امروز ۱۱ فبروری برابر به روز جهانی زنان و دختران در علم است که ملل متحد آن را فرصتی برای ترویج دسترسی و مشارکت کامل و برابر به علم برای زنان و دختران گفته است.
در وب‌سایت رسمی سازمان ملل متحد آمده است، در صورت دسترسی بیشتر زنان به علم، در تحقیقات تنوع رونما خواهد شد و در نتیجه دیدگاه‌های جدید و خلاقیت پدید خواهد آمد.
بر بنیاد اطلاعات ارائه شده از سوی این سازمان، زنان و دختران نقش مهمی در بخش علم و فناوری دارند و مشارکت آنان باید تقویت شود.
ملل متحد گفته است، ۳۳.۳ درصد محققان زنان اند و در بخش پیشرفت هوش مصنوعی از هر ۵ نفر مسلکی تنها یک نفر آنان زن است.
به گفتۀ این سازمان، تنها ۱۲ درصد از اعضای اکادمی‌های علوم ملی را زنان تشکیل می‌دهند.
ملل متحد همچنان گفته هرچند به محققان زن کمک هزینه‌های تحقیقاتی کمتری نسبت به همکاران مرد شان داده می‌شود، اما در ۲۰ دسامبر ۲۰۱۳، مجمع عمومی این سازمان قطعنامه‌ای را در مورد علم، فناوری و خلاقیت برای توسعه تصویب کرده که در آن تشخیص داد، دسترسی و مشارکت کامل و برابر به علم، فناوری و نوآوری برای توانمندسازی زنان و دختران در تمام سنین برای دستیابی به جنسیت ضروری است.
اما این در حالی است که زنان و دختران می‌گویند، در افغانستان زیر حاکمیت طالبان از فراگیری هر نوع علوم و آموزش بالاتر از صنف ششم محروم اند.
مهرماه: وقتی که فهمیدم دیگر نمی‌شود تعلیم کنم یعنی دیگر نتوانستم که آرزو بکنم
مهرماه، یکی از آنان می‌گوید، دانش آموز صنف یازدهم بود که حکومت طالبان او و دیگر دختران بالاتر از صنف ششم را از رفتن به مکتب منع کرد.
او به رادیو آزادی گفت، در شرایط کنونی چشم به روی آرزوهای علمی‌اش بسته است:
"مه که تعلیم کرده نتوانم چه رقم شود که بتوانم به آرزوهایم برسم، وقتی که فهمیدم دیگر نمی‌شود تعلیم کنم یعنی دیگر نتوانستم که آرزو بکنم که من این کار را کرده می‌توانم، آن کار را می‌توانم بکنم، بسیار یک حس ناتوانی کردم، دیگر نتوانستم آرزو کنم و آرزوهایم برآورده شود."
هدفمند و پریسا، دو تن از دانشجویانی که از سوی حکومت طالبان از ادامۀ تحصیل محروم شدند نیز روایت مشابهی دارند:
"فعلاً شرایط بدی است به دلیل اینکه متاسفانه مدتی شده از درس خود کنار آمدیم، شرایط برای ما خوب و خوشایند نیست و متاسفانه مدت یک سال می‌شود تقریباً که ما از دانشگاه خود دور هستیم و این برای ما بسیار آزرده کننده و ناراحت کننده است."
"ضمن اینکه تمام اجتماع و مشاغل را و دانشگاه‌ها را مسدود کردند حتی به پوشش و رفتار خانم‌ها، اذیت کننده است هیچ خانمی اجازۀ ورود به دانشگاه‌ها را ندارد تحت هیچ شرایطی."
ممنوعیت بر آموزش و تحصیل زنان و دختران افغان از سوی حکومت طالبان سبب این نگرانی شده که افغانستان در آیندۀ نزدیک در بخش‌های متعدد علمی -تخصصی با کمبود نیروی بشری زن مواجه خواهد شد.
داکتر فریده، استاد پوهنتون طبی کابل به رادیو آزادی گفت، بدون آموزش و تحصیل زنان و دختران جامعه به پویایی نمی‌رسد:
"زمانی جامعۀ ما به پویایی می‌رسد که هر زن در این کشور کتابی به خواندن داشته باشد و با همان کتاب و علم و فهم به جامعۀ خود خدمت کند و تمام این موارد از نقطه‌ای شروع می‌شود که ما دختر را از درس خواندن محروم نکنیم و دروازه‌های مکاتب را به روی‌شان باز نگاه کنیم، اگر یک زن تحصیل نکند، معلوم دار در آینده ما یک داکتر زن نخواد داشتیم، آموزگار زن، یک تجارت پیشۀ زن و یک خبرنگار زن."
در دو دهۀ پس از حاکمیت دور نخست طالبان و پیش از حاکمیت دور دوم آنان، زنان و دختران زیادی توانستند از مکاتب افغانستان به پوهنتون‌های معتبر بین‌المللی برسند و مدارج خوب علمی و کاری را کسب کنند.
برخی از این زنان و دختران هم در نتیجۀ مهاجرت‌های خواسته و ناخواسته به کشورهای دیگر نقل مکان کردند که بستر آموختن علم و پیشرفت برای شان فراهم شده است.
شکردخت جعفری یکی از آنان است که در اروپا دو اختراع خود را ثبت کرده است.
او پیش از این به رادیو آزادی گفته بود، یک دستگاه برای اندازه‌گیری تشعشعات سرطان ساخته که اختراع دومش هم ادامه اختراع نخست است.
همچنان در نظام جمهوری پیشین در داخل کشور هم دختران افغان در بخش علوم ساینسی دست‌آوردهای قابل توجهی داشتند.
تیم دختران رباتیک مثال خوبی است که در رقابت‌های ملی و بین‌المللی چند بار مقام‌های خوبی را کسب کردند.
با این همه حکومت طالبان فرصت آموزش و تحصیل را از صدها هزار شکردخت در داخل افغانستان گرفته است که به گفتۀ این زنان و دختران محروم از آموزش و تحصیل، تنها همدم این روزهای شان گوشۀ تاریک خانه است.
