АҚШ пен Солтүстік Корея тарихында бірінші рет екі ел президенттері жүзбе-жүз кездесіп, келіссөз қылды. Маусымның 12-сінде Сингапурда өткен кездесуден соң Дональд Трамп пен Ким Чен Ын Түсіністік мәлімдемесіне қол қойып, ядролық қарудан бас тарту мен әскери жаттығудан тартыну ниеттерін жариялады.
Грета Ван Састерн: - Ким Чен Ынның бойынан таң қаларлық не көрдіңіз?
Дональд Трамп: - Шынында да жайсаң адам екен. Қуақы, өте ақылды, келіссөзге шебер. Халқын жақсы көреді, оған таң қалған жоқпын, елін сүйеді екен. Бір тамаша келісім бастадық деп ойлаймын. Солтүстік Кореяны атом қаруынан арылтпақпыз. Бұл іс бірден басталады және басқа да жайттар болып жатыр. Оның ішінде [Корей соғысының америкалық тұтқындарының] сүйектерін алдырту бар. Білесіз бе, Грета, Солтүстік Кореядан хабардарсыз ғой, тұтқындардың сүйектерін қайтарудың көп адам үшін мәні зор. Маған хабарласқандары бар, "Қолыңыздан келе ме?" деп хат жазғандары бар. Ол (Ким Чен Ын) осыған келісті, соғыста мыңдаған адам өлген. Сондықтан бұл – үлкен шаруа.
Грета Ван Састерн: - Сонымен бүгін адам құқықтары мәселесін көтердіңіз ғой? Оның реакциясы қалай болды?
Дональд Трамп: - Өте жақсы болды. Уақыттың 90 пайызын ядролық қарусыздану мәселесін талқылауға жұмсадық. Бірақ басқа да көп жайтты алға шығардық, ішінде адам құқықтары да бар. [Өлген тұтқындардың] сүйектерін қайтару – үлкен фактор, құжатқа оны да кіргіздік... Күткеннен әлдеқайда көп нәтиже шықты.
Көре отырыңыз: Трамп-Ким кездесуі қалай өтті?
Грета Ван Састерн: - Көп көзінен таса жерде не болғанын айтыңызшы. Оған ультиматум қойдыңыз ба? Ол сізге ультиматум қойды ма? Келіссөз қалай өтті?
Дональд Трамп: - Жо-жоқ, ультиматум болған жоқ. Үш ай бойы өкілдеріміз арқылы, ғажап жұмыс бітірген мемлекет хатшысы Майк Помпео арқылы қарастырып келген мәселе ғой. Бүгін кездескенше біраз уақыт келіссөз жасап үлгергенбіз. Бірден тіл табыстық. 25 сағат бойы ұйықтамай жүрмін. Бұл бір ұзақ келіссөз болды, бірақ разымын. Процесс басталды. Мұның соңы соғысқа ұласып кетуі мүмкін еді. Солтүстік Кореяны жақсы білесіз. Бір Сеулде (қала маңындағы аймақты қосқанда – ред.) 28 миллион адам тұрады.Миллиондаған адамның опат болуы мүмкін еді. Бірақ бітім қылуға қол жеткізбекпіз.
Грета Ван Састерн: - Әскеріміздің жайы не болмақ? Оңтүстік Кореяда қала бере ме?
Дональд Трамп: - Иә, қала береді. Оны талқылаған да жоқпыз. Көп шығынға ұшыратқан соғыс ойындарынан бас тартпақшымыз. Олар арандатып келді, менің соны тоқтатқым келеді. [Солтүстік Корея] бұған разы. Өйткені қитығына тиіп келді. Бұл [әскери жаттығулар] біз үшін қымбатқа түсіп тұр. Сенімді түрде келіссөз жүргізсек, [жаттығулар] өткізбейміз.
Грета Ван Састерн: - Жылдар бойғы қыр көрсетуден соң Кимді келіссөзге көндірген жайт не?
Дональд Трамп: - Керемет бір қыр көрсету болды деп ойламаймын. Маған дейінгілер үнсіз ғана қарап отырды. Бұл туралы сөйлегілері келмеді. Олай болмайды. Бастапқы риторика өте маңызды болды деп ойлаймын. Кезінде айтқандарым өзіме де ұнамады, кейбір жұрт қателесті деп ойлады. Бірақ онсыз мына жерге жетпес едік. Сонымен қатар ол да келісім жасағысы келеді, бірдеңе қылғысы келеді деп ойлаймын.
Көре отырыңыз: Трамптың Солтүстік Корея туралы БҰҰ-дағы сөзі
Грета Ван Састерн: - Неге?
Дональд Трамп: - Өйткені ол істің адамы екенімізді біледі. Бұрын мұндай сенімі болмаған деп ойлаймын. Адамдар басқа еді. Іс алға баспаған. Бірақ қазір іске көшкенімізді біледі. Келіскіміз келеді, соған күш саламыз. Қазір қолымыздағы нәрсе – көп уақыт та өткен жоқ, бірінші күннен бастап Солтүстік Корея туралы қатты сөйлеп келдік қой – бүгін көп жұрт ойлағаннан әлдеқайда маңызды әрі жан-жақты құжатқа қол қойдық. Ешкім мұндай нәтижеге қол жетеді деп ойламаған.
Грета Ван Састерн: - Келіссөз біткен соң ол өзіңіз туралы қандай ой түйді деп тұспалдайсыз?
Дональд Трамп: - Көңілінен шықтым деп ойлаймын, ол да маған ұнады. Өткеннен хабарым бар, айта берудің қажеті жоқ, беті қатты жігіт екенін білем. Не қатты болуына тура келген, не табиғатынан қатты. Бірақ жақсы түсіністік. Ақылды адам, халқын жақсы көреді, елін сүйеді. Көп игілікке қол жеткізгісі келеді, сол үшін тырысып жатыр.
Грета Ван Састерн: - Бірақ халқын аш ұстап отыр ғой. Қатыгездік қылып отыр. Елін сөйтіп сүйе ме?
Дональд Трамп: - Ол көргенін істеп отыр. Бұған осы жағынан қарар едім. Бүгін, кеше және бірнеше апта бұрынғы жайтқа назар аударар едім. Ең маңыздысы сол кезде басталды. Әлгі риторикасыз, маңызы зор санкцияларсыз [бұл күн тумас еді]. Санкциялар келісімнің жүзеге асатынына көзіміз жеткенше қала береді. Ядролық қаруларды жою анық басталғанша санкциялар алынбайды.
Көре отырыңыз: Ким Чен Ынның Оңтүстік Кореяға алғаш аяқ басуы
Грета Ван Састерн: - "Америка дауысын" Солтүстік Корея халқы да тыңдайды. Ел тұрғындарына не айтар едіңіз?
Дональд Трамп: - Олардың қамқор жетекшісі бар деп ойлаймын. Халқы үшін дұрыс нәрсе жасағысы келеді, жақсы түсінісіп жатырмыз. Қарым-қатынасымыз әу бастан жақсы басталды, бұл жайтқа қандай мән беретінімді білесіз. Бұл – өте маңызды. Кейбір адамдармен қалай тырыссаң да, сөзің жараспайды, ісің жұғыспайды. Біз басынан ұғыныстық. Ол туралы айттым да, Солтүстік Кореяның көрер жақсылығы көп болады.
Грета Ван Састерн: - Президент мырза, Вашингтоннан алыс бір қиырда сұхбаттасқаныма қуаныштымын.
Дональд Трамп: - Оныңыз рас. Алыс жол. Қайтарда көз іліп алам деп үміттенем. Айтпақшы, өзіңіз де демалып алыңыз.
Грета Ван Састерн: - Әлбетте. Жолыңыз болсын!
Дональд Трамп: - Рақмет, Грета! Сізбен әңгімелесу – зор мәртебе.
ПІКІРЛЕР