Өзбекстандын жогорку жана орто билим берүү министри Имом Мажидов "Борбор Азия мамлекеттериндеги өзбекстандык студенттер окуусун Өзбекстандагы университеттерге оңой эле которо алат" деген буйрукту 6-февралда чыгарды.
Министрликтин "Телеграмдагы" каналында жарыяланган буйрукта көрсөтүлгөндөй, студенттер окуусун Өзбекстанга которуу үчүн эч кандай кошумча сынак тапшырбайт. Башында бул үчүн 7-февралдан 15-февралга чейин гана убакыт берилген. 11-февралда аталган министрлик бул мөөнөттү 15-мартка чейин узартылганын жарыялады.
Убакыт кыска болгондуктан, коңшу мамлекетте окуп жаткан өзбек жаштары жапырт аракет көрө баштады. Бирок бул жараян алар ойлогондон оңой жүрбөй жатат. Муну Кыргызстандагы өзбекстандык студенттердин мисалында айтып беребиз.
Борбор Азия мамлекеттеринде билим алып жаткан өзбекстандык студенттер окуусун өзүнүн мекениндеги университеттерге көчүрүп кетиши үчүн көп документ керек эмес. Министрликке арыз, сынак китепчеси (рейтинг китепчеси) жана паспортунун нускасы жетиштүү.
Кыргызстандын Ош шаарындагы Кыргыз-өзбек университетинде окуп жаткан анжияндык Гүлбахар бул маалыматты угар замат окуусун которууга аракет кыла баштады:
"Өзбекстанда өкмөт чет эле окуп жаткандардын окуусун чукул көчүргүлө деди. Мен 2019-жылы окууга тапшыргам. Педагогика багытында окуйм. Азыр пайдаланып калбасам, кийин мындай мүмкүнчүлүк берилбейт".
Бирок Гүлбахар окуусун которуп кете албай жатат. Себеби, Кыргыз-өзбек университети менен түзгөн келишимге ылайык, ал биринчи курсту сөзсүз ушул окуу жайда аякташы керек. Университеттин жетекчилиги ушундай жүйө келтирип, биринчи курсту бүтүргөндөр эч кандай кыйынчылыксыз кете берсе болорун "Азаттык" радиосуна билдиришти.
7-февралда аталган университеттин жетекчилиги отурган имаратка жапырт барган өзбек жаштары документтерин берүүнү суранышты. Бирок окуу жайдын жетекчилиги Өзбекстандын Кыргызстандагы элчилиги которуулуунун чоо-жайын түшундүрүп, Билим берүү жана илим министрлигине кат жолдошу зарылдыгын айтып жатат.
Өзбекстандык студенттердин айтымында, алардын сынак китепчелери өздөрү окуп жаткан деканаттарда сакталат. Кыргыз-өзбек университетинин окутуучулары "документ жоголуп кетпесин" деген негизде ушундай ыкма колдонуларын айтышты.
Ош мамлекеттик университетинин биринчи курсундагы студенттер да окуусун Өзбекстанга которуп кете албай жатышат. Анын себебин окуу жайдын ректору Кудайберди Кожобеков минтип түшүндүрдү:
"Биздин жалпы эреже боюнча каалаган студент арызын жазып, окуусун которуп кете алат. Бирок, Кыргызстанда "биринчи курста которулбайт" деген эреже бар. Ал Өзбекстандын эрежесинде кандай, биз билбейбиз. Эгер аны такташсак, Өзбекстан кабыл ала турганы анык болсо, коңшу өлкөдөгү университет "биз бул студентти кабыл алдык" деп кат жибериши керек. Ошондо биздин окуу жайдан кете берсе болот".
Ош мамлекеттик университетинде окуп жаткан ферганалык Ойбек өзбек өкмөтү чыгарган буйрукка түшүнбөй турганын билдирди. Ал кайсы факультетте билим аларын ачык айтууну каалаган жок:
"Мурда мындай мүмкүнчүлүк болгон эмес. Себеби, Өзбекстанда окууга кирүү сынактары өтө татаал. Акча да роль ойнойт. Кыргызстанда андай кыйынчылык жок жана окуу акысы арзан болгондуктан ушул жакка келип окууга тапшырдым эле. Ошол буйрук чыккандан бери Оштогу өзбекстандык студенттердин сүйлөгөнү эле ушул тема. Бирок окууну көчүрүүгө эмне үчүн бир эле жума убакыт бергени түшүнүксүз".
Өзбекстанда чыккан буйрук.
Өзбек өкмөтү мындай шашылыш буйруктун чоо-жайын жакшы түшүндүрө элек. Ал тапта студенттер арасында "бул чара Кытайда чыккан коронавируска байланыштуу экен" деген имиш сөздөр тарап кетти.
Кошумча суроолор үчүн буйрукта көрсөтүлгөн телефондорго "Азаттык" радиосунун кабарчылары 10-11-февраль күндөрү бир канча жолу байланышып, жооп ала албады.
Ош мамлекеттик университетинде үч жарым миңдей, Кыргыз-өзбек университетинде төрт миңге чамалуу өзбекстандык окуйт. Андан тышкары, Ош мамлекеттик педагогикалык институтунда, Ош техникалык университетинде, Жалал-Абад мамлекеттик университетинде, Бишкектеги Борбор Азиядагы Америка университетинде, Кыргыз-түрк Манас университетинде өзбек жаштары таалим алат. Көбү медицина жана педагогика багытында окушат. Педагогиканы тандагандар арасында сырткы бөлүмдөгүлөр басымдуулук кылат.
"Азаттыктын" өзбек кызматы айрым маектештерине таянып, Кыргызстанда 17 миңдей өзбекстандык студент бар экенин жазды. Кыргызстандын Билим берүү жана илим министрлиги алардын саны азырынча тактала электигин билдирди.
Өзбекстанда Шавкат Мирзиеёв бийликке келгенде чек арадан ары-бери каттоо жеңилдеген. 2017-жылдан тарта Кыргызстанда өзбекстандык студенттердин саны көбөйгөн.
Эскертүү!
«Азаттыктын» материалдарына пикир калтырууда төмөнкү эрежелерди так сактоону өтүнөбүз: кайсы бир саясий партияга, топко үгүттөгөн, же каралаган, бир нече жолу кайталап жиберилген, адамдын беделине шек келтирген, келекелеген, кордогон, коркутуп-үркүткөн, басмырлаган жана жек көрүүнү козуткан пикирлер жарыяланбайт. Эрежени сактабай жазылган пикирлер сайтка чыкпайт. Модератор пикирлерди жарыялоо же андан баш тартуу укугун өзүнө калтырат.
