БУУнун Дүйнөлүк саламаттык сактоо уюмунун эмдөө тармагынын башчысы 7-январдагы билдирүүсүндө COVAX ынтымагынын вакциналары начар өнүгүп жаткан жакыр өлкөлөргө коронавируска каршы вакциналардын алгачкы түрлөрүн ушул айдын ичинде эле жеткире башташаарын маалымдады.
Дүйнөлүк саламаттык сактоо уюму (ДССУ) коронавирустун оңой жана тез жайыла турган түрүнүн Европадагы коркунучуна байланыштуу тынчсыздануусун билдирди.
Жапон өкмөтү Токио жана анын тегерек-четиндеги аймактарга бир айга өзгөчө кырдаал режимин киргизди. Бийлик мындай жол коронавирустун жайылышын ооздуктоону көздөп жатат.
7-январда жарыяланган жаңы режимге ылайык, ресторан-барлар кечки саат сегизден кийин жабылат. Өкмөт ошондой эле жарандарды зарыл себеби жок көчөгө чыкпай турууга, ал эми ишканаларды мүмкүн болушунча кызматкерлерин үйдөн иштетүүгө чакырды.
Шашылыш карантин чараларын жана чукул кырдаалды кайрадан киргизген өлкөлөргө эми Кытай да кошулду.
Жон Хопкинс университетинин маалымдашынча, дүйнөдө жалпысынан 88 миллиондой кишиге коронавирус жукту, анын ичинен 1,89 миллион киши COVID-19 илдетинен улам өмүрүнөн ажырады.
БУУнун Дүйнөлүк саламаттык сактоо уюмунун эмдөө тармагынын директору Кейт О’Брайэн 7-январда таркаткан маалыматка караганда, COVAX ынтымагы дүйнөдөгү начар өнүккөн өлкөлөргө коронавируска каршы вакциналарды жеткирүү үчүн талап кылынган 7 миллиард доллардын 6 миллиард доллардай бөлүгүн чогултууга үлгүрдү.
COVAX ынтымагы – бул төгөрөктүн төрт бурчундагы өлкөлөрдү коопсуз жана натыйжалуу вациналар менен бирдей камсыз кылуу максатын көздөгөн бүткүл дүйнөлүк демилге болуп саналат. Ага вакцина өндүрүүчүлөр менен бирге бул ынтымакка кошулган 170тен ашуун өлкө жана бир катар эл аралык уюмдар баш кошкон.
Алардын арасында Жугуштуу ооруларга карата камылгалардын саамалыктары коалициясы (CEPI) жана швейцариялык GAVI вакциналар жабдуу биримдиги да бар.
COVAX ынтымагы ушул тапта жыйырмага жакын ар кыл вакциналардын айрымдарын шерик өлкөлөргө сунуштоону караштырууда. Алардын арасында ташууга жеңил жана арзаныраак болгон AstraZeneca/Oxford жана Moderna вакциналары бар. Бул эки вакцина чукул кырдаалда колдонууга болот деп бир катар өлкөлөрдө буга чейин эле жактырылган болчу.
ДССУ өзү да курамына кирген COVAX ынтымагы – бул COVID-19 илдетине каршы вакциналар менен ар кыл өлкөлөрдү алардын бай же кедейлигине карабастан камсыздоо иш-аракети менен алектенген дүйнөдөгү жападан-жалгыз орток демилге болуп саналат.
2020-жылы июлда швейцариялык жеке менчик шериктештиги болгон GAVI уюму COVAX алкагында вакцина алышы күтүлгөн өлкөлөрдүн тизмесин бекиткенде, ага Кыргызстан, Молдова, Өзбекстан, Тажикстан, Украина сыяктуу пост-советтик өлкөлөр да кирген.
Кыргызстан быйыл COVAX ынтымагынын алкагында 1,2 миллиондой вакцина үлүшүн алууга үмүттөнүүдө.
Интернеттин коомдук тармактарында Кыргызстандын дары-дармек чыгаруу өнөр жайы AstraZeneca/Oxford сыяктуу арзан вакциналарды өлкөнүн өзүндө өндүрсө болот беле деген каалоо-тилектер айтылып келет.
Кыргызстандын Саламаттыкты сактоо министрлигинин маалыматы боюнча, Кыргызстанда дары сатуу жана жасоо менен алектенген 250гө жакын ар кыл компания бар. Алардын арасында айрымдары өз өнүмүн чет өлкөлөргө чейин сата алган өндүрүштүк кубатка ээ.
Кыргызстандын дары чөптөрүн жана башка заттарын дары-дармек катары өндүрүү мурдагы совет доорунда эле жолго коюла баштаган. Ал түгүл кыргызстандык дары-дармектерди советтик космонавттар колдонушкандыгы жөнүндө да айтылып келет.
Тасма. "Биовит" ишканасынын ишмердиги (орусча).
Өз өнүмүн эл аралык стандартка жеткирген дары-дармек ишканалары аз эмес. Маселен, Кыргызстандын Чүй облусуна караштуу Сокулук кыштагында заманбап “Биовит” дары-дармек өндүрүү ишканасы үзүрдүү иштөөдө.
Бирок, айрым адистердин айтымында, дары-дармек өндүрүүнү колдоо иши дээрлик көз жаздымда калгандыктан жана сырттан дары ташуучулардын кыйыр лоббисинин айынан, Кыргызстанга дарылардын 90 пайыздан ашууну чет жактардан импорттолуп келет.
