Кабири: Тажиктер кыргыздардын жакшылыгын унутпашы керек
Тажикстандын оппозициясынын бозгундагы лидери, Ислам кайра жаралуу партиясынын лидери Мухиддин Кабири кыргыз-тажик чек арасындагы соңку кырдаалга байланыштуу билдирүү жасады.
Учурда Европада жашап жүргөн саясатчынын билдирүүсү Youtube порталындагы баракчасына жайгаштырылды. Анда Кабири эки өлкөнүн элин ынтымакка чакырып, акыркы жаңжалга бийликтин, саясатчылардын аракетсиздиги себеп болгонун билдирди.
“Кыргыз жана тажик эли кылымдар боюнча жанаша жашап келе жатышат. Тарых, маданият, динибиз бир. Тажик эли, анын ичинде жеке мен, дегеле жарандык согушту башынан өткөргөндөрдүн баары тажиктердин элдешүү сүйлөшүүсү Бишкекте өткөнүн унутпайт. Эң кыйын кырдаалдарда кыргыз эли миңдеген тажиктерге боор ачканын унутпайт. Кыргызстандын ал кездеги президенти Аскар Акаевдин апасы каза болгон учур эле. Ал тажиктер протоколго кол коймойунча апамды жерге берүүгө мүмкүнчүлүк бербейм” деп туруп алган. Тажиктер ынтымакка келмейинче апасынын тажыясына барган эмес. Ал үчүн, кыргыз эли үчүн тажиктердин тынчтык сүйлөшүүсү абдан маанилүү болгон. Биз муну эч качан унутпайбыз жана унутпашыбыз керек”, - деген.
Тажик саясатчысы Тажикстанда жарандык коом, оппозициясы басым алдында, бардык чечимдер президент Эмомали Рахмон баштаган чакан топтун колунда экенин белгилеген. Ошондуктан, кыргыз жарандык коомун биргеликте аракет көрүүгө чакырган.
Кабири Тажикстандагы негизги оппозициячыл күч - Ислам кайра жаралуу партиясынын лидери. Анын ишмердигине тажик бийлиги тыюу салган. Ал 2015-жылдан бери чет жакта жүрөт. Тажикстандын Жогорку соту аны 2018-жылы узак мөөнөткө эркинен ажыраткан өкүмдү сыртынан чыгарган. Партия ошондой эле тажик бийлиги аларды саясий сахнадан сүрүп чыгарыш үчүн "террордук топ" деп атаганын билдирип келет.
"Чек арадагы кырдаалга эки өлкөнүн бийлиги жооптуу"
Кыргызстан менен Тажикстандын чек арасындагы кырдаалдын мынчалык деңгээлде курчуп кетишине эмне себеп болду? Жагдайды кантин жөнгө салуу керек? “Азаттыкка” Борбор Азия боюнча эксперт, Лондондогу Тышкы саясат борборунун изилдөөчүсү Франциско Олмос пикирин билдирди.
Кыргызстанда 2021-жылдын 1-2-май күндөрү жалпы улуттук аза күтүү күндөрү деп жарыяланды. Тиешелүү жарлыкка президент Садыр Жапаров 1-майда кол койду.
Президенттин басма сөз кызматы тараткан билдирүүдө Баткен облусундагы кыргыз-тажик чек арасында болгон куралдуу жаңжалдын натыйжасында карапайым адамдар арасында дагы, аскер кызматкерлер арасында да көптөгөн курмандыктар жана жаракат алгандар болгону айтылат. Андан жергиликтүү тургундарга жана юридикалык жактарга ири өлчөмдө материалдык зыян да келгени белгиленген. Жапаров курман болгондордун жакындарына, туугандарына көңүл айтуу менен эки күндү катар менен улуттук аза күтүү күндөрү деп жарыялаганы жазылган.
Жарлыкка ылайык, бул күндөрү өлкө боюнча, ошондой эле чет өлкөлөрдөгү дипломатиялык жана консулдук мекемелердин имараттарында Кыргыз Республикасынын мамлекеттик туулары түшүрүлөт.
Маданий мекемелер жана телерадиокомпанияларда көңүл ачуучу программалар берилбейт.
Өкмөттүн жергиликтүү өз алдынча башкаруу органдарына курман болгондордун жана жабыркагандардын үй-бүлөлөрүнө жардам көрсөтүү тапшырмасы берилген.
Баткен облусунда Тажикстан менен чектеш аймактарда 1-майга караган түн тынч өткөнүн облустук ички иштер башкармалыгынын басма сөз кызматы "Азаттыкка" билдирди. Маалыматка караганда, түндө атышуу жана башка окуялар катталган жок.
Интернеттеги социалдык тармактарда Баткен шаарында жана Лейлек районунун чек арага жакын жайгашкан айрым айылдардын бир катар жашоочулары түндө кооптонуп, үйлөрүндө түнөбөгөнүн билдирип жатышат.
28-апрелде кыргыз-тажик чек арасында чыккан чырдан кийин абал курчуп, Баткен жана Лейлек райондорунда атышуу болгон.
29-апрелде үйлөр жана имараттар өрттөлүп, 20 миңдей жай тургун эвакуацияланды.
Акыркы маалыматтарга караганда, жараат алган кыргызстандыктардын саны 154, каза болгондор 31 киши.
Тажикстандын бийлиги жабыркагандар тууралуу расмий маалымат бере элек, журналисттер 90 адам жараат алганын, 12 киши каза болгонун маалымдашты.
Баткенде 29-апрелде окко учкан чек арачы Нурсултан Манасбек уулунун сөөгү бүгүн, 1-майда Аксы районуна караштуу Дейрес-Сай айылында жерге берилет.
Тажиясы саат 12де болот. Маркум менен коштошуу зыйнатына жергиликтүү бийлик, Чек ара кызматынын өкүлдөрү, айылдаштары келишти.
Нурсултан Манасбек уулу Дейрес-Сай айылында 1992-жылы туулган. Төрт бир туугандын үчүнчүсү. Мектепти 2010-жылы аяктап, 2015-жылы жогорку аскердик окуу жайын бүтүргөн. Ошол эле жылы Мамлекеттик Чек ара кызматынын 2028-аскер бөлүгүндөгү 3-топтун командири болуп дайындалган.
Ал 29-апрелде Баткенде кыргыз-тажик чек арасындагы атышууда окко учкан.
28-апрелде кыргыз-тажик чек арасында чыккан чырдан кийин абал курчуп, Баткен жана Лейлек райондорунда атышуу болгон.
29-апрелде үйлөр жана имараттар өрттөлүп, 20 миңдей жай тургун эвакуацияланды.
Баткен облустук милициясы Тажикстан менен чектеш аймактарда 1-майга караган түн тынч өткөнүн, атышуу жана башка окуялар катталбаганын билдирди.
Интернеттеги социалдык тармактарда Баткен шаарында жана Лейлек районунун чек арага жакын жайгашкан айрым айылдардын бир катар жашоочулары түндө кооптонуп, үйлөрүндө түнөбөгөнүн айтып жатышат.
Чек ара кызматынын билдирүүсүндө, жараат алган 154 кишинин 23ү күч кызматкерлери.