Кыргызстан “Манас” аба майданына логистикалык борбор куруу боюнча Орусия менен сүйлөшүүлөрдү баштады.
Бул тууралуу билдирген Транспорт жана байланыш министрлиги азырынча кандайдыр бир макулдашуулар жоктугун айтууда.
Президент Алмазбек Атамбаев 2014-жылы “Манастагы” АКШнын Транзиттик жүк ташуучу борбору чыгарылып, анын ордуна транспорттук хаб курулушу мүмкүн экендигин билдирген болчу.
Бирок ири долбоорлор, анын ичинде стратегиялык келишимдер бир гана Орусия менен түзүлүп жатканын сындап, бул өлкөнүн көз карандысыздыгына шек жаратат дегендер да бар.
Жоон топ делегация
Жаңы жыл алдында, 26-27-декабрь күндөрү Кыргызстанга келип кеткен орусиялык делегация “Манас” аэропортуна логистикалык борбор курууга көмөктөшүү боюнча Транспорт жана байланыш министрлигиндеги жетекчи адамдар менен жолугушуп, аба майдандын шарты менен да таанышып чыкты. Жарандык авиация департаментинин жетекчиси Акылбек Жумабаев жолугушуунун мазмуну тууралуу буларга токтолду:
- Бардык эле жерде айтылып жаткандай, Орусиянын логистикалык борбор курууга жардам берели деген демилгеси болгон. Жолугушууда ошону сүйлөштүк. Азыркы “Манас” аэропортундагы инфраструктураны көрсөтүп, түшүндүрүп бердик. Кандай шарттар бар, кандай иш жүргүзүүгө, кызматташууга даярбыз - буларды айтып бердик. Кийинчирээк дагы жолугушуп, керектүү болгон маалыматтар жана документтер менен алмашабыз.
Жумабаевдин айтымында, бул алгачкы гана жолугушуу болгондуктан, кандайдыр бир чечимдер же биргелешкен макулдашуулар кабыл алынган жок.
Орусиялык делегацияны Жарандык авиация боюнча мамлекеттик саясат департаментинин төрага орун басары Олег Демидов баштап келген. Анын курамында “Россавиациянын” башкармалык жетекчилери, Тышкы иштер министрлигинин жана бир катар орусиялык авиакомпаниялардын өкүлдөрү да болгон.
Логистикалык борбор “Манастагы” АКШнын транзиттик борбору чыгарылгандан кийин иштей баштайбы жана ал ошол базанын ордуна жайгашабы - бул азырынча белгисиз. Ал эми орусиялык бир катар маалымат каражаттарынын өткөн ишемби күнү жазганына караганда, Орусиянын Тышкы иштер министрлигинин атайын өкүлү Александр Лукашевич логистикалык борборду куруу эмдиги жылы АКШнын транзиттик жүк ташуучу борбору чыгарылар мезгилге мерчемделип жатканын жана бул боюнча сүйлөшүүлөр башталганын ырастаган.
Тең салмактуулук зарылчылыгы
Бирок Кыргызстанда стратегиялык келишимдерди түзүүдө бир гана өлкөгө артыкчылык берүүгө чочулоо менен карагандар бар. Алардын бири - Жогорку Кеңештин депутаты Өмүрбек Абдрахманов:
- Америкалыктардын базасын кубалабай эле турсак жакшы болмок. 2014-жылдан кийин Ооганстандагы абал кандай болоору белгисиз. Экинчиден, орустар деп бөлбөй эле коёюн, дегеле бир гана мамлекетке - Европа же АКШга баарын берип салган болбойт. Азыр биз орустарга монополдук укуктарды берип салдык. Мына “Кыргызгазды”, мунай өнүмдөрүн берип жатабыз. Ошондой эле ГЭСтерди курабыз деп суу ресурстарын да алышты.
Президент Алмазбек Атамбаев "Манас" аба майданында жайгашкан АКШнын транзиттик жүк ташуу борбору 2014-жылдан кийин чыгарыларын, база жарандык борборго айланышы ыктымалдыгын бир нече ирет айткан. Президент бул пикирин 11-декабрда Берлинде Германиянын канцлери Ангела Меркел менен жолугушууда да кайталаган болчу.
- Биз 2014-жылдан кийин кандайдыр бир жүк ташуу иштерине жардам берүүгө даярбыз. Бирок “Манас” аэропортунда аскерий база болбойт. Анткени Манас жарандык аэропорт жана ал Кыргызстандын борборуна жакын жайгашкан. Жарандык аэропортто аскерий базанын болушу аэропорттун өзү үчүн да, Кыргызстандын борбору үчүн да тобокелдүү. Ошондуктан 2014-жылдын июнь айынан кийин бул база жабылат. Ал жерге биз транспорттук хаб курууну мерчемдеп жатабыз. Биз аны курууга бардык каалаган тараптарды чакырабыз. Мейли ал Орусия, АКШ, же Германия болсун.
Кыргыз өкмөтүнүн ишениминде, эгер “Манас” акыркы заманбап технологиялар менен жабдылса, аба мейкиндиги аркылуу жүктөрдү кабыл алуу, сактоо жана кайра жөнөтүү, маалыматтык жана башка кызмат көрсөтүү иштерин жүргүзгөн чөлкөмдөгү ири борборго айланмакчы. Аны менен катар “Манас” аба майданы Батыш жана Түштүк-Чыгыш Азия өлкөлөрүн аба жолдору аркылуу байланыштырган жана жолдун узактыгын да, чыгымды да 20 пайызга чейин кыскарткан негизги багыт болуп калмак дешет.
