ممنوعیتهای سختگیرانه طالبان بر زنان در افغانستان، زنان زراعتپیشه را در شرایط اسفناک قرار داده است.
پیش از این نیز وضعیت زنان روستایی توصیف چندان بهتری نداشت و در بیست سال گذشته، جمهوری مخلوع در راستای بلند بردن ظرفیت زنان زراعتپیشه و بهتر ساختن شرایط زندگی برای آنها ناکام مانده است.
اما حداقل زنان در سازماندهی اتحادیههای کوچک نقشی مهم داشتند و از مقدار ناچیز کمکها مستفید میشدند.
با آمدن طالبان، برخی از زنان زراعتپیشه در شهرها و روستاها بیش از پیش به حاشیه رانده شدهاند.
اکنون که از روز زنان روستا نشین در جهان تجلیل به عمل میآید، این زنان با چالشها و محدودیتهای فراوانی دست و پنجه نرم میکنند.
از این میان، حدود ۷۰ زن میانسال و کهنسال پیشهٔ زراعت را کنار گذاشته و در گوشهای از شهر شبرغان به حرفهٔ پشمریسی روی آوردهاند.
این شمار زنان که در یک دستگاه پشمریسی دور هم نشستهاند، کارهای شاقه انجام میدهند و از وضعیت زندگی خود شکایت دارند.
حلیمه ۴۷ ساله، باشندهٔ روستای خواجه برهان شهر شبرغان، یکی از آنها است که میگوید:
«خوراکه ضرورت داریم، روغن، برنج و آرد نیاز داریم. همهٔ ما زنان محتاج، غریب، مسکین و بیچاره هستیم. من خودم پیداگر خانه هستم و ۷۰ زن در این کارگاه پشمریسی کار میکنیم.»
در جوزجان، دهها کارگاه پشمریسی فعالیت دارد و اغلب کارگران این کارگاهها زنان هستند.
شفیقه، یکی دیگر از این زنان، که ۴۰ سال دارد و نزدیک به دوسال عمرش را در کارگاه پشمریسی سپری میکند، میگوید:
«ما از حکومت میخواهیم که برای ما کمک کند، چرا که من خودم سرپرست خانه هستم و اطفال خورد دارم. مزدی که بهدست میآورم کفایت نمیکند.»
فاطمه، یک خانم دیگر که در گوشهای از کارگاه پشمریسی نشسته و سرگرم کار است، میگوید که بیشتر روزها نان خشک و چای تلخ را به عنوان غذای چاشت مصرف میکند.
درآمد روزانهٔ خانم فاطمه ۴۰ افغانی است و او نگران مبتلا شدن به بیماری تنفسی است.
«پشمریسی کار خیلی سختی است. اگر آدم احتیاط نکند، زود مریض میشود و سرفه میگیرد. در جریان کار از پشم خاک بلند میشود. مبادا مریض شویم؛ پولی که از پشمریسی بهدست میآوریم، هزینهٔ دوا هم نمیشود.»
شماری از زنان میگویند که در شرایط فعلی، پیشبرد امور زندگی و تهیهٔ معیشت برای زنانی مانند زنان زراعتپیشه بسیار دشوار است.
به گفتهٔ آنها، پشمریسی هم حالا مانند گذشته نیست؛ زنان مزد اندک و ناچیزی دریافت میکنند.
در افغانستان، حقوق بشر و آزادیهای اساسی گروهی از زنان بهویژه در سه سال گذشته آسیبپذیرتر شدهاند.
وضعیت زنان روستایی به دلیل وخامت اوضاع اقتصادی، گسترش فقر و بیکاری، و محدودیتهای وضع شده بر کار و فعالیت زنان بدتر از قبل شده است.