شبکۀ القاعده بیست و سه سال پیش از امروز با ربودن چهار طیارۀ مسافربری حملات تروریستی پرتلفات را در ایالات متحده انجام داد.
دو طیاره در روز یازدهم سپتمبر سال ۲۰۰۱، برجهای مرکز تجارت جهانی را در نیویارک هدف قرار دادند.
یک طیارۀ دیگر به ساختمان وزارت دفاع ایالات متحده در واشنگتن برخورد کرد و طیارۀ چهارمی در پنسلوانیا سقوط کرد.
در این حملات تروریستی حدود سه هزار نفر کشته شدند.
به دنبال این رویداد ، جورج دبیلوبوش رئیس جمهور آن وقت ایالات متحده وعده کرد که عاملان و طراحان حملات تعقیب و به عدالت کشانده خواهند شد.
ایالات متحده در ماه اکتوبر سال ۲۰۰۱ به حملات در افغانستان آغاز کرد و حاکمیت اول طالبان سرنگون شد.
ایالات متحده پس از آن به اقدام نظامی در افغانستان متوسل شد که طالبان از سپردن اسامه بن لادن رهبر سابق شبکۀ القاعده به امریکا، خودداری کردند.
ایالات متحده ده ها هزار سربازش را در چهارچوب ائتلاف بین المللی برای مبارزه با تروریزم در افغانستان مستقر کرده بود.
اسامه در عملیات ویژۀ نیروهای امریکایی در اوائل ماه می سال ۲۰۱۱ در منطقۀ ایبت آباد در نزدیک اسلام آباد پایتخت پاکستان کشته شد و سپس رهبری شبکۀ القاعده را ایمن الظواهری به عهده گرفت.
ظواهری بعد از خروج نیروهای امریکایی ازافغانستان و پس از بازگشت طالبان به قدرت در این کشور در سی و یک ماه جولای سال ۲۰۲۲ در حملۀ طیارۀ بی سرنشین امریکا در کابل کشته شد.
۲۳ سال پس از حملات تروریستی یازدهم سپتمبر بر امریکا ، القاعده در چی وضعیت قرار دارد؟
علی احمد جلالی استاد پوهنتون دفاع ملی امریکا در واشنگتن می گوید که القاعده در حال حاضر خاموشی ستراتیژیک اختیار کرده و در افغانستانِ زیر حاکمیت طالبان از مکان های امن برخوردار است.
علی احمد جلالی: شبکه القاعده حالا نیز برخی مکان ها را در افغانستان در اختیار دارد و فعال است
« القاعده در افغانستان با آمدن طالبان اکنون مکان های امن دارد و برایشان جای داده و اجازۀ فعالیت به آنان داده اند؛ اما القاعده فعلاً در افغانستان در حالت خاموشی ستراتیژیک است و نمی خواهد که به طالبان دردسر ایجاد کند ؛ ولی برای فعالیت های خود خوشحال است که طالبان برایش جای داده اند. کوشش می کند که قدرتش را در آینده تقویت کند. گروه های استخباراتی در جهان ، در سازمان ملل متحد و دیگر جا ها می گویند که القاعده اکنون برای تجهیز خود از یک مرحله می گذرد ».
حکمت الله اعظمی پژوهشگر ارشد در مرکز مطالعات صلح و جنگ با آقای جلالی همنظر است:
« فکر می کنم که القاعده فعلاً در وضعیت بسیار قوی در افغانستان فعالیت دارد، حمایت بسیار گستردۀ رهبران طالبان را دارد و یک تعداد شان حتی روابط نزدیک فامیلی با رهبران القاعده دارند. این روابط بسیار نزدیک است. فکر می کنم هر حملۀ که این شبکه در آینده خواهد داشت شاید به اندازۀ حملۀ که در یازدۀ سپتمبر ۲۰۰۱ در امریکا انجام داد نخواهد بود مگر آنها دنبال یک چیز قویتر هستند که نشان بدهند که هنوز فعالیت دارند.»
آصف درانی نمایندۀ ویژۀ پاکستان برای افغانستان در ماه اسد گفت که خطر حملۀ دیگر از افغانستان مانند حملات یازدهم سپتمبر ۲۰۰۱ وجود دارد.
وزارت خارجۀ طالبان این ادعای آقای درانی را رد کرده و گفته که خطر حملات از پاکستان موجود است.
عبیدالله برهانی کارشناس امور شرق میانه به این باور است که برخی از کشور های منطقه تلاش می کنند که افغانستان را نا امن نشان دهند.
او می گوید که ایالات متحده بر افغانستان و منطقه نظارت دارد و می تواند که هر تهدید احتمالی را دفع کند.
پیش از این ، مقام های امریکایی گفته بودند که فعالیت احتمالی شبکۀ القاعده و دیگر گروه های دهشت افگن را در افغانستان از راه دور زیر نظر دارند و نمی گذارند که این شبکه بار دیگر جهان را تهدید کند.
هرچند القاعده بعد از کشته شدن ایمن الظواهری به طور رسمی نگفته است که این شبکه را کی رهبری می کند ؛ اما سازمان ملل متحد در ماه فبروری سال ۲۰۲۳ گفت که سیف العدل شهروند مصر رهبری شبکۀ القاعده را به عهده دارد.
وزارت خارجۀ ایالات متحده می گوید که سیف العدل در ایران پنهان شده و برای اطلاعات در مورد وی ده میلیون دالر جایزه تعیین کرده است.
یک عضو ارشد طالبان به شرط افشا نشدن نامش چندی پیش به رادیو آزادی گفت که در حال حاضر به حضور القاعده در افغانستان نیاز نیست و به گفتۀ او ، اعضای القاعده که در افغانستان بودند ، متواری شده و به کشورهای خود بازگشته اند ؛ اما محمد رادمنش سخنگوی وزارت دفاع جمهوری مخلوع افغانستان و کارشناس نظامی می گوید چنین ادعا دور از حقیقت است:
« گفته می شود که القاعده در افغانستان نیست ، القاعده است.اعضای بسیار بلند رتبۀ طالبان جذب القاعده شده. همین اکنون القاعده در هشت ولایت افغانستان مراکز آموزشی دارد و نماینده هایش در تمام ولایات افغانستان در مدارس به حیث مشاور کار می کنند.».
پیش از این ، شورای امنیت سازمان ملل متحد در گزارشی در ماه دلو سال گذشته گفت که طالبان روابط خود را با شبکۀ القاعده حفظ کرده و این گروه هشت مرکز آموزشی در افغانستان ایجاد کرده است.
در گزارش همچنان آمده بود که شماری از اعضای ارشد القاعده در افغانستان زندگی می کنند.
بر اساس گزارش ، شبکۀ القاعده چهار مرکز آموزشی در ولایت های غزنی، لغمان، پروان و ارزگان ساخته است و یک انبار اسلحه در پنجشیر دارد و تاسیساتی را در کابل، هلمند ، هرات و فراه ایجاد کرده است.
