- Мына Словакиянын президенти Кыргызстанга келди. Бул президент мурда, кийин катышы жок эмес, тарыхый жактан алакалары бар өлкөгө келди деп ойлойбуз. Сиз айтсаңыз, Кыргызстанга словак, чехтер качан жана кандай жагдайда келишкен?
Турат Сырдыбаев: Эң негизгиси 1923-жылы Словакиядагы Желин деген шаарында “Интергельпо” түзүлгөн. Ошондо Кыргызстан аймагына “Интергельпо” кооперативи менен 1925-жылы 1317 адам келген. Ошонун ичинен 50дөн ашык словак элдери болгон. Ошол мезгилден баштап Кыргызстан менен словак элдеринин карым катнашы күчөй баштаган.
- Теги словак, мурунку Чехословакия Коммунисттик партиясынын баш катчысы Александр Дубчек Кыргызстанда балалыгы өткөнү маалым. Ошол тууралуу айтып бересизби? Ата-энеси качан көчүп кетишкен, эмне менен алектенишкен?
Турат Сырдыбаев: “Интергельпо” келгенде Александр Дубчектин ата-энелери, туугандары болуп 1921-жылы 27-ноябрда Александр Дубчек Словакияда төрөлгөн, 25-жылы Кыргызстанга келишкен. Ал Кыргызстанда “Интергельпо” түзгөн мектепте окуп, 38-жылы кайра Словакияга көчүп кетишкен. Кийин Александр Дубчек көп кызматтарда иштеп, 60-68-жылдары Чехословакиянын биринчи катчысы болуп кызмат өтөгөн. Бул 68-жылкы Советтер Союзу менен карым-катнашка чоң роль ойноп, Батышка көңүл бурган да, кийин Компартиядан чыгарып коет, аягы ошол жактын депутаты болуп, элчи да болуп жүрдү. Кийин 1989-жылы кайра депутат болгон. Ал 1992-жылы дүйнөдөн кайтып кетти. Ал Кыргызстандан чыккан Чехословакиянын лидери эле.
- Кыргызстанда жашап жатканда словак, чехтерге кысым болгон эмес беле?
Турат Сырдыбаев: Жок, мен ойлойм андай деле болгон эмес болуш керек. Себеби булар бирдиктүү жашап келишкен, маданияты да бир болуп келген, Кыргызстанга келгенде да булар чехтер менен словактар чогуу жүргөн.
Андан тышкары “Интергельпонун” курамында көп улуттар болуп атпайбы, бул жерде венгерлер, поляктар бар. Анан Европа элинен келип Кыргызстандын аймагына келгенде бул жердеги орустар, кыргыздарды өз заводуна тартып, чоң кооператив түзүшкөн.
Турат Сырдыбаев: Эң негизгиси 1923-жылы Словакиядагы Желин деген шаарында “Интергельпо” түзүлгөн. Ошондо Кыргызстан аймагына “Интергельпо” кооперативи менен 1925-жылы 1317 адам келген. Ошонун ичинен 50дөн ашык словак элдери болгон. Ошол мезгилден баштап Кыргызстан менен словак элдеринин карым катнашы күчөй баштаган.
- Теги словак, мурунку Чехословакия Коммунисттик партиясынын баш катчысы Александр Дубчек Кыргызстанда балалыгы өткөнү маалым. Ошол тууралуу айтып бересизби? Ата-энеси качан көчүп кетишкен, эмне менен алектенишкен?
Турат Сырдыбаев: “Интергельпо” келгенде Александр Дубчектин ата-энелери, туугандары болуп 1921-жылы 27-ноябрда Александр Дубчек Словакияда төрөлгөн, 25-жылы Кыргызстанга келишкен. Ал Кыргызстанда “Интергельпо” түзгөн мектепте окуп, 38-жылы кайра Словакияга көчүп кетишкен. Кийин Александр Дубчек көп кызматтарда иштеп, 60-68-жылдары Чехословакиянын биринчи катчысы болуп кызмат өтөгөн. Бул 68-жылкы Советтер Союзу менен карым-катнашка чоң роль ойноп, Батышка көңүл бурган да, кийин Компартиядан чыгарып коет, аягы ошол жактын депутаты болуп, элчи да болуп жүрдү. Кийин 1989-жылы кайра депутат болгон. Ал 1992-жылы дүйнөдөн кайтып кетти. Ал Кыргызстандан чыккан Чехословакиянын лидери эле.
- Кыргызстанда жашап жатканда словак, чехтерге кысым болгон эмес беле?
Турат Сырдыбаев: Жок, мен ойлойм андай деле болгон эмес болуш керек. Себеби булар бирдиктүү жашап келишкен, маданияты да бир болуп келген, Кыргызстанга келгенде да булар чехтер менен словактар чогуу жүргөн.
Андан тышкары “Интергельпонун” курамында көп улуттар болуп атпайбы, бул жерде венгерлер, поляктар бар. Анан Европа элинен келип Кыргызстандын аймагына келгенде бул жердеги орустар, кыргыздарды өз заводуна тартып, чоң кооператив түзүшкөн.
