چهارصد روز دور از آموزش؛ دیانا: ما نمی‌خواهیم بی‌سواد بمانیم

امروز سه‌شنبه، سوم ماه عقرب؛ ۴۰۰ روز می‌شود که دروازه‌های مکاتب به روی دختران بالاتر از صنف ششم از سوی حکومت طالبان بسته اند.

دیانا یکی از دانش آموزان که پس از بازگشت طالبان به قدرت از رفتن به مکتب محروم شده از حکومت طالبان می‌پرسد: "چرا مکتب‌های ما را بسته نگهداشتند؟"

دیانا می‌گوید صنف نهم مکتب بود که حکومت طالبان دروازه‌های مکتب را به روی او و دیگر دانش آموزان دختر بالاتر از صنف ششم بست.

او که ۴۰۰ روز پی هم از درس‌خواندن عقب مانده است به رادیو آزادی گفت نمی‌خواهد از آموزش محروم بماند: "ما از این نگران هستیم که زنان بی‌سواد بمانند، این بازی با سرنوشت زنان است مکتب‌ها باید بازگشایی شود، ما نمی‌خواهیم بی‌سواد بمانیم."

حکومت طالبان در این مدت به پرسش‌های شبیه پرسش دیانا هر بار پاسخ‌های گوناگونی داده است؛ از کار روی طرح مشخص برای مکتب رفتن دختران گرفته تا امیدواری‌ها برای بازگشایی زودتر مکتب‌ها. آن‌چه به تازه‌گی ذبیح الله مجاهد سخنگوی حکومت طالبان در یک نشست علمای دینی به‌نام « نهضت اتحاد علما و مدارس» که در ترکیه برگزار شده بود از آن سخن گفت.

گاهی هم این مسئله را بحث فرهنگی افغانستان دانسته اند که مردم در گفت‌وگو با رسانه‌ها و نوشتن در شبکه‌های اجتماعی به این حرف حکومت طالبان واکنش نشان داده اند و این موضوع را رد کردند.

"رویکرد دوگانه طالبان"

اما آنچه در ۴۰۰ روز انتقادها، اعتراض‌ها و واکنش‌های داخلی و خارجی را همراه داشته و تا هنوز پابرجا است، این است که حکومت طالبان از حرف تا عمل در خصوص آموزش دختران بالاتر از صنف ششم رویکرد دوگانه دارد.

در ماه سنبله امسال حدود دو هفته دختران بالاتر از صنف ششم در گردیز مرکز ولایت پکتیا و ولسوالی سمکنی به مکتب رفتند اما حکومت طالبان دوباره این مکاتب را بسته کرد و مانع رفتن دانش آموزان بالاتر از صنف ششم شد که این عملکرد حکومت طالبان به اعتراض دانش آموزان دختر در پکتیا انجامید.

ذبیح الله مجاهد سخنگوی حکومت طالبان در آن زمان در نشست خبری به رسانه‌ها گفته بود آنان در حال بررسی این موضوع هستند که مکاتب در ولایت پکتیا به دستور چه کسی، باز شده است.

با این وجود کریمه یک تن از آموزگاران زن از عواقب ممانعت حکومت طالبان از مکتب رفتن دختران بالاتر از صنف ششم به رادیو آزادی گفت:" حق دختر را که در طول تاریخ آنان ندادند و نمی‌خواند برایشان بدهند، این‌ها به همین سیستم می‌خواهند آنان را کور/ نابینا و گنگ نگهدارند، کور و گنگ نگهداشتن یک دختر که نیم قشر جامعه را طبقه اناث ما تشکیل می‌دهد این به معنی نیست که ما عقب می‌گردیم، بلکه جامعه ما عقب می‌گردد، مردم ما عقب مانده می‌شود، کشور ما رشد نمی‌کند و از تمام سیستم‌های که ما باید پیشرفت بکنیم عقب می‌مانیم."

هرچند دلیل واضح ممانعت حکومت طالبان از مکتب رفتن دختران بالاتر از صنف ششم تا اکنون مشخص نیست اما بحث حجاب یا پوشش زنان و دختران یکی از مواردی است که بارها از سوی برخی مقام‌های طالبان مطرح شده.

همچنان گفته‌های وجود داشتند که در نشست علمای حکومت طالبان در کابل روی موضوع آموزش دختران بحث می‌شود که آن‌گونه نشد.

اما آنچه از گفته‌های اخیر دو مقام حکومت طالبان بر می‌آید این است که حق آموزش دختران قربانی تنش‌های میان خودی طالبان در حاکمیت دوم‌شان شده است.

شیرمحمد عباس ستانکزی معاون سیاسی وزارت خارجه حکومت طالبان در همایشی که ۵ ماه میزان در مورد روز گردشگری در کابل برگزار گردیده بود از بسته بودن مکاتب به روی دختران انتقاد کرد و گفت هر چه زودتر باید دروازه‌های مکاتب به روی همه باز شود.

بیشتر در این باره:

اختلاف نظر مقام‌های طالبان در مورد تعلیم دختران؛ یکی آنرا فرض و دیگری مباح خواند

او گفت علم به مرد و زن فرض است: "باید هرچه زودتر زمینه تعلیم مساعد شود، هر چه زودتر باید دروازه‌های مدارس و مکاتب در افغانستان به روی همه‌گان باز شود."

اما در همان همایش خالد حنفی سرپرست وزارت امر به معروف و نهی از منکر حکومت طالبان علم بر زنان را مباح و بر مردان مستحب خواند: "هرجا که برویم بسیار گپ از تعلیم است، تعلیم که یک عمل مباح است و این یک گپ علمی است، تعلیم دنیایی مباح است، این مباح است و اگر تعارض بین امیر و مباح بیاید باز حکم امیر واجب می‌شود."

حکومت طالبان اما تعریف مشخصی تا هنوز از آنچه حقوق آنان در چهارچوب شریعت اسلامی می‌گویند را ارائه نکرده است.

از سوی هم رینا امیری نماینده ویژه امریکا در امور حقوق بشری و زنان افغانستان گفته که طالبان با ادعا در مورد اینکه می‌خواهند اقتصاد اینکشور را خودکفا سازند، نمی‌توانند از فرصت‌های کاری و آموزشی نیمی از جمعیت افغانستان چشم پوشی کنند.

امیری در یک رشته تویت‌ها، صبح زود امروز (۳ عقرب) به مناسبت چهارصد مین روز دور ماندن دختران بالاتر از صنف ششم از مکتب‌ها گفته که بر اساس گزارش‌های موثق، طالبان زنان هزاره را از لیلیه پوهنتون کابل اخراج می‌کنند و آینده تحصیلی آنها را با مخاطره روبرو می‌سازند.

او افزوده که بر اساس برخی گزارش‌ها، برای دختران از سوی طالبان اجازه داده نشده تا چندین پوهنزی را در امتحان کانکور انتخاب کنند زیرا به ادعا طالبان، این پوهنزی‌ها دشوار استند.

رینا امیری، آموزش تمامی افغان‌ها به شمول زنان و دختران را برای برداشتن فقر و احیای امیدواری‌ها در افغانستان نکته کلیدی دانسته است.

فعالان حقوق بشر ممانعت حکومت طالبان از آموزش دختران بالاتر از صنف ششم را ظلم و نقض حقوق بشر عنوان می‌کنند.

ماهر مومند عضو دیدبان حقوق بشر به رادیو آزادی در این مورد گفت:" با محروم ساختن سه میلیون دختر افغان از تعلیمات ثانوی طالبان نه تنها یکی از اساسی‌ترین حقوق بشر را نقض می‌نمایند بلکه مرتکب تبعیض جنسیتی می‌شوند، با این کار‌شان می‌خواهند دختران افغان را به حاشیه برانند و از حضور در جامعه حذف‌شان نمایند، این تصمیم ظالمانه طالبان امروز و آینده دختران افغان را سخت متضرر می‌سازد."

رادیو آزادی خواست دیدگاه تازه حکومت طالبان را در مورد نشست علمای ترکیه داشته باشد اما عزیزاحمد ریان سخنگوی وزارت معارف حکومت طالبان و ذبیح الله مجاهد سخنگوی حکومت طالبان تا زمان نشر این گزارش به پرسش‌های رادیو آزادی پاسخ ندادند.

حکومت طالبان پس از حاکمیت‌شان به‌شمول بستن دروازه‌های مکاتب به روی دختران بالاتر از صنف ششم برخی محدودیت‌های دیگر را هم بر زنان و دختران وضع کردند.

یکی از دلایل این‌که تا هنوز هیچ کشوری حکومت طالبان را به رسمیت نشناخته و مشروعیت داخلی هم به‌دست نیاورده است، محروم کردن زنان و دختران از حقوق‌شان به‌ویژه حق آموزش و کار گفته می‌شود.