2007-жылдын этегинде шаардык депутаттар окуучулардын сабак учурунда компьютердик клубдарга барышына тыюу салган токтом кабыл алган. Анда 18 жашка жете элек балдар сабак учурунда жана кечки жетиден кийин компьютердик борборлорго жана оюн автоматтарына кирүүгө тыюу салынары белгиленген. Бирок токтомду Адилет министрлиги ишкерлердин укугуна шек келтирет жана Конституцияга каршы келет деп каттабай койгон. Бишкек шаардык кеңештин маалымат-катчысы Чынара Усупбаеванын “Азаттыкка” билдиришинче, жакын арада ушул багытта талкууну шаардык кеңештин депутаттары өткөрмөкчү. Жыйында Баш мыйзамга каршы келбегидей кылып дагы бир токтом кабыл алуу аракети көрүлөт.
- Ата-энелер коому жана мугалимдер окуучулардын окуу убагында да оюн автоматтарына кирип, сабакка катышпай калган учурлары көп кездешип жатканын айтышып, ушул багытта кандайдыр бир программа кабыл алууну өтүнүп кайрылышкан эле. 2007-жылдын этегинде шаардык депутаттар окуучулардын сабак учурунда компьютердик клубдарга барышына тыюу салган токтом кабыл алган. Бирок токтомду Адилет министрлиги ишкерлердин укугуна шек келтирет, Конституцияга каршы келет деп каттабай койгон.
Дастан менен Алексей үйлөрүндө компьютер болгонуна карабай компьютердик клубдарга кез-кези менен кирип турушат. Анткени бир оюнду жалгыз ойногондон көрө эки же үч киши ойногон кызыктуу дешет алар. Саатына 20 сомдон жогору төлөп, 2-3 оюн ойногон Дастан кээде ата-энесинен тил укканын айтат.
- Биз көбүнчө үйдө ойнойбуз. Кез-кезде компьютердик клубдарга келип ойноп кетебиз. Анткени, эки-үч киши болуп ойногон кызыктуу, бизге жагат. Ал жакта тыюу деле салбайт. Мисалы, саатына 20 сомдон жогору. Акчасын берсек киргизе берет. Кээде көп ойноп ата-энемен тил угам. Бирок, оюн автоматтарына барбайм.
Бишкек шаарынын тургуну, журналист Аймира Мендеева эки баланын энеси. Эки баласы тең мектепте окуйт. Ал балдары компьютердик клубдарга барбаса да, эне катары бул маселеге мамлекеттик деңгээлде көзөмөл зарылдыгын белгилейт.
- Бийлик, өкмөт тараптан балдардын оюн автоматтарына, клубдарга баруусуна чектөө салып, көзөмөлгө алуусу керек. Бул балдардын билим алуусууна абдан тоскоол болууда. Компьютердик оюндарга, ар кандай клубдарга кирип атып эле балдар окууларын таштап салып, психологиясына да таасирин тийгизип жатат. Ушундай жайларда жүрүп эле же китеп окубай, же кызыктуу пайдалуу иш менен алектенбегендeн кийин аң-сезими да өспөй калууда. Башкача айтканда деградацияланып кетип жатат. Оюн автоматтары балдардын келечегине чоң зыян алып келет деп айтаар элем. Ата-энелердин бардыгы эле ушул ойду колдошот болуш керек. Бул балдар үчүн өзүнчө эле оору болуп калды.
Ал эми № 70 мектептин мамлекеттик тил боюнча директирдин орун басары Динара Айдаралиева мугалим катары мындай токтомдун чыгуусун колдойт. Анын айтымында, бир убактарда окуучулар тобу менен компьютердик борборлорго кирип, сабакка катышпай калышкан. “Ушул тапта балдардын сабактан качып ойногон массалык көрүнүш басаңдаганы менен, мыйзам чегинде кандайдыр бир кагазга таянган жакшы”, - дейт Динара Айдаралиева.
Бишкек шаарындагы оюн автоматтардын биринин кызматкерлери айрым учурда аларга окуучулар да баш багып, кантип, кандай ойноону көрсөтүүнү суранып, кызыккандар да болоорун айтышат. Бирок бул жайда 21 жаштан жогорку гана жарандар кире алат деген тартибине карап алар окуучуларды киргизбейт. Кызматкерлердин айтымында, айрым учурда бул жерге ата-энелер өздөрү келип, баласын киргизбөөнү өтүнүп, баласынын сүрөтүн таштап кетишет.
- Биз алгач паспортун текшерип анан киргизебиз. Эгер жаш балдарды оюнга отургузганыбыз үчүн көп жооп берип калабыз. Ал үчүн айып пул төлөп, айлыгыбызды албай калышыбыз мүмкүн. Ошондуктан мектеп окуучуларын киргизбейбиз. Бизге 21 жаштан жогору жаш балдар, студенттер, анан чоңдор келет.
Психологдордун айтымында, оюн автоматтары же компьютердик клубдарга көбүнесе 12-16 жашта берилип кетүү коркунучу бар. Адистер ата-энелерге ушул жаштарда балдарды көбүрөөк көзөмөлдөөнү сунуш кылышат жана оюнга, кумарга берилген бала алгач көп сүйлөбөй, жоопкерчилиги жоголуп, анча-мынча алдаганды үйрөнө баштайт дешет. Оюнга баш-оту менен кирип кеткен баланы кадимки оорулуу катары даярылоо зарылдыгын белгилеген психологдор, эң жакшы жолу алдын алуу экенин эскертишет.
