Президент Алмазбек Атамбаев 22-январда баш прокурорлукка Жолдубаеваны сунуштаган эле. Жооптуу саясий кызматка көрсөтүлгөн, аты коомчулукка анча деле белгисиз Индира Жолдубаева деген ким?
Баш прокурорлукка Индира Жолдубаева сунушталганы маалым болоор замат бул кызматка аты анча таанымал болбогон адамдын көрсөтүлүшү, анын жашы, иш-тажрыйбасы жана туугандык байланышы боюнча коомчулукта, социалдык түйүндөрдө талкуу жаралды. Атүгүл ар кандай шакабаларга жем таштады.
“Республика” фракциясынын төрагасы Максат Сабиров Жолдубаеванын жашына жана тажрыйбасына байланыштуу айтылып жаткан дооматтарды четке какты. Аталган фракция жаш болгон үчүн анын талапкерлигин колдоп бергенин баса белгиледи:
- Эгер тажрыйбасы бар деп тандасак анда жалаң эле пенсионерлерди дайындашыбыз керек. Өзүбүз болсо "жаштар кызматка келбей жатат" деп кыйкырып жатабыз. Жаштар барса “ой, булар жаш” дейбиз. 35-40 жаштагыларды жаш деп жатабыз. Илгери Касым Тыныстанов, Жусуп Абдрахманов саясатка 20 жашында кирген. Жаш болгон үчүн биз колдодук. Буга чейин иштеген жерлерин көрдүк. Бири-бирибизге ишенбей жүрө берсек эч качан оңолбойбуз. Жаштарга да ишенич көрсөтүшүбүз керек.
Президенттик аппараттын сот реформалары жана мыйзамдуулук боюнча бөлүмүн 2012-жылдан тарта жетектеп келген Жолдубаева 35 жашта, никеси жана балдары жок. Жусуп Баласагын атындагы Улуттук университеттин юридикалык факультетин 2002-жылы аяктаган.
Баш прокурорлукка белгисиз, аты да, заты да таанымал эмес адамдын дайындалышы саясий катачылык, бул анын бийлигин, кадыр-баркын бекемдебейт.
Иш жолун ошол жылы Сорос-Кыргызстан корунда юрист-кеңешчи болуудан баштаган. Бир жылдан кийин эле “Манас” эл аралык аба майданына келип юрист болуп үч жыл иштеген. 2009-жылга чейин “Компаньон” микрокредиттик компаниянын юристи, “ДЭКА” жабык акционердик коомунун аткаруучу деректири өңдүү кызматтарды аркалаган.
Мамлекеттик кызматка 2009-жылы кирген жана бир жыл Мамлекеттик кадр кызматынын жетекчи орун басары болуп турган. 2010-жылы бийлик алмашканда ошол кездеги өкмөт башчы Алмазбек Атамбаевдин аппаратынын Укукту камсыздоо бөлүмүнүн башчылыгына дайындалган. Жолдубаева парламенттик жана президенттик шайлоолордо Атамбаевдин штабында иштегени да маалым болду.
Ал Конституциялык соттун мурунку төрайымы Чолпон Баекованын бир тууган сиңдисинин кызы жана Мамлекеттик кадр кызматынын жетекчиси Аалы Карашевдин карачечекей балдызы.
Ишеним да, күмөн саноо да бар
Президенттик аппараттын башчысы Данияр Нарымбаев “Азаттыкка” курган маегинде Жолдубаеванын баш прокурорлукка көрсөтүлүп жаткан себептерин айтып берди. Анын жогорку окуу жайды артыкчылык менен бүтүргөнү, он жылдан ашкан юридикалык тажрыйбасы жана жеке мүнөзү баш прокурорлук кызматка төп келет деди:
- Акыркы төрт жыл бою сот жана укуктук системаны реформалоо маселелери менен алектенген. Чоң, 114 эксперттен турган, жети топту жетектеп, жаңы Кылмыш кодексин, Кылмыш-процессуалдык кодексин, Жарандык-процессуалдык кодексин жана башка сот, прокуратурага тиешелүү мыйзамдарды иштеп чыгуунун башында турду. Жеке сапаты тууралуу айтсак, мүнөзү бекем, сөзүндө турган, баштаган ишин аягына чейин чыгара билген адам. Ар бир ишти ийне-жибине чейин изилдеп туруп пикирин айтат. Жыйынтык чыгарарда шашпайт. Абдан токтоо киши. Накта баш прокурорлукка тиешелүү сапаттарга ээ. Бул кызматка толугу менен ылайыктуу. Ишин ийгиликтүү алып барат.
Антсе да прокуратура тармагында эзели иштебеген Индира Жолдубаеванын президенттин аппаратынан бөлүм башчылыгынан дароо баш прокурорлукка көтөрүлүп жатышы кыргыз коомчулугунда таң калууну, сын-пикирди жана айрым бир күдүк ойлорду жаратты.
“Адилет” укуктук клиникасынын башчысы Чолпон Жакупова сот реформасын алдыга жылдыра албаган кадрдын баш прокурорлукка көрсөтүлүшүн акылга сыйбай турган чечим деп атады:
- Президенттин бир аймакты эптей албаган адамды ушул эле чөйрөдөгү чоң кызматка көрсөтүп жатканы мага түшүнүксүз. Президентке Жолдубаеванын сот реформасын ойрон кылганы жетишсиз болуп жаткан го. Эми прокуратураны да таптакыр тыптыйпыл кылгысы келип жатабы? Башкы прокуратура оппозициянын ооздукталышына жооп бербейт. Ал деген мыйзамдуулуктун так сакталышына, тергөөнүн, ыкчам иликтөө иштердин жүрүшүнө көзөмөл кылат.
"Айкөл эл" партиясынын лидери, коомдук ишмер Эдил Байсаловдун баамында, Жолдубаеванын көрсөтүлүшү саясий катачылык болуп саналат:
- Бул адам коомго таанымал эмес. Акыркы жумушу, ага чейинкилери деле саясий кызмат эмес эле, клерк өңдүү кагаз иштерин бүтүрүү менен байланыштуу болгон. Баш прокурор деген саясий жоопкерчиликти көтөрө турган адам болушу керек. Жалпы элдин ишенимине ээ болгон, аты булганбаган, репутациясы бийик болушу кежет. Же болбосо дайындап жаткан президенттин мандаты өтө күчтүү болушу керек. Ал болсо “мен дайындап жаткандан кийин мага ишенгиле, мен жооп берем” деп айтышы зарыл. Атамбаев болсо эки жумадай мурун эле “жок, Салянова иштейт, ал кетпейт, керек болсо президент болот” деп айткандан кийин эле жумуштан алынып жатат. Атамбаевдин деле азыр мандаты, же эл арасындагы ишеними бекем эмес. Ошондуктан баш прокурорлукка белгисиз, аты да, заты да таанымал эмес адамдын дайындалышы саясий катачылык, бул анын бийлигин, кадыр-баркын бекемдебейт жана мыйзамдуулукту күчөтө албайт.
Бас-бас болгон чуулгандуу иштер
Индира Жолдубаеванын аты буга чейин соттор жана сотторду тандоо, дайындоо боюнча чуулуу окуяларга байланыштуу айтылган.
Былтыр Сотторду тандоо кеңешинин жаңы курамын тандоого бийликтен басым болуп жатканы боюнча парламентте маселе көтөрүлгөн эле. Социал-демократтар фракциясында аталган кеңештин мүчөлүгүнө көрсөтүлгөн судья Жамиля Нурумбетова алгач өтпөй калган. Бирок кийин добуш берүүнүн купуялуулугу бузулду деген шылтоо менен кайра шайлоо болуп, Нурумбетова өтүп кеткен.
Жогорку Кеңештеги “Ата Мекен” фракциясынан депутат Турат Мадылбеков бул иштин артында президенттик аппараттын бөлүм башчысы Индира Жолдубаева турганын айтып чыккан:
- КСДП фракциясында талаш-тартыш болуп жатып, акыры экинчи ирет добуш берүү менен Нурумбетованы өткөрүп алышты. Каяктан шамал согуп жатканы түшүнүктүү эле болсо керек. Индира Жолдубаева мурунтан эле Нурумбетованы Сотторду тандоо кеңешине "түртүп" келгени белгилүү. Сот тармагындагы “серый кардиналдар” Акаев менен Бакиевдин тушундагыдай эле бар. Бирок элибиз эки ыңкылапты башынан өткөргөндөн кийин да мына ушундай деңгээлге жетет деп мурда ойлогон эмес элем. Азыр сот тармагындагылар өздөрү келип бүтүндөй сот тутуму мына ошол адамдын колунда экенин айтып жатат. Мындай жагдайда соттун көз каранды эместиги тууралуу сөз кылууга да мүмкүн эмес.
Былтыр жайында да Бишкектеги Октябрь райондук соттун төрагалыгы талашка түшүп, ага Жолдубаева өз кишисин түртүп жатат деген доомат коюлган. Жолдубаева болсо мунун баарын четке каккан.
Баш прокурорлукка Жолдубаеванын талапкерлигин эми дагы үч фракция жана парламенттин тиешелүү комитети карап, өз бүтүмүн бериши керек. Андан кийин жалпы отурумда каралмакчы. Бирок анын талапкерлиги жактырылып, баш прокурор кызматына дайындала турганы азыртадан эле дайын болуп калды.
