حکومت ایران در ۹ ماه گذشته ۵۰۷ کارگر خارجی فاقد اسناد قانونی به شمول افغانها را بازداشت کرده‌است.
آژانس خبری ایرنای ایران به نقل از سیاوش آقاجانی مدیر عمومی تعاون، کار و رفاه اجتماعی گیلان گزارش داده، اکثریت این کارگران که افغانها بودند از آغاز سال ۱۴۰۲ تا پایان ماه قوس همین سال، تنها در ولایت گیلان این کشور بازداشت شده‌اند.
آقاجانی افزوده که تنها روز یکشنبه هفته روان ۱۶ کارگر افغان بدون اسناد قانونی را بازداشت کرده‌اند که به گفته او این افراد در کارخانه‌ها، رستورانت‌ها و ساختمان‌ها کار می‌کردند.
گیلان از ولایت‌های است که کار اتباع خارجی بدون اسناد اقامت در آن ممنوع است.
پس از حاکمیت دوباره طالبان بر افغانستان، بسیاری از افغانها مجبور شدند به دلیل فقر، بی‌کاری، نقض حقوق بشری و ترس از انتقام‌گیری از سوی طالبان به کشورهای همسایه افغانستان به خصوص ایران و پاکستان فرار کنند.
روند بازداشت و اخراج این مهاجرین افغان به نگرانی آن‌ها در مورد سرنوشت‌شان افزوده است.
یک تن از مهاجرین افغان در ایران که نخواست نامش در گزارش ذکر شود در صحبت با رادیو آزادی می‌گوید، با آن‌که در جمهوری مخلوع افغانستان کار کرده و در افغانستان با تهدید روبه‌رو بوده، پولیس ایران او را بازداشت کرده و قرار است به زودی او را اخراج کنند: "صبح ساعت هشت می‌خواستم به طرف کار بروم و پولیس ایران من را به موتر‌ها بلند کردند. قرار بود حقوق (معاش) خودم را بگیرم. برای‌شان گفتم که من نظامی هستم و پول پاسپورت را تحویل دادم پاسپورت می‌گیرم، حرف‌ام را قبول نکردند و گفتند که باید پول راه را پیدا کنیم که نیمروز و یا هرات بروم."
در همین حال کبیر قادری یکی دیگر از مهاجرین افغان که یک هفته پیش بازداشت و از اصفحان ایران اخراج شده است به رادیو آزادی می‌گوید: "ما در کوره‌های خشت‌پزی کار می‌کردیم، شب‌کار بودیم و صبح که خواب بودیم، پولیس‌ها من را بازداشت کردند، بردند توقیف‌خانه و چند ساعتی در آن‌جا ماندیم و ما را به مرز منتقل کردند و از آن‌جا به افغانستان رد مرز کردند."
او مدعی است که پولیس ایران تمام پول‌هایش را گرفته و او از مرز نیمروز تا خانه‌اش در مزار شریف با مشکلات خودش را رسانده است.
به‌گفته او، کار نیست و او ناچار است که دوباره به ایران برود تا بتواند مخارج خانواده‌اش را تامین کند.
اما مهاجرین افغان چرا در ایران به گونه غیرقانونی کار می‌کنند؟
آصفه ستانکزی یک فعال حقوق بشر افغان در ایران می‌گوید که مهاجرین افغان در ایران برای گرفتن اسناد اقامت با بروکراسی روبه‌رو هستند و همچنان وضعیت بد اقتصادی دارند و ناچار اند که به گونه غیرقانونی کار کنند:
او می‌افزاید که حمایت سازمان‌های بین‌المللی برای مهاجران افغان در ایران بسیار اندک است: "مهاجرین با مشکلات اقتصادی روبه‌رو هستند و سازمان‌های بین‌المللی هیچ نوع حمایت را برای مهاجرین افغان در ایران ندارد. خصوصاً افرادیکه تازه می‌آیند و خانه و سرپناه ندارند با مشکلات روبه‌رو هستند."
چندی پیش هم مقام‌های طالبان در گذرگاه مرزی اسلام قلعه گفته بودند که روند اخراج مهاجرین افغان از ایران بیشتر از قبل شده‌است.
مهاجرین افغان در حالی از روند بازداشت، بدرفتاری و اخراج از ایران نگران اند که پیش از این حکومت ایران سفر و کار اتباع افغان در ۱۶ ولایت این کشور را منع قرار داده و به تازگی در مشهد شهر مرزی ایران و افغانستان کارگران افغان از کار در بازارهای سیار مشهد منع شدند.
