در حالیکه اداره حفاظت از محیط زیست از افزایش آلوده‌گی آب‌های شهر کابل نگران است، شماری از باشنده‌گان کابل نیز مدعی اند که آب‌های آلوده زنده‌گی آنان و اطفال‌شان را تهدید می‌کند.
این عده کابلیان می‌گویند که کودکان‌شان در نتیجه نوشیدن این آبها، به روزها بیمار می‌شوند.
شماری از آنان افزودند:
"شیر افغان شیرزی هستم، دو هفته پیش خواهرم مریض شد، وقتی به شفاخانه بردیم و لابراتور کردیم گفتند که از آب غیر صحی استفاده کردهاست."
"جاوید هستم، دو طفل دارم، از اثر نوشیدن همین آب‌های که صحی نیستند، اسهال شدند و ۱۵ روز در شفاخانه بستر ماندند."
وزارت صحت عامه افغانستان می‌گوید، استفاده از آب‌های ملوث سبب شیوع امراض مختلف می‌شود.
فرید محمد پیکان معین عرضه خدمات صحی وزارت صحت عامه افغانستان هرچند آمار دقیق در دست ندارد، اما می‌گوید که بیماری‌های ناشی از آب‌های ملوث به خصوص در نزد اطفال در فصل گرما بیشتر است.
او افزود:
"تا حال نه به شکل انفرادی و نه کتلوی که از اثر استفاده آب ملوث کسی جان باخته باشد ارقام نیست، اما امراض موسمی وجود دارند و به خصوص در گرما گراف اسهال در نزد اطفال بلند می‌رود."
در یک دهه گذشته، آب‌های زیر زمینی شهر کابل بیشتر آلوده شده‌است.
مسئولان ادارۀ ملی حفاظت از محیط زیست که مسئولیت خود را بیشتر نظارتی میدانند، هشدار میدهند اگر به وضعیت آب‌های زیر زمینی توجه نشود، آب‌های کابل آلوده‌تر خواهد شد.
ولی مدقق معاون این اداره به رادیو آزادی چنین گفت:
"دو مسئله است، یکی کم توجهی ادارات مسئول در این قسمت و دوم مردم، هر دو جناح اگر به بی‌توجهی‌شان ادامه بدهند، بدون شک وضعیت آب‌های زیر زمینی در آینده نزدیک از این کرده خراب‌تر خواهد شد."
وی افزود که اقدامات که تا حال از سوی ادارات مربوط صورت گرفته، نتیجۀ در پی نداشتهاست.
اینکه دقیقاً چند درصد آب‌های زیر زمینی کابل ملوث است، آقای مدقق می‌گوید تا هنوز یک مطالعه دقیق صورت نگرفتهاست.
افزایش جمعیت و ساحات غیر پلانی، تجمع بیش از حد زباله‌ها، نبود کانالیزاسیون و شبکه‌های آبرسانی و حفر چاه‌های سپتیک از عواملی اند که آب‌های زیر زمینی برخی از نقاط شهر کابل را آلوده کردهاست.
حفر چاه‌های سپتیک از عوامل عمدۀ، آلوده شدن آب‌های زیر زمینی خوانده می‌شود.
معاون اداره محیط زیست، می‌گوید حفر این چاه‌ها در نواحی مختلف شهر کابل در حال افزایشاست و این موضوع سبب شده در بسیاری نقاط کابل، الی ۱۵ متر، آب زیر زمینی آلوده شود.
بر اساس سروی این اداره در سال ۱۳۹۱ بیش از ۴۰۰ هزار چاه سپتیک به‌شکل پراگنده در مناطق مختلف کابل حفر شدهاند.
چاه‌های آب با چاه‌های فاضلاب در کابل، فاصله زیادی ندارند.
در آن سروی همچنان گفته شده بود که بیش از ۳۰ درصد چاه‌های سپتیک در شهر کابل، نزدیک چاه‌های آب قرار دارند.
باشنده‌گان شهر کابل می‌گویند، به‌دلیل نبود کانالیزاسیون محبور‌ند که چاه‌های بدرفت غیر معیاری حفر کنند.
شماری از آنان در صحبت با رادیو آزادی گفتند:
"شمس‌الدین هستم، کانالیزاسیون اگر باشد، آب یک مجرا دارد و بیرون می‌شود و حالی که جابجا می‌شود این جذب می‌شود و آب زیر زمین را ملوث می‌کند."
اما حمیدالله ایلانی رئیس عمومی شرکت آبرسانی و کانالیزاسیون گفت که روی دو پلان برای تصفیه فاضلاب شهر کابل کار میکنند.
به‌گفته وی، به تمام ادارات دولتی و بلند منزلها گفتهاند تا سیستم فاضلاب‌شان را بسازند و در قدم بعدی روی ۴ تصفیه‌خانه در ۴ نقطه کابل کار میکنند.
او فزود:
"یک قدم اینست، اگر ما بتوانیم وزارت‌خانه‌ها، ادارات دولتی و بلند منزلها را مکلف بسازیم تا سیستم فاضلاب داشته باشند، ۵۰ فیصد مشکل کابل حل خواهد شد."
دفن زباله‌ها و تصفیه نشدن آن نیز به باور کارشناسان باعث افزایش آلوده‌گی آب زیر زمینی و سطحی می‌شود.
از سوی هم ریاست تنظیف شاروالی کابل می‌گوید که آنان زباله‌ها را در یک محل دورتر از شهر دفن میکنند.
به‌گفته نظیم ابراهیمی معاون این ریاست روزانه ۵ هزار متریک تن زباله در شهر کابل جمع می‌شود.
وی گفت که روی یک طرح کار صورت گرفته که بر اساس آن زباله‌ها تصفیه شده و در کنار آن مکانهای معیاری برای دفن آن ساخته خواهد شد.
او افزود:
"فعلاً تمام زبالههای شهر کابل دفن می‌شود، در آینده برنامه ما اینست تا زباله‌ها تصفیه شود که ایجاد ۴ محل تصفیه معیاری در شهر کابل را دارد."
از سوی هم رئیس آب‌های زیر زمینی وزارت انرژی و آب، دریای کابل را یک منبع تغذیه آب‌های زیر زمینی و یک عامل دیگر آلوده شدن آب‌های زیر زمینی میخواند.
محمد نعیم توخی گفت هم‌اکنون تشناب‌های اکثریت خانواده‌ها به این دریا منتهی می‌شوند.
- اما پلان مشخص برای حل این معضل چیست؟
وی می‌گوید که پروژه تغذیه مصنوعی آب‌های زیر زمینی و اعمار بند شاه‌توت را روی دست دارند.
او افزود:
"وزارت انرژی و آب فعلاً پروژه تغذیه آب مصنوعی را روی دست دارد، کار مقدماتی آن آغاز شد و این پروژه می‌تواند در بلند بردن سطح آب و آب‌های ملوث را رقیق می‌کند."
نبود یک شبکه آبرسانی واحد در شهر کابل به‌گفته مسئولان اداره‌ی محیط زیست، یکی از مشکلات جدی است.
اما حمیدالله ایلانی رئیس عمومی شرکت آبرسانی و کانالیزاسیون در پاسخ به آن چنین می‌گوید:
"پروژه‌های زیادی را روی دست گرفتیم، یک پروژه فعلاً در ده مراد خان کابل روی دست است، قول آبچکان تمدید شده و در شهر کابل پروژه‌های زیادی به ارزش زیادی کار اش آغاز می‌شود."
در حال حاضر بر اساس معلومات وزارت صحت عامه افغانستان تنها ۴۵،۵ درصد باشنده‌گان کشور به آب صحی دسترسی دارند.
در همین حال شماری از کارشناسان امور محیط زیستی از جمله داد محمد بهیر، حکومت را به بی‌توجهی در این زمینه متهم میکنند.
او افزود:
"همه آب‌های شهر کابل ملوث شده، بی‌توجهی دولت، مسئولین و مردم عامل آن است."
- اما راه حل اساسی در چیست؟
مسئولان اداره محیط زیست می‌گویند که باید جلو تراکم نفوس گرفته شود و سیستم کانالیزاسیون کابل هرچه زودتر ایجاد شود.
در کنار آن مسئولان بخش آبرسانی وزارت انرژی و آب و ریاست آبرسانی و کانالیزاسیون تأکید بر افتتاح بند شاه‌توت کابل دارند.
زیرا به‌گفته آنان، سطح آب در شهر کابل بلند می‌رود و از جانبی جلو تغذیه منابع آلوده کننده آب گرفته خواهد شد.
گزارش: نورالله شایان
