Շվեդական խորհրդարանի ազգությամբ քուրդ պատգամավորը հայտնվել է Շվեդիայի՝ ՆԱՏՕ-ի անդամակցության մասին քննարկումների կիզակետում։
Թուրքիան Հյուսիսատլանտյան դաշինքին Շվեդիայի և Ֆինլանդիայի անդամակցությանը կողմ արտահայտվելու համար մի շարք պահանջներ է ներկայացրել, այդ թվում՝ այդ երկրներում ապաստանած շուրջ երեք տասնյակ մարդու արտահանձնում։ Անկարան նրանց ահաբեկիչներ է համարում: Անցած շաբաթ Էրդողանը հայտարարել էր, թե մի շարք ահաբեկչական կառույցներ ազատորեն գործում են Շվեդիայում՝ հայտնվելով նույնիսկ խորհրդարանում:
Շվեդիայի խորհրդարանի պատգամավոր Ամինե Կակաբավեն վստահ է, որ Թուրքիայի նախագահը, ահաբեկիչ ասելով, իրեն նկատի ուներ:
Մերձավոր Արևելքում քրդերի ինքնորոշման ջատագով, սոցիալիստ Կակաբավեն ծնվել է Իրանում, քրդական ընտանիքում: 13 տարեկանում նա միացել է քրդական զինված խմբավորումներին՝ դառնալով «փեշմերգա»՝ ազատամարտիկ: Հակառակ ծնողների կամքին, նա դարձել է Իրանական Քուրդիստանի հեղափոխական աշխատավորական միության անդամ՝ բարձրանալով զինյալների ճամբարներ հարևան Իրաքի լեռներում:
Նրանք ընդդիմանում էին իրանական ռեժիմին և Իրաքում Սադամ Հուսեյնի վարչակարգին: Տարիների դժվար պայքարից հետո Կակաբավեն մի շարք զինակիցների հետ որոշում է հեռանալ՝ սկզբում անցնելով Թուրքիա, ապա՝ Եվրոպա: 19 տարեկանում Կակաբավեն փախստականի կարգավիճակով հայտնվել է Շվեդիայում, կրթություն ստացել ու քաղաքական կարիերա սկսել։ Նախկին «փեշմերգա» Կակաբավեն առաջին անգամ 2008-ին է պատգամավոր ընտրվել՝ պայքարելով «արյան վրեժի» ավանդույթի դեմ ու հանդես գալով որպես փախստականների համայնքներում կանանց իրավունքների, գենդերային հավասարության ջատագով։ 2019-ին հեռանալով ձախերի կուսակցությունից, իր գործունեությունը շարունակել է որպես անկախ պատգամավոր:
Անցած տարի սոցիալ-դեմոկրատական կուսակցության վարչապետի թեկնածու Մագդալենա Անդերսոնը կարողացավ կառավարություն կազմել ընդամենը մեկ ձայնի առավելությամբ և այդ ձայնը տվել էր քուրդ պատգամավորը։ Փոխարենը, Անդերսոնը սկսեց աջակցել Սիրիայի հյուսիսում Իսլամական պետության դեմ պայքարող քուրդ զինյալներին: Այժմ Կակաբավեի ձայնից է կախված կառավարության մի շարք նախաձեռնությունների, մասնավորապես հաջորդ տարվա բյուջեի օրինագծի ճակատագիրը:
Օրերս Associated Press-ին տված հարցազրույցում Կակաբավեն ասել է, որ «հանդես է գալիս Շվեդիայի արժեքների ու ինքնիշխանության օգտին և Էրդողանը չպետք է որոշի իրենց փոխարեն»: Նա վստահ է, որ կառավարությունը չպետք է տեղի տա և կատարի Թուրքիայի պահանջները:
Քուրդ պատգամավորի գործելակերպը, որը արգելք է դարձել Շվեդիայի ճանապարհին դեպի ՆԱՏՕ, քննադատության է հանդիպել ինչպես Շվեդիայում, այնպես էլ դրա սահմաններից դուրս: Կակաբավեն կառավարությանը նաև կոչ էր արել ահաբեկչական կազմակերպություններից ցուցակից հանել Քուրդիստանի բանվորական կուսակցությանը, ինչը աննկատ չէր մնացել: Նա ասել է, որ սպառնալիքներ է ստացել ինչպես թուրք ազգայնական, այնպես էլ ծայրահեղ աջ շվեդական շրջանակների կողմից:
«Սարսափելի իրավիճակ է, բայց ես չեմ ուզում նստել անկյունում և ասել, որ վախենում եմ: Ես թողել եմ իմ ընտանիքը, մանկությունը, այն ամենը, ինչ ունեի, որպեսզի պայքարեմ իմ համոզմունքների համար», - ասել է 48-ամյա քաղաքական գործիչը:
Թուրքիան Շվեդիայից բացի մի քանի տասնյակ մարդու արտահանձնումից, պահանջում է նաև հակաահաբեկչական օրենսդրությունը խստացնել, արգելել Քուրդիստանի բանվորական կուսակցության գործունեությունը։
Ամինե Կակաբավեի կարծիքով՝ ՆԱՏՕ-ի անդամակցության համար առաջացած փակուղուց ելք կգտնվի ԱՄՆ-ի և Թուրքիայի միջև կուլիսային համաձայնությամբ: Եթե չստացվի ու Շվեդիան իր դեմ քվեարկության պատճառով չկատարի Թուրքիայի պահանջները, քուրդ պատգամավորը չի զղջա, քանի որ անձամբ դեմ է ՆԱՏՕ-ին անդամակցությանը և կարծում է, որ այսպիսով Շվեդիան կզրկվի խաղաղության համար ձայն բարձրացնելու կարողությունից։
«Ես զինաթափման կողմնակից եմ: Աշխարհը ավելի շատ խաղաղության ու դիվանագիտության կարիք ունի», - ասել է նախկին քուրդ մարտիկը:
ՆԱՏՕ-ին անդամակցելու հայտ ներկայացրած Շվեդիայի իշխանությունները հայտարարում են, որ կկատարեն անհրաժեշտ օրենսդրական փոփոխությունները։ Ինչ վերաբերում է խորհրդարանում վճռորոշ ձայն ունեցող Ամինե Կակաբավեի ու իշխող ուժի համագործակցությունը, Շվեդիայի վարչապետի փոխանցմամբ, այդ պայմանավորվածությունը կլրանա երեք ամսից։
Սեպտեմբերին Շվեդիայում ընտրություններ կանցկացվեն, հետո նորընտիր խորհրդարանը իր հերթին վարչապետ կընտրի։
