Москвада 130дан ашык адамдын өмүрүн алган кандуу окуядан кийин Орусиядагы айрым мигранттар аларга карата мамиле катаалдаганын, басым-кысым жана текшерүү көбөйгөнүн айтып чыгышты.
Социалдык тармактарда, Орусияда жүргөн мекендештердин достук топторунда Орусияда мигранттарга карата мамиле катаалдаганы тууралуу маалыматтар жарыялана баштады. Москвада жүргөн кыргыз жарандардын бири шериги экөө кодулоого кабылганын айтып, мекендештерди сак болууга үндөп кайрылуу таратты.
"Дүкөндөн чыгып баратсак, 18-23 жаш курактагы орус балдар жабылып келип бетиме калемпир спрей чачып, "мигранттар, үйүңөргө кеткиле" дешти. 102ге чалган жокпуз. Эч нерсе кылган жокпуз, карап тургандар деле эч нерсе кылган жок. Абайлаңыздар, кечинде кадимкидей рейд болуп жатыптыр. Туугандар, абайлагыла. Азыр ошол балдар Химкиде жүрөт, эшикке чыкпай эле койгула".
Буга чейин бийликчил айрым Телеграм-каналдар Москвада укук коргоо органдарында атайын топтор түзүлгөнүн, чет элдик жарандарды текшерүүнү күчөткөнүн жазышкан. Ага ылайык, жол кыймылынын коопсуздугун көзөмөлдөгөн полиция кызматкерлери менен бирге хостелдерге, автотрассаларга бөлүнүп рейд жүргүзүп жатканы белгилүү болгон.
Полиция автоунааларды токтотуп, курал-жарак бар жогун текшерүүдө. Мигранттардын тобу кармалганын “Москва сейчас” телеграм каналы күбөлөргө таянып жазды. Текшерүүлөр катуу болуп жатканын Москвада таксиде иштеген айдоочулар да айтууда.
"Көчөдө жол көзөмөл кызматкерлери абдан көп болду. Баарын токтотуп жатышты. Текшеришти. Кечээ күндөн тарта “чет элдик айдоочу” операциясы болуп жатат. Ар бир айдоочуну токтотуп, текшерүүдө. Кимдир бирөөнү кармап жатат, кимдир бирөөнүн машинасын алып коюуда", - деди такси айдаган мигрант.
"Озоди" радиосу Москвадагы соңку окуядан кийин тажикстандык мигранттарга ксенофобиялык (улутуна байланыштуу чочулоо, жерүү, күч колдонуу) мамиле күчөп, көбү көчөгө чыгуудан коркуп турганын жазган. Анда арыздангандар мигранттар иштеген кафе өрттөнгөнүн, жарандар сабалган, камалган окуялар болуп жатканын, тажик улутундагы такси айдоочулардын кызматын пайдалануудан баш тарткандар болуп жатканын айтып беришкен.
"Тажик улутундагы адам экениңди же Тажикстандын жараны экениңди көргөндө башкача текшерип баштайт. Башкача суроолорду беришүүдө. Мамилеси дароо өзгөрөт. Орой сүйлөп баштайт. Биздин таксисттердин тобубузга Нижний Новгород, Саратов жана башка аймактардан жазып жатышты. Алар улутуна карап, шылдыңдоого, кемсинтүүгө кабылганын айтууда", - деди мигранттардын бири.
Инстаграмдагы “Эркин шам” баракчасы дагы тажикстандыктарды азырынча жумушка барбай турууга же Орусиядан убактылуу чыгып кетүүнү сунуштаган. Ал эми кээ бир кардарлар такси кызматтарынан тажик улутундагы айдоочуларды жибербөөнү талап кылган учурлар катталууда.
Москвадагы кыргыз диаспорасынын өкүлү мекендештерди азырынча чогулбай, иш-чараларды өткөрбөй турууга үндөп жатышканын билдирди:
"Мен азырынча эч кандай басым-кысымды көрө элекмин. Москвада күндөгүдөй эле турмуш өтүп жатат, буюрса. Биз диаспоранын өкүлү катары керектүү маалыматтарды колубуздан келишинче коомчулукка жеткирип жатабыз. "Эл көп топтолгон жерге барбаңыздар, зарыл жумушуңар болбосо, көчөгө кечинде чыкпай туруңуздар" деп эскертип жатабыз. Азыр Орозо айы дагы эмеспи. Ар кыл коомдук уюмдар чогулуп кафелерге, чайханаларга чогулуп алып ооз ачар өткөрүп жатышкан. Биз алардан ушундай жана башка иш-чараларды өткөрбөй токтотуп туруңуздар деп сурандык".
Дем алыш күндөрү Москвада “Шереметьево” аба майданында Кыргызстандан учуп барган айрым жарандар кармалып турганы белгилүү болгон. Москвадагы кыргыз элчилиги алар буга чейин Орусиянын миграциялык мыйзамдарын бузганы үчүн бул өлкөгө кирүүгө тыюу салынганын, жакынкы каттам менен кайра мекенине учуруларын кабарлаган. "Азаттыкка" кармалгандардын бири Орусияга биринчи жолу келген жарандар да бар экенин айтып берген.
Борбор азиялык мигранттарга каршы маанайда “Царьград телеканалы” эки сааттык берүү чыгарды. Анда борбор азиялык эмгек мигранттары Орусиянын коопсуздугуна коркунуч жаратары айтылып, миграциялык саясатты өзгөртүп, мигранттардын кирип-чыгуусун текшерип, визалык режим киргизүү, миграция боюнча министрлик түзүү зарылдыгы тууралуу маселелер көтөрүлдү.
Тышкы иштер министрлигинин Консулдук департаментинин директорунун орун басары Бакыт Кадыров Москвадагы кандуу окуядан кийинки жагдайга байкоо жүргүзүп, тиешелүү чараларды көрүп туруу үчүн министрликте жумушчу топ түзүлгөнүн билдирди. Ал Орусияда терроризмге каршы чаралар күчөгөндүктөн рейддер жүрүп жатканын бышыктап, бул өлкөгө зарыл иши болбогондорду келбей турууга чакырып жатышканын айтты. Учурда элчиликте дагы, министрликте дагы ыкчам телефондор иштеп жатканын белгиледи.
"Азыркы учурда орус тарап антитеррордук иш-чараларды жүргүзүп жатат. Өлкөгө кирип-чыгуу, чек арадан өтүү учурунда текшерүү күчөтүлдү. Биздин 11 жаранды аэропорттон тосуп алып бир бөлмөгө киргизип, паспортторун алып кетирбей койду деп жатышпайбы. Бул Орусия тараптын азыркы шартка, кырдаалга жараша жүргүзгөн чаралары. Ошондуктан элчилик биз тараптан Орусияга кирүүнү алдын ала пландап, зарыл иштери болбосо барбай турууну сунуштайт, бул тууралуу бардык диаспоралык уюмдарга маалымат таратылып жатат. Антитеррордук иш-чаралар канча убакытка чейин жүрөрү боюнча бизде маалымат жок. Кээ бир жарандар "кара тизмеде" же буга чейин укук бузган болсо өлкөгө киргизилбей жатат", - деди Кадыров.
Москва: 130дан ашуун өмүрдү алган кол салуу
Расмий соңку маалыматка ылайык, Москвадан 20 чакырым алыстыкта жайгашкан Красногорск шаарындагы “Крокус Сити” борборундагы куралдуу кол салууда бери дегенде 137 адам мерт болуп, дагы 187 киши жараат алды.
Федералдык коопсуздук кызматы 11 киши кармалганын, алардын төртөө “террордук актыны ишке ашырууга түздөн-түз катышканын” кабарлаган. Ички иштер министрлиги шек саналгандардын төртөө тең чет элдик экенин билдирген, бирок кайсы өлкөнүн жарандары экенин тактаган эмес.
Кремлге жакын айрым Телеграм-каналдар жана саясатчылар кармалгандар Тажикстандын жарандары же орус паспорту бар тажик улутундагы адамдар экенин жазып жатышат. Москва расмий түрдө андай маалымат бере элек.
Москванын Басман райондук соту 25-мартка караган түнү “Крокус Сити Холл” концерттик залындагы кол салууга шектүүлөрдү 22-майга чейин камакка алды.
Далержон Мирзоев, Муродали Рачабализоде, Мухаммадсобир Файзов жана Шамсидин Фаридун терроризмге айыпталууда. Шектүүлөрдүн айыбы далилденсе өмүрүнүн аягына чейин соттолушу мүмкүн. Соттук жараян жабык өттү.
Орусияда 24-март Аза күтүү күнү деп жарыяланып, каза болгондорду эскеришти.
