به دلیل بسته بودن مکاتب و عدم دسترسی دختران به آموزش٬ در ولایت پروان دختران به مدارس دینی رو آورده اند .
لینا رحیمی هژده ساله پیش از برگشت طالبان به قدرت ، دریکی از مکاتب دولتی درشهرچاریکار مرکز ولایت پروان درصنف دوازده هم سرگرم آموزش بود .
او به رادیو آزادی میگوید حالا به مدرسه دینی رو آورده تا زمان آموزش خود را هدر ندهد .
“من در مدرسه قرآنکریم را حفظ کردم ، حدیث، تجوید، قرائت، فقه، عقاید، ترجمه، تفسیر و سیرت النبی می خوانم . وقتی که شنیدم مکتب ها بروی ما بسته شد، بسیار احساس غم انگیز داشتم خود را کنترول کرده نمی توانستم بسیار احساس بد داشتم حتی بعد از اینکه مکاتب بسته شد دچار افسردگی هم شدم. از وقتی که اینها (طالبان) آمدند تأکید شان بالای زن ها است، ظلم شان بالای زن ها است. حق زنان را هیچ مراعت نکرده اند. همان وضعیتی که بیست سال پیشت در دوران طالبان بالای زنان بود فعلا من آینده خود را همانگونه میبینم . بخاطر بی سوادی و جاهلیت در آن زمان زیاد بود ”
لینا تنها دختری نیست که میگوید از ناگزیری به مدرسه دینی میرود . برخی از دختران که محصل بودند نیز میگویند خود را مصروف درسهای مدرسه دینی ساخته اند .
تهمینه قدوسی پیش از برگشت طالبان به قدرت محصل سال او ل پوهنزی زبان و ادبیات پشتو در پوهنتون دولتی پروان بود .
“بعد از اینکه مکتب ها بسته شد طبعاً مردم روحیه خود را از دست داد. و یکی از مشکلاتی که ما داریم بدون اینکه مشکلات دیگر را در نظر بگیریم، مشکل تحصیل است. اگر تحصیل نباشد هیچ کس نمی تواند حتی از حق خود دفاع کند. یکی از حقوق اساسی زن همین درس خواندن است. زمانی که درس نخواند چطور یک شخص بتواند که سر پای خود ایستاد شود. اگر مکتب نباشد هیچ کس نمی تواند که خوب و بد را فرق کند. توانایی یک زن تحصیلش است اگر تحصیل نباشد زن هیچ کار کرده نمی تواند.”
تهمینه به این باور است که مردم افغانستان از یک وضعیت نابه سامان رنج میبرند.
“مردم به خوبی زندگی کرده نمی تواند. حتی نمی تواند نان خود را پیدا کنند. حال مشکلاتی که مردم دارند اگر از تحصیل باز انده اند به کاری های مانند دخانیات رو می آورند و اگر تحصیل باشد هرگز به این کار ها رو نمی آورند. اگر این وضعیت ادامه پیدا کند به طرف روز های خراب می رویم و مردم افغانستان دیگر نمی توانند سر پا خود ایستاد شوند، اگر معارف یک کشور ضعیف شود هرگز نمی تواند آن کشور پیشرفت کند.”
راضیه حق شناس یکی از دها دختر ساکن ولایت پروان است که حالا به مدرسه میرود و علوم دینی می آموزد .
او پیش از برگشت طالبان به قدرت متعلم صنف نهم مکتب بود .
“پیش از آمدن به مدرسه من متعلم بودم و کورس می رفتم. بعد از اینکه مکتب ها بسته شد صنف نُه بودم. مکتب ها که بسته شد من جایی به رفتن نداشتم اگر کورس هم می رفتم، کورس هم به روی ما بسته شد. من رو آوردم به مدرسه و فعلاً در اینجا درس می خوانم. احساسی را که بعد از بسته شدن مکاتب دارم، من خودم تحمل می کنم و حالتی است که تحمل می کنم. من وقتی که قرآنکریم را پیش رویم می گیرم که بخوانم من به این فکر می روم که شاید آینده مدرسه من هم مثل مکتب باشد، به این دلیل خوب درس خوانده نمی توانم.”
راضیه میگوید برای آینده و سرنوشتش نگران است و امیدی ندارد .
“از صد فیصد پانزده فیصد هم امید ندارم از این حکومت که مکاتب باز شود، آینده خود را تاریک می بینم و شاید خارج از کشور مهاجرت کنم، جز این دیگر آینده نخواهم داشت.”
برخی از دختران باز مانده از مکتب میگویند درولایت پروان مدارس دینی خصوصی ایجاد شده و افزایش یافته است . منابع مسؤل حکومت محلی طالبان در پروان در مورد آمار مدارس دینی خصوصی و دولتی معلومات نمیدهند . اما حفصه ۲۷ ساله مدیر یکی از مدارس دینی خصوصی در شهر چاریکار مرکز ولایت پروان در صحبت با رادیو آزادی میگوید شمارزیادی از دختران بازمانده از مکتب و پوهنتون به او مراجعه میکنند .
“وقتی که مکاتب و دانشگاه ها بروی دختر ها بسته شد دیگر راهی به دختر ها نماند مجبور شدند حال همه خورد و کلان ، خانم ها فقط به مدرسه رو آوردند. دختر خانم ها محبور هستند بخاطر اینکه خود را از افسرده گی نجات بدهند ، از اینکه روحیه شان خراب شد حال مجبور هستند که یک مصروفیت برای شان پیدا شود به مدرسه رو آوردند. مضامین مختلف را ما برای شان تدریس می کنیم. حفظ قرآنکریم است، رو خوانی است، قاعده است، تلاوت قرآنکریم است، حدیث شریف، ترجمه و تفسیر همین مضامین است که ما تدریس می کنیم.”
شاگردان در این مدارس صرف علوم دینی را می آموزند و سایر مضامین تدریس نمیشود
برای دریافت نظر مسؤلین حکومت محلی طالبان درپروان و برای دریافت پاسخ این سوال که با چه معیارهایی برای مدارس دینی اجازه فعالیت داده اند مؤفق نشدیم . تاتهیه این گزارش مسؤلین ریاست معارف ولایت پروان نخواستند دراین مورد با ما مصاحبه داشته باشند .
با این حال شماری از خانواده ها که دختران شان را به مدارس دینی برای آموزش میفرستند نگران اند و میگوند فرزندان شان از آموزش علوم دیگر بی بهره میمانند. احمد جواد ۳۵ ساله یکی از اعضای این خانواده ها است .
“دختر هایم در زمان جمهوریت مکتب می رفتند اما از زمانی که امارت اسلامی آمد از آن زمان چون بالای صنف ششم هستند نتوانستند که به مکتب بروند. یک مدت طولانی در خانه ماندند حتی به مدرسه هم نرفتند که دچار افسردگی شدند و حتی تکلیف روانی پیدا کردند. بالاخره در مدرسه شاملش نمودم. امیدوار هستم که روزی برسد که دروازه مکاتب باز شود.”
بسته شدن مکاتب به روی دختران و ممانعت دختران محصل از رفتن به پوهنتون ها ازسوی طالبان ، واکنش گسترده داخلی و بیرون از افغانستان را در پی داشت . هشت مارچ یا روز همبسته گی زنان نیز یکی از روزهای مناسبتی است که بهانه ایست برای زنان و دختران که در این مورد صدای اعتراض بلند کردند .
از یک و نیم سال بدین سو هزاران تن از زنان و دختران مانند لینا و تهمینه اعتراضات شان را بخاطر رسیدن به حق آموزش مطرح کرده اند اما تاهنوز حکومت طالبان به خواست آنان پاسخ نداده است.
