Бүгүн 21-январда парламенттин жалпы жыйынында депутаттар баш прокурор Аида Салянованын кызматтан кетишин карап, 57 депутат колдоду. 18 депутат каршы добуш берди. Жыйынга жалпы 90 депутат катталган.
Эрежеге ылайык, жалпы депутаттардын үчтөн бири колдосо, арыз канааттандырылды деп эсептелет.
Депутаттар башкы прокурордун маселесин карап жаткан учурда Ак үйдүн алдында 50-60тай адам Аида Салянованы колдоп митингге чыкканы дайын болду.
Кабарчыбыздын айтымында, алар колуна “Аида, эл сени менен”, “Ишиңди аягына чыгар, отставкага кетпе” деген сыяктуу жазуусу бар плакаттарды көтөрүп алышкан.
Алар президенттик администрацияга отставканын себебин түшүндүрүп берүүнү талап кылып өкүлдөрүн жөнөткөнү турушат.
“Аида Салянова коррупция менен күрөшкөн жалгыз чиновник болчу. Күйөөсүнө кылмыш ишин козгоп, саясий интрига кылып атышат. Салянова ошонун курмандыгы болууда”,- деди митинг катышуучуларынын бири Талант Акматов.
Салянова саясатчылар менен элдин эсинде кантип калды?
Соңку айларда кызматтан кеткен-кетпегени коомчулукта кызуу сөз болгон башкы прокурор Аида Салянова мамлекеттик ири чиновниктерди, саясаттагы салмактуу депутаттарга кылмыш ишин ачып, түрмөгө отургузганы менен элдин эсинде көбүрөөк калды.
Ал 1972-жылы Нарында төрөлүп, 1991-жылы Фрунзе техникумунун “укук таануу” адистигин, 1996-жылы Кыргыз мамлекеттик университетинин юридика факультетин аяктаган.
Салянова айрым жогорку окуу жайларда укук таануу сабагы боюнча мугалим, 1997-жылдан 2005-жылга чейин Жогорку Кеңеште юридика-эксперттик бөлүмдө эксперт, андан соң Конституциялык мыйзамдуулук, мамлекеттик түзүлүш, сот-укуктук реформа бөлүмүн үч жыл жетектеген. Юридика илимдеринин кандидаты, доцент.
Аида Салянова 2010-жылдагы ыңкылаптан кийин төрт ай укук министри болуп, андан кийин президент Роза Отунбаеванын парламенттеги өкүлү болуп иштеп, 2011-жылы башкы прокурорлук кызматка дайындалган. Бийликтеги Социал-демократтар фракциясынын лидери Чыныбай Турсунбеков Салянова мыйзамдуулукту, коррупция менен күрөштү негизги орунга койгон башкы прокурор катары элдин эсинде калды дейт:
- Салянова мыйзамды баарынан жогору койгон, принципке бекем турган, башкы прокурордун милдетин так аткарууга аракет кылган инсан катары айырмалана алды. Кыргызчылык, тааныш, жердешке кароо деген түшүнүк анда жок. Андан корккондор өздөрүнүн күнөөсү бар экенин сезгендер.
Аида Салянованын чынында саясаттагы үлкөндөргө кылмыш ишин ачып, алардын коррупцияга катыштыгын коомчулукка тайманбай ашкерелегенин көпчүлүк кубаттаган. Айрымдар Аида Салянова Башкы прокуратуранын абройун көтөрүп, өзү да саясаттагы кубаттуу, таасирдүү фигурага айланганын белгилешет. Ал негизги көзөмөл органын жетектеп турганда Нариман Түлеев, Акматбек Келдибеков, Исхак Пирматов баштаган ондогон депутаттарга кылмыш иши ачылып, айрымдары камакка алынып, башка депутаттар Саляновага тиш кайрый албай калышкан эле. Анткен менен аны бийликтин каршылаштарына гана бир беткей кылмыш ишин ачып, саясий куугунтук тапшырмасын аткарып турган деп айыпташкандар да бар.
Коомдук иликтөөлөр институтунун жетекчиси Рита Карасартова Салянова аял катары бир топ жигердүү иштеген менен ыңкылаптан кийинки коомчулук күткөн реформаларды жасай алган жок деп сынга алды:
- Профессионалдык ишине мен канааттанган жокмун. Революциядан кийинки элдин күткөнү - бул мыйзамдуулук болчу. Мыйзамдуулук орун алдыбы же жокпу, менимче башкы көзөмөл органынын башкарууда Салянова ишенимди актай алган жок.
Анткен менен Башкы прокуратуранын жооптуу кызматкери атын атоодон баш тартып, бирок Аида Салянова прокуратуранын ичинде катуу тартип орнотконун, ага-тууган, дос-жердештерге ылым санаган сапаты жок экенин белгилеп, анын отставкасын көпчүлүк кесиптештери өкүнүү менен кабыл алышканын айтты. Ош облусунун прокурору Айбек Турганбаев башкы прокурор Салянованын тайманбаган, курч мүнөзү анын кол алдындагы бардык кызматкерлерине дух берип турарын айтты:
- Түз, принципиалдуу иштеди. Бизге ошонусу керек болчу. Тайманбаган, эркек мүнөз, жүрөктүү айым. Жакшы иштеди.
Башкы прокуратураны төрт жылга чукул башкарган Салянованын атына көө жапкан айрым маалыматтар жакында гана тарады. 19 жаштагы Камила Дүйшөбаеванын өлүмүнө баш прокурордун аталаш тууганы Калый Саляновдун тиешеси тууралуу сөз тарап, бирок аны ИИМ кийин жокко чыгарды. 20-январда УКМК Салянованын жолдошу Бакыт Абдыкапаров козголгон кылмыш ишин кыскартып берем деп алдоо жолу менен 50 миң доллар алганы иликтенип жатканын кабарлады.
Буга чейин Салянованын күйөөсү тууралуу коомчулукта түрдүү кептер тараган эле. Бирок башкы прокурор өзү анын ишин жолдошу ар дайым колдоп турарын айтып, мактаган жайы бар. Аида Салянованын бир уулу, бир кызы бар.
Интернеттеги соңку сурамжылоолордо басымдуу көпчүлүк Аида Салянованын отставкасын колдобой турганын билдиришүүдө, алар президент баштаган коррупция менен күрөштү дал ушул айым жигердүү улантып келгенин айтышат. Аида Салянова бир ирет парламентте коррупция боюнча сүйлөп жатып “силер кесиптешиңерди коргоп жатасыңар, а мен жүз миңдеген элдин акысын коргоп жатам” деп айтканы да кызуу колдоого алынган эле.
