مادر سه فرزند و یکی از باشنده‌های ولایت بامیان است. او از چهار سال به این‌سو به بیماری شکر یا دیابت مبتلا شده‌است.

عاطفه روز جمعه «۱۴ نوامبر» به رادیو آزادی گفت که این بیماری بیشتر اوقات برایش باعث ایجاد خسته‌گی، تشنه‌گی، گرسنه‌گی، جان دردی، زیاد شدن ادرار و حتی کم حوصله‌گی می‌شود:

"من چهار سال می‌شود به بیماری شکر مبتلا شدیم، من این بیماری را با خوردن تابلیت و ادویه یونانی کنترول می‌کنم، اگر باز با تابلیت و مینوی غذایی کنترول نشود، انسولین می‌گیرم. با این بیماری جایی‌که بروی چیزی خورده نمی‌توانی، باید پرهیز داشته باشی یا اگر دوای زرقی بگیرم، باید هر جای که می‌روم آنرا با خود ببرم، بسیارسخت است."

او می‌گوید از این‌که قبلاً کارمند صحی بود خودش می‌تواند شکرش را در خانه کنترول کند و متوجه صحت خود باشد.

فرزانه یک باشنده شهر کابل می‌گوید خاله‌اش از چند سال به این‌سو بیماری شکر دارد و هر از گاهی وضعیت‌اش بدتر می‌شود:

"این بسیار یک بیماری خطرناک است، زمانی‌که شکرش بلند می‌رود، فشارش هم بالا می‌رود و وضعیت‌اش خراب می‌شود، چند روز پیش بالای خاله‌ام حمله شکر آمد، سه شب در شفاخانه بستر بود، برایش انسولین تطبیق کردند، شوهرش هم بی‌کار است، اقتصاد شان خوب نیست، اگر شکرش به وقت کنترول نشود وضعیت‌اش بسیار خراب می‌شود."

او گفت شوهر خاله‌اش به دلیل مشکلات اقتصادی و بی‌کاری توان تداوی دوام‌دارش را نداشته و زمانی‌که شکرش بلند می‌رود با مشکل صحی جدی روبه‌رو می‌شود.

این نگرانی‌ها درحالی مطرح می‌شود که بخش افغانستان سازمان جهانی صحت (دبلیو اچ او) بر کنترل و مراقبت به موقع از شکر تأکید دارد و می‌گوید، اگر تداوی نشود می‌تواند منجر به عوارض جدی شود.

این سازمان روز جمعه به مناسبت روز جهانی شکر/دیابت در صفحه اکس (تویتر سابق) خود نوشته که در افغانستان دیابت می‌تواند در هر مرحله‌ی از زنده‌گی، یعنی از دوران کودکی تا سنین بالا افراد را تحت تأثیر قرار دهد.

امروز جمعه «۱۴ نوامبر» برابر با روز جهانی شکر/دیابت است.

این روز همه‌ساله به هدف افزایش آگاهی عمومی درباره شیوع دیابت و اهمیت پیش‌گیری از این بیماری تجلیل می‌شود و به‌عنوان روز جهانی دیابت نام‌گذاری شده‌است.

بخش افغانستان سازمان جهانی صحت خواستار مراقبت قابل دسترسی، آگاهی و سیستم‌های حمایتی برای بیماران افغان مبتلا به شکر شده‌است.

سازمان ملل متحد تخمین می‌کند که ۴۲۲ میلیون بزرگ‌سال در سال ۲۰۱۴ در سطح جهان با شکر/دیابت زنده‌گی می‌کردند، درحالی‌که به گفته این سازمان، این رقم در سال ۱۹۸۰ تنها ۱۰۸ میلیون نفر بود.

به‌گفته سازمان یاد شده، این رشد نشان‌دهنده افزایش عوامل خطرساز مرتبط با شکر، از جمله اضافه‌وزن و چاقی است.

بر اساس معلومات سازمان جهانی صحت، شکر یکی از علل اصلی نابینایی، نارسایی کلیه، حمله قلبی، سکته مغزی و قطع اعضای بدن است.

این سازمان اما می‌گوید که پیروی از رژیم غذایی سالم، فعالیت بدنی منظم و پرهیز از مصرف دخانیات می‌تواند از بروز دیابت نوع دوم پیش‌گیری کرده یا آن را به تأخیر بیندازد.

داکتران می‌گویند شکر بیماری است که فرد مبتلا توان مصرف گلوکوز در داخل بدن را نداشته و همچنان سطح قند خون یا گلوکوز در خون انسان بلند می‌باشد.

داکتر فریدالله عمری متخصص امراض انتانی با بیان این موضوع در مورد راه‌های وقایه و تداوی این بیماری به رادیو آزادی گفت:

"این مریضان باید دواهای توصیه شده را به شکل دقیق مصرف کنند، دوم روزانه برای حداقل یک ساعت ورزش داشته باشند، در قدم سوم این مریضان از غذاهایی شیرین مثل کیک و کلچه و شرینی‌باب و بعضی میوه‌جات استفاده نکنند و در قسمت وقایه باید اول تغذیه سالم داشته باشند، ورزش کنند در هر شش ماه باید قند خون خود را معاینه کرده و خواب کافی داشته باشند."

آقای عمری می‌گوید علایم این بیماری نزد افراد، تشنه‌گی زیاد، گرسنه‌گی، ادرار کردن بیشتر، خسته‌گی و ضعیفی اند.

شرافت زمان سخنگوی وزات صحت عامه حکومت طالبان به پرسش‌های رادیو آزادی در مورد آمار مبتلایان به این بیماری در افغانستان پاسخ نداد، اما پیش از این وزارت صحت عامه طالبان از افزایش شمار بیماران شکر در افغانستان، خبر داده‌است.

افغانستان در میان کشورهای است که تعداد زیاد مبتلایان دیابت را داشته و این بیماران به دلیل عدم مراقبت‌های منظم صحی و تغذیه مناسب، از شرایط وخیم رنج می‌برند.

در افغانستان آمار مبتلایان به این بیماری مشخص نیست، اما فدراسیون بین‌المللی دیابت در سال ۲۰۲۱ آمار مبتلایان این بیماری در افغانستان را یک میلیون اعلام کرده بود.