در مدرسه های رو به افزایش در افغانستان زیر سلطه طالبان چه تدریس می شود؟
طالبان می گویند که مضامین و موضوعات دینی مانند قرآن کریم و حدیث و فقه.
اما برخی از فعالان مدنی چیزی دیگری می گویند.
امان الله ۲۸ ساله از یک سال به این سو در مدرسه بزرگ جامعه الوداع در ناحیه چهارم شهر فراه به فراگیری علوم دینی پرداخته است.
امان الله در مورد اینکه کدام موضوعات را در مدرسه فرا می گیرد به رادیو آزادی چنین می گوید:
" در این مدرسه قرآن شریف، شروط الصلاة، بغدادی و در کنارش دیگر کتاب ها است که در مدرسه تدریس می شود."
بسیاری از استادان این مدرسه اعضای گروه طالبان اند.
در بیش از دوسال گذشته، موضوع آموزش های دینی و عصری از موضوعات بحث برانگیزی در افغانستان تحت حاکمیت طالبان بوده است.
ناظران به این باور اند که تغییر نظام آموزشی افغانستان از مقاصد اصلی طالبان از زمان بازگشت به قدرت در افغانستان در تابستان سال ۱۴۰۰ هجری خورشیده بوده است.
افزایش مدارس دینی در سراسر افغانستان در سرلوحه کار حکومت سرپرست طالبان قرار داشته است.
در ولایت فراه هم مقام های محلی طالبان از افزایش و ایجاد مدارس دینی دولتی و خصوصی در بیش از دو سال گذشته در این ولایت خبر می دهند.
مولوی اختر محمد زعیم رئیس معارف طالبان در ولایت فراه است. او در این مورد به رادیو آزادی بیشتر می گوید:
"ما در ولایت فراه الحمد الله ۲۰۲ باب مدرسه محلی داریم که ۴۱۸ تن استاد اند و 17 هزار شاگرد در آنها مصروف فراگیری آموزش هستند. و ۷۳۷ مدرسه خصوصی داریم که ۱۲۷۱ استاد و پرسنل دارد و ۲۵۲۰ نفر شاگرد. یک مدرسه جهادی داریم که ۳۴ نفر استاد دارد و ۶۵۰ تن امسال مصروف آموختن بودند."
مسئولان طالبان قبلا هم گفته اند که در چند ولایت افغانستان مدارس جهادی ایجاد کرده اند.
طالبان می گویند که در مدرسه های جهادی موضوعات نظامی نه بلکه تنها مضامین اسلامی تدریس می شود.
اما برخی از ناظران به این باور اند که بسیاری از گروههای جهادگرا، از جمله طالبان، از مدارس در افغانستان و پاکستان در سال های ۱۹۸۰ و نیز بعد از آن ظهور کردند.
نجیب الله امینی فعال جامعه مدنی در حوزه غرب افغانستان است.
او به این باور است که نهاد مستقل نظارت کننده بر آنچه در مدرسه های تحت مدیریت طالبان می گذرد و اینکه واقعا چه موضوعاتی چگونه تدریس می شود، وجود ندارد.
او دیدگاهش را به رادیو آزادی چنین بیان می کند.
"متاسفانه آینده مردم افغانستان و اطفال افغانستان را بسیار ناگوار و خطرناک میبینم، به عنوان یک شهروند اُمیدوارم که دنیا در این ارتباط توجه جدی بکند تا اینکه یکبار دیگر افغانستان به لانه امن تروریست های وحشتناک و خطرناک قرار نگیرد. باورم این است که اگر وضعیت به همین منوال ادامه پیدا بکند کشورهای همسایه افغانستان بلکه دنیا تا پنج سال الی ده سال دیگر تهدید بسیار خطرناک از افغانستان خواهد شدند."
یکی از نقدهای دیگر این است که فارغان این مدارس در کنار اداره های دیگر به عنوان معلم به مکتب های دولتی و خصوصی نیز گماشته شده اند.
ده ها دانش آموز و اعضای خانواده هایشان در ولایت فراه به تازگی به رادیو آزادی از آنچه کاهش کیفیت تدریس در مکتب های دولتی و خصوصی خواندند، شکایت کردند. این در حالی است که صدها روز می شود که طالبان دختران و زنان را از آموزش های عصری فراتر از صنف ششم مکتب محروم کرده اند.
در حاکمیت اول طالبان بین سال های ۱۹۹۶ تا ۲۰۰۱ میلادی هیچ دختری اجازه نداشت به مکتب برود و زنان نمی توانستند در نهادهای تحصیلات عالی تحصیل کنند.
ناظران می گویند که مدارسی که در آن زمان توسط طالبان اداره می شد مفکوره های ستیزه جویانه را ترویج می کردند. حال، زمان نشان خواهد داد که افزایش شمار مدارس تحت مدیریت طالبان در مناطق مختلف افغانستان از جمله در ولایت فراه در همسایگی ایران در آینده دور و نزدیک چه پیامدهای به همراه خواهد داشت.
