روز جهانی محو خشونت علیه زنان در حالی فرا رسیده است که به گفتۀ سازمان ملل متحد، افغانستان یگانه کشور جهان است که در آن دانش آموزان دختر بالاتر از صنف ششم از رفتن به مکتب و زنان از مشارکت سیاسی منع شده اند.
امروز جمعه بیست و پنجم ماه نومبر از روز جهانی محو خشونت علیه زنان در سراسر جهان تجلیل می شود.
به گفتۀ مدافعان حقوق زن، برخی از زنانی که در جریان پانزده ماه اخیر در افغانستان زیر شعار نان، کار و آزادی صدای عدالتخواهی سر داده اند، تهدید و به زندان فرستاده شده اند.
سلسلۀ اعتراض های زنان در ماه آگست سال ۲۰۲۱ آغاز و رفته رفته محدود شد.
در هفته های اخیر، از بازداشت چند فعال دیگر زن - ظریفه یعقوبی، فرحت پوپلزی، حمیرا یوسفی و پروین سادات در کابل گزارش شد.
هرچند حکومت طالبان بازداشت این چهار تن را به گونۀ رسمی تایید نکرده است.
معصومه حسینی یکی از بنیانگذاران «جنبش زنان افغانستان برای برابری» است.
او به رادیو آزادی گفته است که دهها زن در دوازدهم ماه عقرب در محفل اعلام رسمی موجودیت این جنبش در منطقۀ دشت برچی در کابل گردهم آمده بودند که به گفته اش طالبان آمدند.
"حوزه را در جریان گذاشته بودیم و گفته بودیم که ما با رویکرد حکومتداری شما هیچگونه مخالفتی نداریم و فقط یک جنبش است که این جا اعلام حضور می کند. آن ها اول با ما توافق کرده بودند که مشکل نیست و زمانی که برنامه را شروع کردیم، آمدند و ساحه را محاصره کردند و رفتار بسیار نادرستی با خانم ها و چهار تن از برادرانی که آنجا بودند، انجام دادند. متأسفانه خانم یعقوبی، بنیانگذار دیگر این جنبش و چهار برادر را با خود بردند. تا هنوز مقامات حکومت طالبان در این مورد ابراز نظر نکرده اند.
یکی از همکاران خانم یعقوبی که بنابر دلایل امنیتی خواست نامش افشا نشود، به رادیو آزادی گفت که پس از گذشت سه هفته او هنوز هم در بازداشت طالبان است.
"برادر همسرش و خواهرش حالا آزاد شده اند. آن ها تنها سه روز با ظریفه بودند. دو شب را در توقیف خانۀ ریاست امنیت کابل و یک شب را در ریاست چهارم با او سپری کردند."
فوزیه وحدت، یکی از همکاران فرحت پوپلزی است. او به رادیو آزادی گفت که بخاطر ناپدید شدن پوپلزی نگران است:
"فرحت ناپدید است. خانواده اش از ترس صحبت کرده نمی تواند. همه روزه دختران ناپدید می شوند. در افغانستان چه وضعیت روان است. آیا مردم خبر دارند؟"
شماری از معترضان زن پس از رهایی از زندان طالبان، افغانستان را ترک کرده اند. پروانه ابراهیم خیل یکی از آن ها می گوید که در ماه جنوری از سوی طالبان بازداشت شده بود.
او به رادیو آزادی گفته است که پس از یک ماه به قید ضمانت آزاد شد.
"زمانی که مشکلی پیش می شد که باید به یک زن می گفتیم، چون که در زندان زنی نبود، مجبور می شدم که مشکلم را به مردی که اصلاً در موردش نمی دانست، بگویم. من مشکل داشتم و آن ها اصرار می ورزیدند که چرا نماز ادا نمیکنم؟ چرا قرآن نمی خوانم؟ من به آن ها می گفتم که مشکل شرعی دارم. اما درک نمی کردند و می گفتند که بهانه می کنم."
از سرنوشت تعدادی از فعالان زن که در کابل و یا هم در ولایات افغانستان بازداشت گردیده اند٬ اطلاعی در دست نیست
همزمان با حاکمیت دوبارۀ طالبان بر افغانستان در پانزدهم ماه آگست سال ۲۰۲۱ از ناپدید شدن شمار دیگر زنان نیز گزارش شده است.
پانزده ماه است که از عالیه عزیزی، رئیس زندان زنانۀ ولایت هرات خبری نیست.
فوزیه وحدت باور دارد که طالبان زنان را صرف برای باجگیری بازداشت می کنند.
"آنان در بدل رهایی زنان معترضی که بازداشت می کنند، در بدل رهایی شان بین ۴۰ هزار تا ۸۰ هزار دالر امریکایی بدست می آورند. فکر می کنم که طالبان تنها باجگیری می کنند و برای این کار بهانه ای دیگر ندارند."
تلاش کردیم از مقامات حکومت طالبان در باره ادعاهایی این چنینی بپرسیم، اما آنان تا زمان تهیه و نشر این گزارش به پرسش های ما پاسخ ندادند.
بر اساس گزارش ها، پس از حاکمیت دوبارۀ طالبان بر افغانستان تمنا زریاب پریانی نخستین زن معترض بود که با سه خواهرش در کابل بازداشت شد.
سپس پروانه ابراهیم خیل، زهرا محمدی و مرسل عیار یکی پی دیگر به دنبال اعتراض های به گفتۀ شان عدالتخواهی بازداشت شدند.
بر اساس معلوماتی که زنان معترض با رادیو آزادی به اشتراک گذاشته اند، پس از این بازداشت ها، گروهی از معترضان زن به یک خانه امن در کابل پناه بردند، اما حدود ۲۹ تن آن ها همراه با اعضای خانواده هایشان از آن جا توسط طالبان بازداشت شدند.
وزارت داخلۀ حکومت طالبان در بیست و یکم ماه فبروری ویدیویی را منتشر کرد که در آن ظاهراً شماری از زنان معترض گفته اند که به دستور خارجی ها و برای بیرون رفتن از افغانستان در جاده ها اعتراض می کردند. روشن نیست که این ویدیو در چه شرایطی ضبط شده بود. اما در پایان ویدیو عقیل عزام، معاون سخنگوی وزارت داخله حکومت طالبان صحبت میکند.
شماری از مدافعان حقوق زن سخنان زنان در ویدیو را اعترافات اجباری خواندند.
پس از به قدرت رسیدن طالبان، دانش آموزان دختر بالاتر از صنف ششم از رفتن به مکتب محروم شدند و بسیاری از زنان وظایف شان را در اداره های دولتی از دست دادند.
حکومت طالبان زیر فشار های فزایندۀ شمار زیادی از افغان ها و جامعۀ جهانی است تا محدودیت ها بر زنان و دختران را بردارند.
