شماری از ناشران در افغانستان میگویند که به دلیل محدودیتهای طالبان بر چاپ کتاب و بستن مکاتب به روی دختران، بازار خرید و فروش و چاپ کتاب با رکود مواجه شده است.
یکی از ناشران کتاب در افغانستان که نخواست نامش در گزارش ذکر شود٬ میگوید، چندین سال در بخش چاپ و نشر کتاب کار کرده است ٬ اما حالا بازار خرید و فروش و چاپ کتاب در افغانستان در حال حاضر با رکود مواجه است.
او دلیل این وضعیت را بستن مکاتب و پوهنتونها به روی دختران و محدودیت طالبان به کار ناشران میداند:
"یکی کتابهای چاپ داخلی است و یکی کتابهای چاپ خارجی، ما معمولاً کتابها را از ایران میآوریم. در بخش داخلی کتابهای که چاپ میشود قبل از چاپ میگویند که برای ما بیاورید تا ببینیم و اجازه نامه بدهیم. کتابی که قابل نشر بود آنرا چاپ میکنیم و اگر قابل نشر نبود آنرا اجازه نمیدهند که چاپ کنیم. فعلا در گمرک هم چک میشود سابق کتاب را در گمرک چک نمیکردند که عنوانش چی است به کدام موضوع است که اجازه بدهیم یا نه، اما حالا چک میشود کتابهای هم است که ممنوعالفروش است بیشتر از صدها کتاب در گدام داریم اما اجازه فروش آنرا نداریم."
فرهاد ملکزاده، یکی دیگر از ناشران نیز دلایل نبود بازار فروش و مطالعۀ کتاب را بیکاری جوانان و بسته بودن مکاتب و پوهنتونها به روی دختران در افغانستان میداند:
"بیشتر کتابهای ما کتابهای درسی و معلوماتی است، وقتی یک دختر و پسر به مکتب و دانشگاه نرود، پس این کتابها چگونه فروخته شود، قبلاً در دورۀ جمهوریت چنین نبود، اما حالا کتاب که بخواهی چاپ کنی باید اطلاعات و فرهنگ ببینند و آنها میخوانند اگر موضوع که خلاف شریعت باشد اجازه نمیدهند که آنرا چاپ کنیم. یک کتاب به نام خامهها و خاطرهها بود متاسفانه اجازه ندادند چون یک چند چیزی در بارۀ سابقها گفته بودند، حقیقتها بود ولی آنها نخواستند که چاپ شود و از چاپ ماند."
یکی از ناشران: برای تعدادی از کتاب های که داریم به دلیل محتوای آن٬ طالبان اجازه فروش نمی دهند
در همین حال شماری از دانشجویان پوهنتونها نیز به رادیو آزادی میگویند، در شرایط امروزی به دلیل نداشتن کار و درآمد توان خرید کتاب را ندارند.
دو تن از این دانشجویان که نخواستند نامشان در گزارش گرفته شود به رادیو آزادی گفتند:
«بعد از تحولات و حاکمیت طالبان سطح مطالعه بسیار پائین شده کسانی که دوستان من هستند هیچ مطالعه نمیکنند، به ویژه از وقتی که دانشگاهها بسته شده کار و فعالیت برای خانمها نیست و خانمها کدام عاید و منبع درآمد ندارند، نمیتوانند کتاب بخرند زمانی که ما محصل بودیم و برای ارائه سیمینارهای که ارائه کنیم و معلومات عمومی داشته باشیم در پهلوی کتابهای مضمونهای دانشگاه را می خواندیم، کتابهایی که معلومات عمومی و سطح مطالعه ما را بالا ببرد را نیز خریداری کرده و میخواندیم، اما از وقتی که دانشگاهها بسته شده شخصا خودم یک کتاب هم نخریدیم."
"کتاب خواندن و مطالعه کتاب خیلی ارزشمند است و زنان کم کم دارند از مطالعۀ کتاب هم محروم میشوند، چون آنها هیچ بودجه برای این ندارند که بروند و برای خود کتاب بگیرند و مطالعه کنند و برنامهریزی کنند و وقت خود را برای مطالعه کتاب سپری کنند، بانوان امروز از تمام چیز محروم شدند و داریم روزبهروز از کتاب دور میشویم، بخاطریکه ما بودجۀ کافی برای خرید کتاب نداریم تا بخود کتاب بخریم."
عبدالحق حماد، یکی از مقامهای وزارت اطلاعات و فرهنگ حکومت طالبان به پرسشهای رادیو آزادی پاسخ نداد.
پیش از این شماری از مسئولان چاپخانهها نیز در کابل گفته بودند که پس از بازگشت طالبان به قدرت کار و بار آنها از رونق افتاده است.