از آغاز حاکمیت طالبان تا اکنون دهها فرمان برای محدود کردن فعالیت دختران و زنان در افغانستان منتشر شده که در نتیجه زنده گی بسیاری از زنان افغان در تنگنا قرار گرفته است.
ممنوع شدن دختران بالاتر از صنف ششم از رفتن به مکتب، حجاب اجباری و پوشانیدن صورت، خانه نشین شدن شمار زیادی از زنان شاغل در دولت و اجازه نداشتن زنان برای سفر بدون محرم از موارد مهم این محدویتها اند که چالشها را در برابر زنان بیشتر کرده اند.
نزدیک به ده ماه از حاکمیت طالبان بر افغانستان میگذرد، اما در این مدت تنها در مورد دختران و زنان چندین فرمان، حکم و توصیه ها منتشر شده که آنها را با محدودیت های فراوانی رو به رو کرده است.
هرچند، شمار دقیق فرمان های صادر شده در برابر زنان از سوی طالبان در دست نیست، اما برخی از رسانههای محلی از قول برخی از منابع طالبان گفته اند که تا اکنون ۲۷ فرمان ملاهبت الله و دستورهای وزارت امر به معروف و نهی از منکر حکومت طالبان، وزارت تحصیلات عالی حکومت طالبان، وزارت معارف و دیگر نهادها به اجرا گذاشته شده است.
ثمیه رمزی، باشندهٔ ولایت کابل دانش آموز صنف دوازدهم مکتب و بازیکن تیم فوتبال بانوان افغانستان است. او میگوید، طالبان تااکنون هیچ دلیل قانونی و شرعی را ارایهٔ نکردند که چرا مکاتب را به روی دختران بستهاند.
"متعلم صنف دوازه هستم اما، مکتب نمیروم سال آینده هم فارغ نخواهم شد، مکاتب ره به روی دختران بستند، حجاب را اجباری کردند، یعنی در این نه ماه که طالبان آمدند همه چیز دگر گونه شده و همه چیز به روی زنان بسته شده."
پیش از این وزارت معارف حکومت طالبان گفته است تا هنگامی که طرحی برای دختران دانش آموز بالاتر از صنف ششم ساخته شود، دروازه های مکتبها به روی آنان بسته خواهد ماند.
پس از آن مسئولان این وزارت بارها به رادیو آزادی گفتند، که در این مورد منتظر دستور رهبری خود هستند_دستوری که با گذشت بیش از دو ماه از آغاز سال جدید تعلیمی تاکنون صادر نشده است.
بسته ماندن دروازههای مکتبها به روی دختران واکنش های زیادی را در داخل و خارج از افغانستان به همراه داشته است.
طالبان پس از حاکمیت شان صنفها و روزهای درسی دانشجویان را در پوهنتون ها نیز جدا ساختند.
اکنون هفته سه روز دانشجویان پسر و سه روز دیگر دانشجویان دختر اجازهٔ رفتن به پوهنتون را دارند.
طالبان همچنان در یک فرمان تازه که از سوی رهبر آنها تایید شده است حجاب اجباری را با تعریف ویژه یی که خودشان از آن دارد، برای زنان به عنوان امر شرعی و رسمی اعلام نمودند.
در این فرمان آمده است، پوشیدن حجاب اجباری است و آن زنانی که حجاب را راعایت نمیکنند باید از اداره های حکومتی برکنار شوند.
طالبان تعریف روشنی از حجاب زنان ندارند، اما اخیرآ حتی پوشانیدن صورت گردانندگان زن را در تلویزیون ها نیز اجباری کردند.
شکریه بارکزی سفیر پیشین افغانستان در ناوری و فعال حقوق زن میگوید، تعیین جایگاه زنان در اقتصاد، سیاست و اجتماع از مواردی مهمی اند که به زود ترین فرصت باید حل شود. او به رادیو آزادی گفت:
"اگر زنان و دختران افغانستان امروز یکسال به مکتب نمیروند به این معنا است که ما یک نسل عقب میمانیم، تداوم این روند نهتنها که به نفع هیچ کس نیست، بلکهٔ به زیان أفغانستان در کوتاه مدت و دراز مدت بوده میتواند، تعین جایگاه زنان در سیاست، اقتصاد، اجتماع و رفاهی اجتماعی از مواردی است که باید به زودترین فرصت حل شود، در غیر آن با تراژیدی که امروز با آن مواجه هستیم زنان افغانستان را مجبور به مواردی کند که حتی قابل تصور نباشد."
با آنکه در واکنش به وضع محدودیتها بر کار، آموزش، سفر و تجارت زنان در نهادهای دولتی و حکومتی خواستها، انتقادها و حتا راهپیمایهای زیادی در داخل و خارج از افغانستان صورت گرفتند، اما شماری از فعالان حقوق زن می گویند، طالبان با این محدودیت ها زندگی زنان را باچالشها، آیندهٔ مبهم و تاریک رو به رو ساخته است.
کریمه رحیمیار بازرگان و فعال حقوق زنان به این باور است که محدودیت ها در برابر زنان از سوی طالبان میتواند باعث خشونت های شدید خانوادگی شده و حتا میزان خودکشیها میان زنان را افزایش دهد:
« این همه باعث میشود که خشونت های زیادی در خانواده ها ایجاد شود، خودکشی و یا خودسوزی ها افزایش خواهد یافت، و حتا احتمال دارد پدران خود شان دختران خود را به قتل خواهند رساند اگر حجاب را رعایت نکنند و یا از خانه تنها بیرون شوند، بالاخره باعث خشونتهای زیادی میان، پدر و دختر، خانم و شوهر و خواهر برادر به میان خواهد آمد»
طالبان تاکنون هیچ گامی در زمینه کاهش محدودیت ها بر زنان برنداشته اند
اما برخی دیگر از فعالان حقوق زن نقش جامعهٔ جهانی را در برطرف کردن این محدودیتها موثر میدانند.
سحر احسان عضو روند رهبران زن افغانستان و فعال حقوق زن میگوید، جامعهٔ جهانی در حد تویت و یا نکوهش نه بل در عمل باید بر طالبان فشار وارد کند، تا به حقوق اساسی زنان احترام بگذارند.
" این گامهای نخست برای حذف سیستماتیک زنان است، متاسفانه وضعیت حقوق بشری زنان بسیار وخیم است، جامعهٔ جهانی کاری که میتواند بکند فشاری بیشتر بالای طالبان وارد کنند، نمایندهٔ طالبان را در هیچ یکی از سفارت ها اجازهٔ فعالیت ندهند، سفر های آنها را محدود بسازند، فشارهای بیشتر دیپلماتیک بر آنها وارد کنند تا به حقوق انسانی مردم افغانستان پابند باشند."
تلاش کردیم تا در پیوند با اظهارات این زنان نظریات سخنگویان طالبان را نیز داشته باشیم اما با تماسهای زیاد پاسخی دریافت نکردیم.
اما سخنگویان طالبان پیشتر در صحبتهای خود بر تامین حقوق زنان تعهد سپردهاند، آنچهکه برعکس بوده و محدویتهای مختلف همه روزه در برابر زنان افزایش مییابد.
گفتنیست، تامین همه حقوق اجتماعی و سیاسی زنان از سوی طالبان یکی از شرط های مهم برای آغاز برقرار روابط و به رسمیت شناختن حکومت آنها از سوی جامعه جهانی است.