БАЛАМА ТАРИХ

"Қазақтың арманын көрсеткен құжат". Егемендік декларациясы қалай қабылданды?

1990 жылғы 25 қазанда "Қазақ ССР-інің мемлекеттік егемендігі туралы декларация" қабылдады. Бұл күн 2009 жылға дейін Республика күні ретінде мемлекеттік мереке болып келді. Азаттық сол кездегі оқиғалардың куәгері болған журналист Марат Тоқашбаевтан сұхбат алды.

Совет одағы қалай күйреді?

1991 жылғы 25 желтоқсанда Совет одағының дәурені аяқталды. Одақ біртіндеп ыдырап, әлем картасында жаңа 15 мемлекет пайда болды. Кейбір сарапшылар СССР түбі бәрібір күйрейтін еді дейді.

Кузбасс, Донбасс және Қарағанды. Шахтерлер СССР-дің ақырын қалай жақындатты?

1989 жылы жазда одақтағы ең ірі кеншілер ереуілі өтті: наразылық 11 шілдеде Кузбаста басталып, бірнеше күннен кейін елдегі барлық көмір бассейндеріне тарады. СССР-де 504 шахта болса, ереуілге соның үштен екісі қатысты.

Әлихан Бөкейхановтың әулеті жерленген қорым және оның құпиясы

"Диссиденттен саяси тұтқынға айналды". Арон Атабек және Шаңырақ оқиғасы

Полиция өкілі қаза тауып, ондаған адам жараланған Шаңырақ оқиғасына 15 жыл толды. Билік даулы жер мен үйлерді жұртқа заңдастырып берді. Бұл іс бойынша сотталған екі адам әлі түрмеде Оның бірі – 68 жастағы Арон Атабек өзін кінәсіз санайды. Билік ақынды босатуды сұраған көптің өтінішін елемей отыр.

Назарбаевтың Әбділдин туралы, Әбділдиннің Назарбаев жайлы айтқаны

"Ресей "отаршыл" дегеннен қашады". 1916 жылғы көтеріліс кезіндегі зорлық-зомбылық пен аштық

1916 жылы Ресей патшасының Түркістан өлкесі мен ішінара Сібірдегі "бұратана" ұлттардың 19-43 жас аралығындағы ер азаматтарын майдандағы қара жұмысқа алу жайлы жарлығы қазақ даласы мен Орта Азияда көтеріліске ұласты. Көтерілісті басып-жаншыған патша әскерінен қашқан қазақ пен қырғыз Қытайға босыды.

ГУЛАГ Совет билігіне не үшін қажет болды?

Ресей билігі еңбек мигранттарына балама ретінде сотталғандарды пайдалануды қарастырып отыр. Мәскеудің бұл жоспары Совет Одағының 1930-50 жылдардағы ГУЛАГ жүйесін еске түсіреді.

"Бізде шаң басып, мүлде ашылмаған құжат көп". Репрессия құрбандарын ақтау қалай жүріп жатыр?

Қазақстанда бүгін, 31 мамыр – саяси қуғын-сүргін және ашаршылық құрбандарын еске алу күні. Былтыр 24 қарашада Қазақстан президенті Қасым-Жомарт Тоқаев саяси қуғын сүргін құрбандарын ақтау жөнінде комиссия құрған. Комиссия қалай жұмыс істеп жатыр? Құрбандарды ақтау процесі қай деңгейде? Осы сауалдарды жұмыс тобына енген тарихшы Арайлым Мұсағалиевадан сұрады.

Жаңаөзен, девальвация, оппозицияны жаншу. Қазақстан тарихы оқулығына енбей қалған оқиғалар

Қазақстан тарихы оқулықтарында теңгенің құнсызданғаны, Шаңырақ пен Жаңаөзен оқиғасы, саяси қайраткерлердің қазасы туралы айтылмайды.

Шашылған мәйіттер және аш жетімдер. Голодомордың жарияланбаған суреттері

Совет билігі Голодоморды фотоға түсіруге тыйым салған. Украинада қолдан ұйымдастырылған аштыққа дәлел болатын суреттер сирек, бірақ бар. Канаданың Торонто қаласындағы Голодоморды зерттеу бойынша ғылыми орталық сондай жүздей суретті жинап, Holodomor Photo Directory сайтына жариялады.