نصیر احمد پوپلزی، آمر مکتب خصوصی هیواد بگرام میگوید که پس از ممنوعیت تعلیم دختران بالاتر از صنف ششم، عواید مکتبش پنجاه درصد کاهش یافته است.
او میافزاید که هرچند سال تعلیمی جدید فرا میرسد و در سالهای گذشته این موقع سال تعداد زیادی شاگرد جذب میکردند، اما امسال تعداد شاگردانشان رو به کاهش است.
او به رادیو آزادی گفت:
"یک تعداد والدین هنوز برای ثبت نام سال جدید اقدام نکرده اند. وضعیت اقتصادی سبب میشود که یک تعداد خانوادهها فرزندانشان را به مکاتب دولتی انتقال بدهند. این اثرات و تاثیر منفی را دارد. نگرانیهایمان از آغاز نشدن تعلیم دختران بالاتر از صنف ششم زیاد است. این قشر بیسواد میماند، یک تعداد استادان شامل کار میشدند حال کار ندارند و مکاتب خصوصی که سرمایه گذاری کردند هم برایشان مشکلات ایجاد میشود."
ابراهیمی: قتصاد مردم بسیار ضعیف است، شمار زیادی دانش آموزان به مکاتب دولتی روان هستند
در همین حال محمد یعقوب ابراهیمی رئیس و مؤسس مکتب خصوصی حضرت نبوی میگوید که وضعیت اقتصادی مردم خراب شده و نمیتوانند هزینۀ مکاتب خصوصی را بپردازند:
"اقتصاد مردم بسیار ضعیف است، شمار زیادی دانش آموزان به مکاتب دولتی روان هستند، نگرانی ما از جایی است که فکر نمیکنم که در این وضعیت فرزندانشان را ثبت نام مکاتب خصوصی کنند. خداوند مهربان است، تا جاییکه آگاهی دارم که برای دختران اجازه داده خواهد شد و وضعیت بهتر میشود."
این در حالیست که در سالهای گذشته در این وقت سال میزان ثبت نام در مکاتب خصوصی افزایش مییافت، اما امسال برخی خانوادههایی که فرزندانشان در مکتبهای خصوصی درس میخواندند، تصمیم گرفته اند آنان را به مکاتب دولتی که به گونۀ رایگان تدریس میکنند، انتقال بدهند.
سونا: وقتی کار و وظیفه نباشد، مجبور هستیم که فرزندان مان را به مکتب دولتی ببریم
سونا که مادر دو فرزند است میگوید، در گذشته توان پرداخت فیس مکتب خصوصی را داشت، اما از زمانی که به دلیل ممنوعیت کار زنان بیکار شده، امسال پسرش را از مکتب خصوصی به دولتی تبدیل کرده است:
"وقتی کار و وظیفه نباشد، همین مصارف روزانه به سختی پیدا میشود. مجبور هستیم که فرزندان مان را به مکتب دولتی ببریم حداقل درس بخوانند از درس نمانند. هرچند مکاتب خصوصی زیاد سرشان کوشش میکرد ولی چه کنیم."
شماری از آموزگارانی که در مکتبهای خصوصی تدریس میکنند، میگویند که معاششان به نصف کاهش یافته و یا کاملاً بیکار شده اند.
سکینه محمدی، یکی از آموزگاران مکتبهای خصوصی در ولایت هرات به رادیو آزادی گفت:
"درآمد معلمین تقریباً نصف شده و آن امکانات درسی که در گذشته ارائه میکردیم برای فعلاً در دسترس ما نیست. متاسفیم. چون منبع درآمد درست نداریم."
تا آغاز سال تعلیمی جدید روزهای زیادی باقی نمانده است، اما از یک سو وضعیت بد اقتصادی مردم و از سوی دیگر محرومیت دختران بالاتر از صنف ششم از آموزش، بر چگونگی فعالیت مکاتب خصوصی تاثیر گذاشته است.
مکاتب خصوصی در افغانستان در کنار مضامین معارف، صنوف تقویتی و سیستمهای نوینتر را به دانشآموزانشان تدریس میکنند.
دیدبان حقوق بشر افغانستان امروز یکشنبه در توییتی نوشته است که ۵۳۸ روز از ممنوعیت تعلیم دختران بالاتر از صنف ششم میگذرد و ۵ میلیون دختر در بیسونوشتی قرار دارند، اما حکومت طالبان در بارۀ آغاز دوبارۀ تحصیل دختران چیزی نگفته است.
در همین حال میشل تیلور، نمایندۀ دایمی امریکا در شورای حقوق بشر سازمان ملل متحد روز جمعه در اعلامیهای که در صفحۀ توییترش نشر کرده، گفته است که دختران در افغانستان از آموزش متوسطه محروم شدند و با ممنوعیتهای غیرقابل قبول در آزادیهای فعالیتهای اجتماعی مواجه هستند.
از بازگشت طالبان به قدرت در ۱۵ آگست ۲۰۲۱ به اینسو دختران بالاتر از صنف ششم از آموزش محروم شده اند و در پایان دسامبر ۲۰۲۲ نیز دختران از تحصیل در پوهنتونها محروم شدند.