Իրանի արտգործնախարարն ու Մերձավոր Արևելքի հարցերով ԱՄՆ նախագահի բանագնացը շաբաթ օրը Օմանում կբանակցեն Իրանի միջուկային ծրագրի շուրջ: Առանց մանրամասների՝ Աբբաս Արաղչին X-ում տեղեկացրել է, որ Սթիվ Ուիթքոֆի հետ բանակցությունները կլինեն ոչ թե ուղիղ, ինչպես ԱՄՆ նախագահն է ասել, այլ՝ միջնորդավորված: Իսկ թե ինչ նկատի ունի միջնորդավորված ասելով, իրանցի դիվանագետը չի բացատրել:
«Իրանը և Միացյալ Նահանգները կհանդիպեն Օմանում շաբաթ օրը՝ բարձր մակարդակի անուղղակի բանակցությունների համար: Այն որքան հնարավորություն է, այդքան էլ՝ փորձություն: Գնդակն Ամերիկայի դաշտում է», - հայտարարել է Իրան ԱԳ նախարարը:
Արաղչին ասել է, որ համաձայնության հնարավոր է գալ, եթե ԱՄՆ-ը բարի կամք դրսևորի, ապա հավելել, որ Իրանի գլխավոր նպատակն է, որ վերացվեն պատժամիջոցները:
Արաղչիի գրառումից Դոնալդ Թրամփն էր հայտնել, որ ԱՄՆ-ն ու Իրանն այս շաբաթ Թեհրանի միջուկային ծրագրի շուրջ բարձր մակարդակի ուղիղ բանակցություններ կվարեն: Սպիտակ տանը Իսրայելի վարչապետ Բենյամին Նեթանյահուի հետ հանդիպմանը Միացյալ Նահանգների նախագահը զգուշացրել էր, որ Իրանի շահերից է բխում, որ բանակցությունները հաջող ընթանան:
«Շատ բարձր մակարդակի հանդիպում ունենք իրանցիների հետ շաբաթ օրը, և ուղիղ շփումների մեջ ենք ... Գուցե գործարք կնքվի: Դա հիանալի կլինի: Դա իսկապես հիանալի կլինի Իրանի համար», - ասել է Թրամփը:
Հարցին, թե արդյոք ԱՄՆ-ն Իրանի դեմ ռազմական գործողություններ կկիրառի, եթե բանակցությունների արդյունքում հնարավոր չլինի համաձայնության գալ Թեհրանի հետ, Թրամփն արձագանքել է. - «Եթե բանակցությունները հաջող չանցնեն, կարծում եմ՝ դա շատ վատ օր կլինի Իրանի համար»:
2018-ին Թրամփի նախագահության առաջին ժամկետում ԱՄՆ-ը դուրս եկավ Բարաք Օբամայի օրոք 2015-ին Իրանի հետ կնքված միջուկային գործարքից՝ պնդելով, թե դա արդյունավետ չէ, ապա Իրանի նկատմամբ կրկին պատժամիջոցներ սահմանեց։ Ի պատասխան՝ Իրանն ուրանի հարստացման մակարդակը հասցրեց 60 տոկոսի, որը մոտ է միջուկային ռումբ ստեղծելու համար անհրաժեշտ աստիճանին:
Իրանում կարծում են, որ Թրամփն իր վերջին սպառնալիքներով ցանկանում է Թեհրանին ստիպել զիջումների գնալ: Իրանցի բարձրաստիճան պաշտոնյան անանուն մնալու պայմանով ասել է, որ ԱՄՆ-ը ցանկանում է առաջ քաշել նաև այլ խնդիրներ՝ ներառյալ Մերձավոր Արևելքում Իրանի ազդեցության նվազեցումն ու բալիստիկ հրթիռների ծրագրից հրաժարվելը, ինչը Թեհրանը բացառում է:
«Թրամփը ցանկանում է վերջ տալ տարածաշրջանում Իրանի ազդեցությանը, վերացնել միջուկային ծրագիրը և դադարեցնել նրա հրթիռաշինության ոլորտում աշխատանքը: Դա անընդունելի է Թեհրանի համար», - նշել է իրանցի պաշտոնյան:
Մեկ այլ պաշտոնյա էլ ասել է, որ Իրանը չի կարող զինաթափվել, երբ Իսրայելը միջուկային մարտագլխիկներ ունի: «Ո՞վ է մեզ պաշտպանելու, եթե Իսրայելը կամ մյուսները հարվածեն», - ասել է նա:
Ընդ որում՝ իսրայելցի որոշ փորձագետներ համոզված են, որ հիմա է Իրանի միջուկային օբյեկտներն հարվածելու կատարյալ պահը՝ հաշվի առնելով, որ միջուկային ծրագիրն իր զարգացման ամենաբարձր կետում է, իսկ Իրանի դաշնակիցները՝ լիբանանյան «Հեզբոլա» խմբավորումը և Սիրիան, էապես թուլացած են:
Թել Ավիվի համալսարանի ավագ հետազոտող Յոել Գուզանսկին The New York Times-ին ասել է՝ Իսրայելի համար իդեալական տարբերակը կլիներ շատ լավ գործարք կնքելը: «Սակայն աշխարհում իդեալական ոչինչ չկա», - հավելել է նա՝ կիսելով մտահոգությունը, որ Թրամփը կարող է ավելի ճկուն լինել, քան Իսրայելը, և արդյունքում գուցե տարաձայնություններ ծագեն:
ԱՄՆ-ի և Իսրայելի շահերը, ըստ նրա, արդեն իսկ տարբեր են. Իսրայելն ստիպված է ապրել Իրանի աջակցությունն ստացող ուժերի կողքին, իսկ ԱՄՆ-ը հազարավոր կիլոմետրերով հեռու է և այլ հրատապ խնդիրներ ունի:
Մինչ այդ, Մոսկվան է ողջունել է ԱՄՆ-ի և Իրանի միջև բանակցությունները: Կրեմլի խոսնակ Դմիտրի Պեսկովն ասել է, որ դրանք կարող են հանգեցնել Իրանի շուրջ լարվածության թուլացմանը:
«Միանշանակ ողջունում ենք, քանի որ բազմիցս ենք ասել, որ աջակցում ենք Իրանի միջուկային խնդրի կարգավորմանը քաղաքական և դիվանագիտական միջոցներով։ Եթե այդպես լինի, ապա դա միայն ողջունելի է», - հայտարարել է Պեսկովը:
Այս ֆոնին Ռուսաստանի խորհրդարանի ստորին պալատն այսօր վավերացրեց Իրանի հետ 20-ամյա ռազմավարական գործընկերության մասին համաձայնագիրը: Սակայն Ռուսաստանի փոխարտգործնախարար Անդրեյ Ռուդենկոն ասել է, որ Իրանի վրա ԱՄՆ հարձակման դեպքում Ռուսաստանը չի պարտավորվում ռազմական աջակցություն տրամադրել Իրանին, թեև միջոցներ կձեռնարկի խնդրի կարգավորման համար:
