Күлкү кербени

* * * * *

Өктөбүр ыңкылабы маалында Кышкы сарайга жакыныраак үйдөгү бир ак сөөк айым үй кызматкеринен сураптыр:

‑ Чырагым, көчөгө чыгып карап келчи, эмнеге эле атышуу болуп жатат?

Үй кызматкери кайра келип баяндаптыр:

‑ Сыртта ыңкылап болуп жатыптыр, ошон үчүн атышуулар болуп жаткан экен.

‑ Ыңкылапка чыккандар эмне каалашат экен?

‑ Алар мындан ары байлар болбосун деп каалап атышат.

‑ Өтө таң калычтуу. Менин чоң атам башка декабристтер менен Сенатка көтөрүлүшкө чыкканда, тескерисинче, мындан ары өлкөдө жакырлар болбосун деп тилек кылышты эле...

* * * * *

Узак жашаган чоң эне менен бир журналист маек курмак болот. Ал суроосун баштайт:

‑ Чоң эне, мына 167 жашка чыгыптырсыз, өзүңүздү кантип жакшы кармадыңыз? Акылыңыз тунук экен го?

‑ Тээ Өктөбүр ыңкылабы жеңгенден кийин…

‑ Чоң эне, андан көрө декабрист замандаштарыңыз тууралуу айтып берсеңиз!

‑ Тээ Өктөбүр ыңкылабы жеңгенден кийин…

‑ Же болбосо, жаш чагыңызда Пушкинди канчалык билчүсүз, ошону айтсаңыз?!

‑ Тээ Өктөбүр ыңкылабы жеңгенден кийин өлкөдө ушунчалык башаламандык, тополоң болуп, анын айынан менин туулган маалыма чаташып 100 жыл кошуп салышкан тура!

* * * * * *

Театрда өмүр бою иштеп келген питердик өнөрпоз чоң энеге “элдик өнөрпоз” наамын берүү үчүн аны тизменин жогорку жагына чыгаруунун амалын издешет да, болшевиктер партиясына мүчөлүккө өтүүнү сунушташат. Партияга мүчөлүккө кабыл алуу маалында чоң энеден “коммунизм” деп эмнени түшүнөөрүн сурашат.

— Толгон токой тамак-аш болот, товарлар да көп болот, чет өлкөлөргө да каалашыңча чыгып турасың. Айтор, падышалык доордогудай бакыбаттык кайтып келет!

* * * * *

Эки эски болшевик баштан өткөргөнүн эскерип жатыптыр:

‑ Вася, эсиңдеби, баягы Кышкы сарайды алганыбыз?..

‑ О-го, ошондо бизди шайтан азгырып кеткендей болгон тура! – дептир ГУЛагдан жаңы кайткан маектеши.

* * * * * *

Бир шаардык тургундан сурап калышыптыр:

— Өктөбүр ыңкылабы карапайым элге эмне берди?

— Мурда урматтуу таксырлар дүкөнгө чоң эшиктен салтанаттуу түрдө кирчү, жөнөкөй кишилер корунуп көмүскө эшиктен киришчү. Эми болсо жөнөкөй кишилер чоң эшиктен ээн-эркин кирип калышты, а таксырлар болсо жакшы товарларды колтукка жашырып, көмүскө эшик аркылуу корунуп чыгышчу болду.

* * * * * * * *

Бир питердик жумушчу көчөдө келе жатып, ачуусуна чыдабастан кыйкырып-кыйкырып алыптыр:

— Мителер! Акмактар! Жер менен жексен болгурлар!

Көчө кыдырып келе жаткан чекисттер аны дароо кармап, кимге ачуусу келип жатканын ачыктоосун талап кылышат.

— Албетте, Романовдордун падышалык сулалесин сөгүп жатам! Үч жүз жыл бою бизди эзишиптир, бирок жок дегенде 50 жылга жеткендей азык-түлүк топтоп койгонго жарашпаптыр, мителер!

* * * * * *

1960-жылдары паркта отурган бир карыяга бирөө келип кучактап калыптыр:

— Кандайсың досум? Баягында Кышкы сарайды чогуу албадык беле, эсиңдеби?

— Кышкы сарайды алууга катышканым чын. Бирок мени кантип тааныдың?

— Ошондогу шинелиңден!..

* * * * *

— Никита Сергеевич Хрущев кызматтан кеткиче эмне ишти жасоого үлгүрбөй калды экен?

— Өлгөндөн кийин болсо да падыша Николай Экинчиге сыйлык ыйгарууга жетишпеди... Эмнеге дейсизби? Орусияда революциялык кырдаал жаратып бергендиги үчүн!..

* * * * *

Ленинградда Эрмитаждын жанында Өктөбүр ыңкылабы тууралуу көркөм тасма тартылып жаткан экен. Болшевиктердин ролун аткаргандар улам жүткүнүп чабуулун күчөтсө, Кышкы сарайды кайтарган юнкерлердин ролун аткаруучулар такаат кыла аткылашып, акырындап чегинип калат.

— Айланайындар! Акыркы огуңар калгыча атыша көргүлө, айланайындар! — деп жардана карагандардын арасынан бирөө “юнкерлерге” жан тарта кыйкырыптыр.

* * * * * *

Швейцария. Цюрих. 1917-жылдын марты. Надежда Константиновна Крупская күйөөсүн ойготууга аракеттенет:

— Володя, турчу! Орусияда ыңкылап болуптур деп жазып атышат!

— Уйкуну бузбачы! Бул – биринчиси эле... Меники – мындан кийинкиси, - дептир күйөөсү.

* * * * * *

* * * * *

Жыйынга орун табылбай, калайык акыры стадионго чогулду. Полициячы келип бир кишини зекип калды:

- Эл чогулган жайларда кыйкырбаш керек деген мыйзамды окудуң беле?

- Айланайын, мен футбол стадионунда отурам го!

* * * * *

‑ Биз Бишкекте Ала-Тоо аянтындагы митингде Атамбаевди президенттин көзүнчө эркин сындай алабыз!

‑ Биз деле Астанада Атамбаевди президенттин көзүнчө эркин сындап жатабыз!

* * * * *

Митинг маалында аянттын четине келип токтогон полиция машинесине улам бир кишини салып жатышыптыр.

– Митингде болдуңбу? – деп чет жактагылардын бирөөн полициячы кармаптыр.

– Ооба.

– Анда машинеге түш. А сенчи?

– Мен катышкан жокмун.

– Анда чуркап барып катышып келе кал да, анан машинеге түш.

* * * * *

— Калайык Путинди колтугунан сүйөмөлөп колдойлу деп митингге чыгып жатат.

— А Путин өзү Брежневге окшоп колдоосу жок тура албай калыптырбы?

* * * * *

– Комиссия чакырганда "Аксы окуясында митингчилерди аткан куралчан милициялардын арасында жок болчумун" деп калп айтып койсоң болмок экен?

– Калп айта албадым.

– Неге?

– Тергеген комиссиянын башчысы ошондо милиция тобун баштаган мурдагы жетекчим болчу да...

* * * * *

Бир аянттын чыгыш жагында диктатор Төлөнчөнү колдогон, батыш жагында болсо ага каршы чыккан кишилер котолошуп топтолушуп, бир эле мезгилде митингдер өткөрүшүп, жаатташкан тараптар бири-бирине ызырынып жаткан учур тура.

Эки топту тайманбастан жарып, эч таяк жебестен аянттан кантип өтүүгө болот?

Бир киши айласын таап, ак кагазга бир текст чиймелей калыптыр да, атаандаш топтордун ортосун жарып, аянттын аркы бетке өтүп кетиптир. Ал көтөргөн ураанда мындайча жазылыптыр:

“Төлөнчө өмүр бою отура берсин!”

Бир жааттагылар “кызматта” деген сөздү көңүлүндө кошуп окушса, беркилери “абакта” деген сөздү кошуп окушкан тура.

* * * * *

‑ Сен оппозициянынбы, же позициянынбы, кайсы бир демонстрациясына катышып келдиң, бардыгы жактыбы?

‑ Ооба.

‑ Эмнеси жакты?

‑ Уюштуруучулардын бекер жагоо жана бекер жарма таркатканы жакты.

* * * * *

Бир бала митинг маалында чуркап келип Хрущёвго айтыптыр:

‑ Атам сизди кишини алгачкы ирет кеме менен асмандатып космоско учурду, алгачкы болуп жүгөрү эктирип, айыл чарбасын туңгуюкка түшүрдү деп айткан.

‑ Атаңа айтып кой, минтип мактай берсе, анда аны “убактылуу эс алуу жайындагы” жүгөрү нанга тойгуза алам.

* * * * *

Бир чыйрак таксичи эч кимге жол бербей келе жаткан чоң унаалардын катарына шып кирип кетиптир.

Анан ал полиция тарабынан кармалыптыр. Көрсө ал чек арадан маалкатып кечиктирип өткөрүп жаткан бийликтерге ачууланган чоң жүк ташуучу унаа айдоочуларынын нааразылык митингине кошулуп кеткен тура.

* * * * *

Өкмөтчүл митингге чыгууга кыска-нуска үндөө:

‑ Же болбосо эл башысын колдоп: “Биз буга чейинки демократиялык жеңип алгандарыбызды жоготууга каршыбыз!” деп чыгасыңар, же болбосо кызмат орундарыңарды жоготуп аласыңар!

* * * * *

Базар четинде кылаар иши жок отургандарга бир уюштуруучу келиптир:

‑ Ар бириңе акы төлөнөт. Кеттик. Аянтта “иш таштайбыз!” деп жумушчулардын атынан кыйкырасыңар.

Беркилер дүрбөп жөнөптүр. Үч күндөн соң баягы уюштуруучу кайра энтиге күйүгүп жетип келиптир:

‑ Кайра кеттик. Эми “иш баштайбыз!” деп кыйкырасыңар.

‑ Неге?

‑ Жаңы эле алиги ишканага менин досумду деректир кылып дайындашты.

* * * * *

Америкалыктар Доналд Трампты саясатка жаңы киришкен “бөбөк” деп азил кылышат.

Бир күнү митинг маалында бирөөнүн ымыркайы ыйлап калган имиш.

Трамп: “Бөбөктөрдү жыйын аянтынан алып кеткилечи!” деп кыйкырса, анын өзүн жыйындын коопсуздугун камсыз кылган олбурлуу жигиттер митингден алып чыгып кете жаздашыптыр.

* * * * *

Коммунисттердин митингинде бир киши үнү кардыкканча кыйкырып, жалындуу сүйлөп жатат дейт:

– Ленин десек, Компартияны түшүнөбүз. Компартия десек, Ленин деп билебиз!

Бул митингдин жанынан өтүп бараткан ар кыл идеологиялар менен эч жумушу жок айым:

– Саясатчы эркектер ушундай эки жүздүү болот, бир нерселерди айтат, оюнда башка! – деп ачууланыптыр.

* * * * * * *