Парламенттеги КСДП фракциясынын мүчөсү, депутат Айнуру Алтыбаева «О» деген бренд менен таанылган «НУР Телеком» компаниясына 900 МГц диапазонундагы радиожыштык 1000 эле сомго сатылып кеткенин 18-октябрда парламентте жарыялаган. Ал ишти иликтеп чыгыш үчүн эми күч органдарына кайрылды:
- Мен бардык документтерди Коррупцияга каршы кызмат менен Башкы прокуратурага жөнөтүп койдум. Тийиштүү органдар бул ишти иликтеп, укуктук баа бериши керек. Ошондой эле маалыматтарды Жогорку Кеңештин тармактык комитетине да жиберем. Сатылган лицензия кайра кайтарылып, берилген жыштыктар мыйзамда жазылгандай конкурс менен сатылышы керек.
Эл өкүлү 2016-жылдын 27-декабрында жыштыктарды колдонуу боюнча эки лицензия берилгенин, анын бири 300 млн. сомго, ошол эле учурда экинчиси болгону 1000 эле сомго бааланганын сынга алды.
Буга чейин ушул эле маселени көтөрүп келе жаткан коомчулук өкүлдөрүнүн бири, журналист Шаирбек Маматокторов да радиожыштыктын техникалык мүмкүнчүлүгү жогору экенин белгилеп, текейден арзан сатылышынан күмөн санады:
- Азыр 1000 сомго жыштык эмес, бир роутер ала албайсың. Сатылып кеткен жыштыктын базасында өзүнчө бир мобилдик байланыш операторун түзсөң болот. Кыска аралыкка жана аз гана маалыматтарды жибере турган 860, 866 деген жөнөкөй жыштыктар бар. Ошолордун баасы 50 миң доллардан башталат. Булар эч кимге кереги жок, сим-карта менен эмес, антенна менен маалымат берилчү жыштыктар. Ал эми комиссия 1000 сомго 3G, 4G менен иштей турчу жыштыктарды берип салып атат.
Маалыматтык технологиялар жана байланыш комитети «лицензия «О» компаниясына мыйзамдуу берилген» деп билдирип, дооматтарды четке кагууда. Аталган комитет 2016-жылы жыштыктарды аукцион аркылуу сатуу мыйзамда каралбаганын жүйө келтирди. Комитеттин жообунда «лицензияларды конкурс аркылуу сатуу боюнча Жогорку Кеңешке 2015-жылы сунуш кылынган мыйзам долбоору 2017-жылы гана кабыл алынган» деп айтылат.
Мекеменин жетекчиси Бакыт Шаршембиев жыштыктар буга чейин «О» уюк операторунан башка компанияларга деле 1000 сомдон сатылып келгенин ачыкка чыгарды:
- Аукцион боюнча жаңы мыйзам 2017-жылдын август айында киргизилген. Ага чейин аукцион деген түшүнүк жок болчу. Болгону пилоттук негизде гана конкурс болуп келген. Байланыш комитети жыштыктарды берүү боюнча өзү чечим чыгара албайт. Башкы штабдын өкүлдөрү, УКМКнын адистери кирген мамлекеттик комиссия жыштыктарды берүү боюнча чечим кабыл алган. «О» компаниясы жыштыктарды алуу боюнча үч ирет кайрылган. Үчүнчүсүндө гана комиссиянын чечими менен берилген. Жалаң эле «О» компаниясына эмес, бардык эле операторлорго жыштыктар 1000 сомдон берилген.
Жогорку Кенештин депутаты Элвира Сурабалдиева Маалыматтык технологиялар жана байланыш комитети «ошол учурда радиожыштыктарды колдонуу укугун бериш үчүн аукцион өткөрүү тууралуу мыйзам парламентте каралып жаткан» деп, күнөөнү Жогорку Кеңешке оодарып коюну көздөп жатат деген пикирде.
- «Аукцион өткөрүү боюнча мыйзам Жогорку Кеңештин кароосунда болчу» деп парламентти күнөөлөп жатканына түшүнгөн жокмун, - деди Сурабалдиева. - Бул жок эле дегенде «Шалаакылык» беренеси менен жоопкерчилиги каралчу иш. Эмне үчүн «мыйзам азыр даяр эмес» деп жыштык сатууну токтотуп коюшкан жок? Жыштыкты эмне себептен мынча шашылыш өткөрүп жиберишкенине түшүнбөй жатам. Анан кичинекей балдардай болуп «мыйзам өтө элек болчу» деп парламентке шылтап коюп жатышат. Бир жыштыкты 300 млн. сомго, дагы бир жыштыкты 1000 сомго сатып салышканына түшүнбөйм. Ката кеткенин моюнга алып, жоопкерчиликке тартылышы керек. Эмне үчүн кылмыш ишинде жылыш болбой жатат? Азыр “жыштык сатылат” десе, аны алчу толтура компания чыгат. Анткени жыштык деген кирешелүү бизнес.
Буга чейин депутат Сурабалдиева жеке булактарына таянып Экономикалык кылмыштарга каршы күрөш боюнча мамлекеттик кызмат (Финполиция) сатылган радиожыштык боюнча кылмыш ишин козгогонун, бирок анын тергелишине кимдир-бирөө жолтоо болуп жатканын айткан. Финполиция депутаттын сөз болуп жаткан кылмыш ишине байланышкан билдирүүсүн азырынча ырастаган да, четке каккан да жок.
Депутаттар маселе көтөргөндөн кийин «О» уюк оператору сатып алган жыштыгы боюнча кенен маалымат таратты. Анда компания эки жыл мурун башка байланыш операторлору сыяктуу эле жыштык алуу боюнча үлгү аукционго катышып, 1000 сом өлчөмүндө мамлекеттик алым төлөгөнү жазылган. Ал сатып алган жыштык «Ак-Тел» же «Фонекс» деген ат менен таанылган ишкананыкы болгону жана ал компания банкрот деп табылганы эске салынган.
Билдирүүдө «келишимдин негизинде «НУР Телеком» банкрот болуп калган «Ак-Телдин» кредиторлорунун бардык талаптарын аткарып, 150 миллион сом төлөп берген. Маалыматтык технологиялар жана байланыш агенттигине 50 миллион сомдон ашуун карызын жапкан. Кыргызстанда 2009-жылы ишин баштаган «О» оператору 136 млн. доллар инвестиция тарткан» деп айтылат.
Ошондой эле «НУР Телеком» депутаттардын билдирүүлөрү компаниянын ишине шек келтирип жатат деп эсептейт.
