سازمان حقوق بشری رواداری میگوید که طالبان با رویکرد ایدئولوژیک، بهصورت سیستماتیک و هدفمند محدودیتهای را بر حق آزادی بیان و حق دسترسی به اطلاعات در افغانستان وضع کردهاند.
این سازمان روز چهارشنبه در یک گزارش زیر نام «محدودیت، سرکوب و سانسور: وضعیت دسترسی به اطلاعات و آزادی بیان در افغانستان» که بر اساس مصاحبه با ۲۶۴ تن به شمول ۶۱ زن تهیه کرده، همچنان ادعا کرده که طالبان از رسانهها برای تبلیغ سیاستها و برنامههای خود از آنها استفاده میکنند.
.این گزارش وضعیت آزادی بیان و دسترسی به اطلاعات را از ۱۵ام اگست ۲۰۲۱ الی ۳۱ام مارچ ۲۰۲۴ تحلیل و بررسی میکند.
شهرزاد اکبر رئیس این سازمان در مورد محدودیتهای حکومت طالبان بر کار زنان در رسانهها به رادیو آزادی گفت:
"آنها {طالبان} بر حضور زنان در رسانهها محدودیتهای ویژهٔ را وضع کردهاند، در حدیکه نشر صدای زنان منع است و طبعاً بر پوشش آنها هم محدودیت وضع شدهاست، نتیجهٔ این وضعیت، حذف زنان از رسانهها و ایجاد وضعیتی در رسانهها است که آزادی بیان در آن وجود ندارد."
یک خبرنگار زن که نمیخواهد ناماش در گزارش گرفته شود با تأیید این موضوع به رادیو آزادی گفت:
"یک خبرنگار زن حق این را ندارد که در گزارش خود با مردان مصاحبه کند، یک خبرنگار زن اجازه ندارد که از شهر و بازار آزادانه گزارش تهیه کند."
سازمان رواداری در گزارش خود همچنان ادعا میکند که "طالبان به رسانهها هشدار دادهاند که از نشر خبر در مورد نقض حقوق بشر، رویدادهای امنیتی، حملات جبهههای مسلح مخالف، اختلافات میان طالبان، تنشها میان کوچیها و مردم عام و کشتار کارمندان حکومت پیشین خودداری کنند و در صورت نشر به آزار و اذیت، بازداشت و شکنجهٔ خبرنگاران تمام میشود".
یک خبرنگار در داخل افغانستان که به علت حساسیت موضوع نمیخواهد ناماش در گزارش گرفته شود به رادیو آزادی گفت: "آزادی ما محدود شدهاست، رسانهها سانسور میشوند، خبرنگاران نمیتوانند که حقایق و صدای مردم را نشر کنند، رسانههای که حقایق را منتشر میکنند یا انتقاد میکنند، تهدید میشوند و خبرنگاران بازداشت میشوند."
در گزارش سازمان حقوق بشری رواداری همچنان ادعا شده که "طالبان برای اطلاعرسانی به اتباع کشور هیچ قانونی را تعقیب نمیکند و میکانیزم ویژهٔ برای اطلاعرسانی ندارند".
این درحالیست که برخی از افغانها میگویند، به خاطر محدودیت طالبان بر رسانهها، نمیتوانند به معلومات داده شدهٔ رسانهها اعتماد کنند.
یکی از آنها به شرط عدم نشر نام و تغییر صدایاش به رادیو آزادی گفت: "طالبان به رسانهها اجازه نمیدهند که چیزی را که حقیقت است نشر کنند و این سبب میشود که ما نتوانیم بالای رسانهها اعتماد کنیم."
در مورد گزارش سازمان رواداری و ادعاهای خبرنگاران از ذبیحالله مجاهد سخنگوی حکومت طالبان پرسیدیم، اما تا زمان نشر گزارش به پرسشهای رادیو آزادی پاسخ نداد.
پیش ازد این نیز سازمانهای مختلف جهانی و سازمانهای حمایت از رسانهها از وضعیت رسانهها در افغانستان ابراز نگرانی کرده و محدودیت طالبان بر رسانهها را نقض حق آزادی بیان و دسترسی به اطلاعات عنوان کردهاند.
اخیراً مرکز خبرنگاران افغانستان نیز در یک گزارش به مناسبت سوم می «روز جهانی آزادی مطبوعات» در بارهٔ تشدید محدودیتها در برابر رسانهها و خبرنگاران آزاد در کشور و بازداشت گستردهٔ خبرنگاران عمیقاً ابراز نگرانی کرده و از عواقب بد ادامهٔ این و روند هشدار دادهاست.