Дүйнөдө барган сайын виртуалдык акча же криптовалюталарды колдонгондордун саны өсүүдө. Эң кеңири тараган криптоакча – биткоин. Учурда Кыргызстанда дагы биткоинди колдонсо болот. Биткоиндин артыкчылыгы – мындай акча которуу акысы болгону төрт сом.
Суу алдындагы кораллдардын саны кескин кыскарып, дүйнөлүк океандагы жашоо ыргагы бузулуп жатканын окумуштуулар бир нече жылдан бери эскертүүдө. Ал эми белгилүү француз деңиз изилдөөчүсү муркум Жак Ив Кустонун небереси Фабьен Кусто суу астында үзгүлтүксүз 31 күн изилдөө өткөрдү.
Американын ири автомобил өндүрүүчү General Motors компаниясы үч миллиондон ашык машинесинде аныкталган мүчүлүштүктөн улам эки миллиард доллар чыгым тартты. Ал эми Кытайдын компанияларынын карызы 14 триллион долларды чапчыды.
Украинанын жаш окумуштуулары жасаган алгачкы наноспутник орбитага чыгарылды. Бир килограммга жетпеген 10 сантиметрлик наносат жаңы жандоочторду курууга өбөлгө түзөт. Дээрлик 20 жылдан соң, сентябрда космоско Орусиянын тарыхында төртүнчү аял учканы жатат.
Европада жумушсуздардын саны азайганы менен, экономиканы шыктандыруу чаралары жетишсиз. Ал эми Орусияда жылдын алгачкы компанияларды бириктирүү жана ишканаларды өзүнө кошуп алуу операциясы катталды.
Англиялык бактериологдор жана микробиологдор дарылоодо кеңири колдонулган антибиотиктерди тоотпогон бактерияны жок кылуунун жолдорун ойлоп табышты.
Дүйнөдө роботторду иштетүү боюнча Кытай алдыңкы орунга озуп чыгары күтүлүүдө. Адамдар жасаган ишти роботтор аткарганы кадыресе көрүнүшкө айланып баратат. Америкалык окумуштуулар жер астындагы суулардын жалпы көлөмү планетадагы океандардан үч эсе көп экендигин ырасташты.
Кыргызстанда эң көп катталган тиш ооруларынын бири – кариес. Дүйнө жүзү боюнча бул дартка жылына дээрлик эки жарым миллиард адам чалдыгат. Британияда кариести пломбасыз, оорутпай жана тишти өгөөлөбөй айыктыруунун жолу табылды.
Күн системасындагы эң алыскы Плутондун короосунда cуу муз түрүндө болушу мүмкүн. Эми биз жашаган планетанын курагы боюнча талашка чекит коюлган өңдүү.
Батыштын санкцияларына кабылган орус ишканалары эл аралык каржы операцияларын доллар менен эмес, Кытайдын юаны менен жүргүзүүгө кам көрө башташты. Африкадагы кытайлык мигранттардын саны миллионго жетти.
Адамдын териси түлөгүчө күнгө күйүү – тери рагынын себептеринин бири. Гарварддык окумуштуулар 20 жылдык тажрыйба өткөрүп, териси сыйрылгыча күнгө күйгөн адамдардын 80% меланомага чалдыгышы мүмкүн экенин аныкташты.
Астроинженерлер 10 сантиметрлик спутник ойлоп табышты. Жапондор "жүрөктүү" роботун көрсөтүштү. Орусияда 500 медициналык робот жетишсиз. Британ өкмөтү пилотсуз космолёт курууга каражат бөлдү.
Американын Юстиция министрлиги Франциянын Би-Эн-Пи Париба банкына тарыхтагы эң көлөмдүү 10 миллиард доллар жаза пул салды. Алтындын баасы сентябрдан бери болуп көрбөгөндөй арзандады. Британиянын Барклейс банкына алтын баасын бурмалаган деген айып тагылды.
Биз кийген шымды алгач үч миң жыл мурда Кыргызстанга чектеш Тарим ойдуңунда жашаган көчмөндөр кийиптир. Ал эми шиш таканы 150 жыл мурда жалаң гана эркектер кийген. Канадада көзгө көрүнбөгөн кездеме баарын таң калтырды.
Кыргызстандын "Ачык асман" саясаты көптөгөн талаштардын очогу бойдон калууда. Жогорку Кеңеш жакында буга байланыштуу Аба кодексине тиешелүү өзгөртүү-толуктоолорду карай баштайт.
Лондондо өткөн эл аралык көргөзмөгө кыргыз уздары да катышты.
Кытай Африканын эң чоң инвесторуна айланды. Африкалык саясатчылар Бээжинге ыраазы болсо, карапайым калк Кытай "неоколонизатордук" саясат жүргүзүүдө деп кыжалат. Бээжин менен Лондондун соода чыры курчуп, Кытайда британ фирмаларына түрдүү айыптар тагылууда.
Апта ичиндеги илимий жаңылыктар
Ховербайк – кадимки мотоцикл менен тик учакты айкалыштырган технологиянын жаңы үлгүсү. АКШдагы Aerofex ишканасы 2017-жылдан тарта учма мотоциклди сатыкка коёорун кабарлады. Aero-X деп аталган ховербайк кеминде $85,000 турат. Каалоочулар азыртан эле күрөөгө $5000 коюп, мотоучакка заказ берсе болот.
Шотландия борбору Эдинбургда 23-майда котормочу жана жазуучу Шахсанем Сартова-Мүррейдин англис тилиндеги "Ыйык ашуулардын издери" (Finding the Holy Path) китебинин бет ачары өттү. Иш-чарага Шотландиядагы чет элдик адабияттын күйөрмандары, маданий ишмерлер жана кыргызстандыктар катышты. Китептин бет ачары кыргыз ыр-бийлери менен коштолду.
Дагы жүктөңүз
