"Азаттыктын" "Арай көз чарай" талкуусу Кыргызстандагы исламчылар менен теңирчилердин тирешүү себептерине арналды.
Талкууга Тай тебиш улуттук спорт өнөрүн түптөгөн Кубанычбек Тезекбаев менен "Дил мүрөк" адеп-ахлак борборунун жетекчиси Өзбек ажы Чотонов катышты.
Талкууну толугу менен бул жерден угуңуз:
"Азаттык": Тай тебиш улуттук спорт өнөрүнө Улуттук коопсуздук кызматы диний касташууну козутту деген негизде кылмыш ишин козгоду. Бул кимдин арызы менен жана кандай күнөө коюлуп жатат?
Кубанычбек Тезекбаев: Тай тебиш спорт өнөрү бекеринен чыгып калган жок. Бул - кыргыздын ата-бабаларынан келаткан улуттук спорт болуп эсептелет. Учурунда тарбия-таалим, география, медицина "Манастын" ичинде камтылган.
18-июнда Самыйкожо Мирлан тай тебиш боюнча айтып бер деп бир сааттык эркин маекке чакырган эле. Мен ошондо тай тебиштин төрт - тил, жан, дене, рух машыгы бар экенин, асман ааламдык улуу күчтөр, табият менен жуурулушуп, эргүү, чыңдоо деген күүнүн сырлары тууралуу айтканда, Мирлан "Өзбек ажы "Манаста" тарбия жок деп айтып атпайбы" деди. Аны мен деле уккам. Ошондо мен "Өзбек ажы «Манасты» жакшы билбейт, ошондуктан айтып атат" дедим.
Бул кишилер ислам тарбиясында окугандан кийин "Манастын" ичиндеги руханий сырларды көп биле албайт дегем. Мен Жүз жигит баяны жөнүндө да айттым.
Өмүрбек Абдрахманов деген депутатыбыз "Манас деген бандит, баскынчы" деп айтыптыр. Ошого ачуум келип, мен "керек болсо молдолордун ичинде да бандиттер көп, бул жактан киши өлтүрүп ажыга барып, ажы болгондор толтура" дегем. Мусулман динин жамынып алып бузулман деген сөздү айткам.
"Азаттык": Сизди сотко ким берди?
Кубанычбек Тезекбаев: Апрел революциясына катышкан Турусбек Сагынаев деген киши арыз жазган экен, ага көп кишилер кол койгон экен. Ошондо биздин сүйлөгөн сөзүбүздү дискке жаздырып алып, дин башкармасы коопсуздук комитетине жибергенде, алар "улут аралык жаңжал салган" деп иш козгоп атышат.
"Азаттык": Өзбек мырза, тирешүү күчөп кеткен жокпу?
Өзбек ажы Чотонов: Тирешүү күчөп кетиши мүмкүн. Анткени Түгөлбай Казаков, Дастан, Анарбек Усупбаевге окшогон теңирчилер көптөн бери исламга асылып келатышат. "Ислам бизге кереги жок" деп айтып атышат. Андай кишилерге исламдан айланып кетсин дейм, аларга биз муктаж эмеспиз. Ким мусулман болбойм десе эч кандай муктаждык жок.
Бул жерде арабдашуу деген сөздөрдү айтып атышат, бул - жалган кеп. Христианчылык, ислам, иудаизм - үч улуу дин арабдыкы да, еврейдики да эмес.
"Азаттык": Ушул тирешүүнүн учугу эмнеден келип чыкты?
Өзбек ажы Чотонов: Биз теңирчилер мындай-тигиндей деп айта элекпиз. "Манаста" тарбия системасы жок, аны мен чынында айткам. Мисалы, Манас өзү тарбияланган эмес, арак ичип беш каманга түшүп калганы факт, айтып келсек каталары толтура. Мен аны менен Манасты жаман дебейм, биз "Манасты кудай кылып салбагыла, пайгамбар кылып жибербегиле" деп атабыз.
"Азаттыктын" Бишкектеги журналисти. "Ыңгайсыз суроолор" телепрограммасынын алып баруучусу. 2009-жылы Ош Мамлекеттик университетинин журналистика факультетин аяктаган.
