زنان و دختران در افغانستان شکایت می کنند که برخی از خانواده ها مرد ندارند و محدودیت طالبان بر داشتن محرم بر آنها قابل اجرا نیست.
خدیجه باشنده شهر کابل است. او می گوید که محدودیت طالبان در مورد داشتن محرم مرد در جریان سفر یا بیرون شدن از خانه بر زنان و دختران روز افزون شده است:
" پارسال و همچنان حدود شش ماه پیش، که ما در بخش واکسین پولیو کار می کردیم، من و خواهرم در بخش سوپروایزی بودیم. جریان کار ما که برای ده یا دوازده روز بود، در منطقۀ که می رفتیم، به هر ترتیبی که می شود، باید همیشه یک نفر با ما می بود. هر چند ما کار خاصی نمی کردیم و فقط کار ما نظارت بود، باز هم برای ما گفته شده بود و با یک نفر با خود می بردیم."
شیرین هم در کابل زنده گی می کند. او می گوید که زنان و دختران به شدت از فرمان طالبان در مورد داشتن محرم مرد هنگام بیرون شدن از خانه نگرانی و هراس دارند:
" بیشتر خانم ها فامیل ندارند. یعنی مرد ندارد. شاید مرد شان فوت کرده باشد یا پسر شان بزرگ نیست و محرم نیست. خانم ها خود شان حمایت کننده خانواده استند. پس آنها محرم را از کجا کنند."
هیدر بار مسئول بخش زنان در دیدبان حقوق بشر به رادیو آزادی گفت که فرمان طالبان در مورد داشتن محرم مرد، زنان و دختران را در بخش های مختلف آسیب زده است:
" موضوع مهمی که باید به خاطر داشت همین که، بدون داشتن حق گشت و گذار آزادانه، شما به صورت فوری سایر حقوق را هم از دست می دهید. بناء اگر جای زمینه کار دارید، شما نمی توانید که در کار تان حضور یابد زیرا حق گشت و گذار آزاد را ندارید. اگر نیاز به خدمات صحی دارید، خیلی محدود خواهد بود زیرا ممانعت وضع شده. اگر می خواهید از خشونت های داخلی در امان باشید، در موقعیت خطرناک قرار می گیرید و شاید هم که با یک دام روبرو شوید زیرا محرم ندارید و نمی توانید از خانه بدون محرم بیرون شوید. همچنان در حالتی که شما از خانه برای یافتن غذا به اعضای خانواده تان بیرون می شوید، خیلی دشوار و در برخی مراحل شاید نا ممکن شود، به ویژه برای زنانی که محرم ندارند تا با آنها همراه باشد."
هیدر بار افزود که جهان در برابر افغانستان و محدودیت های طالبان خاموشی اختیار کرده و چیزی نمی گوید.
طالبان که در ۱۵ اگست سال ۲۰۲۱ دو باره بر افغانستان حاکم شدند، بیش از ۸۰ فرمان در برابر زنان و دختران صادر کرده اند.
بیشتر این فرمان ها، حق آموزش، کار و فعالیت ها و آزادی های اجتماعی را از بانوان در افغانستان گرفته است.
شهرزاد اکبر آخرین رئیس کمیسیون مستقل حقوق بشر در نظام جمهوری پیشین که اکنون نهادی را به نام رواداری بنا نهاده، به این باور است که محدودیت های طالبان بر گشت و گذار زنان، در برخی موارد حتی به قیمت جان آنها تمام شده می تواند.
او علاوه بر کوتاه کردن دست زنان از خدمات صحی، کار، آموزش، گشت و گذار و حتی تفریح ورزش، یکی از مسایل مهم دیگر را بر شمرد.
" این محدودیت مشکل بر دسترسی زنان به عدالت مشکل ایجاد کرده. بر زنانی که از سوی مردان خانواده مورد لت و کوب یا بد رفتاری قرار می گیرند. توقع ما چیست؟ این زن چطور بتواند که با وجود این محدودیت، مثلاً خانه خود را ترک کند و به یک امن پناه ببرد. به خانه یکی از اقارب یا اعضای خانواده و یا هم به مراجع دسترسی به عدالت مراجعه کند. در بعضی موارد محدودیت حتی می تواند به قیمت جان زنان تمام شود."
ترنم سیدی عضو ارشد شبکه مشارکت سیاسی زنان افغان در این مورد به رادیو آزادی گفت که طالبان مسئول کشتن شماری از مردان در خانواده ها بوده اند و اکنون محدودیت شدید بر بازمانده های آنها وضع می کنند.
" خانواده های که مرد ندارند، خانواده های که زنان سرپرست استند، اینها باید چی کار کنند؟ از کجا باید مرد بیاورند؟ اگر مردی هم با آنها همراه شود، هزاران محکمه صحرایی به راه می افتد، به اتهام رابطه نا مشروع و هزاران تهمت دیگر. این زنان واقعاً دچار یک سر درگمی استند و در یک بحران شدید اقتصادی، امنیتی و روانی قرار گرفته اند. واقعاً مشخص نیست که عاقبت زنان افغانستان، مخصوصاً زنانی که با چنین مشکلاتی روبرو اند، چی می شود؟"
محرم از دیدگاه اسلام به کسانی گفته می شود که اعضای نزدیک خانواده باشند، از جمله همسر، برادر، پدر، پسر، پدر کلان و کاکا یا ماما.
اکنون شاید به جز افغانستان چنین قوانین شدید در کشور دیگری به اجرا گذاشته نمی شود، چیزی که در دوره نخست حاکمیت طالبان هم نافذ بود و اکنون نیز در افغانستان اجباری شده.
طالبان که گفته اند برای زنان و دختران بر اساس شریعت حق می دهند، همواره مورد انتقاد جامعه بین المللی به خاطر وضع محدودیت و ممانعت های جدی بر بانوان در افغانستان قرار داشته اند.
یکی از علت های که جامعه بین المللی تا اکنون حکومت طالبان را به رسمیت نمی شناسد، محدودیت های طالبان بر حقوق زنان و دختران برای کار، آموزش، فعالیت و آزادی های اجتماعی است.
ذبیح الله مجاهد سخنگوی حکومت طالبان به خبرگزاری فرانس پریس گفته که حلقات بیرونی، حساسیت های خود را دارند و تفسیر های نادرست مبتنی بر حسادت و تعصب ارائه می کنند. به گفتۀ مجاهد، جهانیان باید به ارزش ها و قوانین اسلامی حرمت بگذارند.
طالبان در دسمبر سال ۲۰۲۱ گفتند که زنان و دختران نمی توانند در فاصله اضافه از ۷۲ کیلومتر بدون محرم و به تنهایی سفر کنند.
سپس در ماه مارچ سال ۲۰۲۲ ، حکومت طالبان، سفر های تنهایی بانوان را در پرواز های داخلی و بین المللی ممنوع اعلام کرد.
عربستان سعودی که تند ترین قوانین اسلامی را در جهان داشت، اکنون برای زنان اجازه سفر و گشت و گذار آزادانه را داده است و حتی بانوان می توانند مراسم حج را بدون محرم مرد به انجام برسانند.
