درحالی که وزارت‌های تحصیلات عالی و معارف حکومت طالبان روند اخذ آزمون فارغان مدارس را در ۳۴ ولایت افغانستان آغاز کرده اند٬ اما برخی از استادان پوهنتون ها این حرکت را تلاش طالبان برای بی اثر ساختن اسناد تحصیلی نهاد های تحصیلات عالی می دانند.
جانداد جهانی، استاد پیشین پوهنزي اقتصاد پوهنتون پکتیا هدف از این اقدام طالبان را باز کردن راه برای کار کردن حامیان‌شان در اداره‌های مختلف عنوان می‌کند:
"برای کسانی که از مدارس آمده و برایشان سندهای لیسانس و ماستری داده میشود، در بازار کار و ادارات جای کسانی را می‌گیرند که سال‌های سال به گونۀ رسمی و منظم تحصیل کرده و خودشان را برای انجام این کار آماده کرده اند."
داکتر نورالله شاد، استاد پیشین پوهنتون خوست هم می‌گوید که این گونه عملکرد ارزش اسناد تحصیلی افغانستان را از بین می‌برد:
"مدرسه در هشت سال اسناد ملایی را می‌دهد، او لیسانس در 16 سال گرفته میشود، امکان ندارد که این‌ها لیسانس شوند، همین کافی است که آنها قاری‌ها وملاها استند و اسناد حفظ یا ملایی را دارند، اسناد پوهنتون از پوهنتون و از مدرسه اسناد مدرسه است، اما این که حالا اسناد را با یک دیگرشان ادغام می‌کنند، با این کار اسناد پوهنتون را هم بی‌ارزش کرده اند."
وزارت تحصیلات عالی حکومت طالبان در صفحۀ ایکس خود نوشته است که پس از موفق شدن برای فارغان دورۀ خامسه مدرک بکلوریا، برای فارغان دورۀ عالیه مدرک لیسانس و برای فارغان دورۀ عالمیه مدرک ماستری می‌دهد.
وزارت معارف حکومت طالبان نیز در صفحۀ ایکس خود نوشته است که سرپرست این وزارت از روند اخذ آزمون از فارغان مدارس و افراد طالبان بازدید کرده و به هدف ارزیابی سطح علمی طالبان بر ادامۀ این روند تاکید کرده است.
به اساس معلومات این دو وزارت، در این آزمون به تعداد ۵۰ هزار تن از طالبان و فارغان مدارس شرکت می‌کنند.
حکومت طالبان درحالی روند دادن اسناد لیسانس و ماستری را به فارغان مدارس آغاز کرده است که ماه گذشته قانون ملکی تحصیلات عالی را هم لغو کرد.
به همین گونه سرپرست وزارت تحصیلات عالی حکومت طالبان هم پیش از این در یک نشست در هرات گفته بود که در امتحان تثبیت سویه با طالبان و ملاها سخت گیری نشده و برای کسانی ارزش زیاد داده میشود که انفجارهای بیشتری انجام داده باشند.
طالبان پس از حاکمیت دوباره‌شان در افغانستان از یک سو دختران را آموزش بالاتر از صنف ششم و تحصیل در پوهنتون‌ها منع کرده اند و از سوی دیگر توجه‌شان را به مدرسه‌ها بیشتر کرده اند.
سرپرست وزارت معارف حکومت طالبان پیش از این گفته بود که در هر ولسوالی ده مدرسه ایجاد می‌کند و از گماشتن صد هزار استاد آموزش‌دیده در بخش دینی در این مدرسه‌ها و دیگر ادارات تعلیمی و تحصیلی خبرداده بود.
این وزارت همچنان گفته بود که در هر ولایت یک مدرسه بزرگ جهادی ایجاد می‌کند که تا حال در پنج ولایت ساخته شده است.
هر چند مقام‌های طالبان می‌گویند که در مدارس دینی مضامین دینی تدریس میشود، اما منتقدین ادعا می‌کنند که این مدرسه‌ها برای رشد دهشت‌افگنی در کشور ساخته شده است.
