Праваабарончы цэнтар «Вясна» паведаміў, што суд Цэнтральнага раёну Менску сваім рашэньнем прызнаў «экстрэмісцкімі» сацсеткі ўкраінскага журналіста Дзьмітра Гардона, які за некалькі дзён да прэзыдэнцкіх выбараў 2020 году браў інтэрвію ў Аляксандра Лукашэнкі.
Дзьмітро Гардон — журналіст і тэлевядоўца, былы дэпутат Кіеўскай гарадзкой рады. Стваральнік інтэрнэт-выданьня «Гордон» і газэты «Бульвар Гордона». Ён вядомы як інтэрвіюер, які выпусьціў больш за 1100 інтэрвію зь вядомымі людзьмі, у тым ліку з Расеі. На ягоны ютуб-канал падпісаныя больш за 3 мільёны чалавек.
5 жніўня 2020 году Дзьмітро Гардон узяў у Менску інтэрвію ў Аляксандра Лукашэнкі. Адразу пасьля інтэрвію ён наступным чынам пракамэнтаваў яго Свабодзе:
«Выглядае вельмі добра. Вельмі добра размаўляе. Інтэрвію было нечакана рэзананснае, сьмелае, цікавае. Ён агучыў цэлы шэраг сэнсацыйных фактаў. Поціск рукі ў яго моцны. Бадзёры, добра выглядае. Ён сказаў, што перахварэў на каранавірус, перанёс на нагах. Мы дэзынфікавалі зь ім некалькі разоў рукі».
Пазьней Лукашэнка на прэсавай канфэрэнцыі 9 жніўня 2021 году назваў украінскага журналіста Дзьмітра Гардона «мярзотнікам» і прапанаваў пасадзіць Гардона ў СІЗА за неабгрунтаваную балбатлівасьць.
Украінскі журналіст Дзьмітро Гардон такім чынам тады пракамэнтаваў заяву Лукашэнкі:
«Я ня думаў, што вы пратрымаецеся год. Вы пратрымаліся год, гэта дзіўная гісторыя. Я думаў, што вас зьмятуць, зьнясуць, але, на жаль, беларусы аказаліся не такімі рашучымі, як украінцы», — заявіў журналіст.
У лютым 2024 году другі Заходні акруговы вайсковы суд у Маскве завочна прысудзіў украінскаму журналісту Дзьмітру Гардону 14 гадоў пазбаўленьня волі за распаўсюд «недакладных зьвестак пра дзеяньні расейскіх вайскоўцаў і заклік прэзыдэнту ЗША Джона Байдэну нанесьці ядзерны ўдар па Расеі».
Як рэжым Лукашэнкі выкарыстоўвае ярлык «экстрэмізму», каб душыць свабоду слова і змагацца з палітычнымі апанэнтамі
Пасьля сфальшаваных прэзыдэнцкіх выбараў 2020 году і сілавога здушэньня агульнанацыянальных пратэстаў аўтарытарны рэжым Аляксандра Лукашэнкі пачаў сыстэматычна выкарыстоўваць антыэкстрэмісцкае заканадаўства для барацьбы з іншадумствам, ліквідацыі незалежных мэдыя і перасьледу палітычных апанэнтаў.
Улады заблякавалі сайты незалежных мэдыя і спынілі публікацыю непадкантрольных друкаваных выданьняў, пазбавілі акрэдытацыі журналістаў іншаземных мэдыя і разграмілі офісы самых уплывовых СМІ. Сотні беларускіх рэпартэраў прайшлі праз арышты, дзясяткі застаюцца ў турмах. Усе незалежныя мэдыя, якія асьвятляюць грамадзка-палітычны парадак дня ў Беларусі, цяпер працуюць выключна з-за мяжы.
Ад 2021 году ўлады пачалі масава абвяшчаць вэб-сайты і асобныя ўліковыя запісы ў сацыяльных сетках незалежных мэдыя, палітычных і грамадзкіх арганізацый, ініцыятыў і проста блогераў «экстрэмісцкімі матэрыяламі», а іх аўтараў «экстрэмісцкімі фармаваньнямі» — часта без судовага разгляду.
Рэспубліканскі сьпіс экстрэмісцкіх матэрыялаў вядзе Міністэрства інфармацыі Беларусі. На дадзены момант у сьпісе на 1469 старонках пералічаны тысячы «экстрэмісцкіх матэрыялаў», за выкарыстаньне якіх прадугледжаная адказнасьць. У сьпісе — сайты, тэлеграм-каналы, акаўнты, старонкі ў сацыяльных сетках, відэаролікі і артыкулы ў інтэрнэце, маркі, значкі, CD-дыскі, а таксама кнігі, у тым ліку мастацкія.
На канец 2024 году больш за 6500 онлайн-рэсурсаў былі забароненыя такім чынам. За любое ангажаваньне з уключанымі ў экстрэмісцкі сьпіс рэсурсамі — ці гэта «падабайка», ці камэнтар, ці падпіска на канал — у Беларусі пагражае крымінальная адказнасьць. Удзел у «экстрэмісцкім фармаваньні» можа карацца турэмным зьняволеньнем да 10 гадоў.
Ужо тысячы беларусаў прайшлі праз штрафы, арышты і турэмнае зьняволеньне за «экстрэмізм».
Паводле ацэнкі Ўпраўленьня Вярхоўнага камісара ААН у правах чалавека, улады Беларусі «выкарыстоўваюць ярлык „экстрэмізм“ для падаўленьня іншадумства, адвольна клясыфікуючы дзеяньні, апісаныя як распаўсюд ілжывай інфармацыі, абразу службовых асобаў, дыскрэдытацыю інстытутаў, арганізацыю масавых беспарадкаў, заклікі да санкцый і распальваньне сацыяльнай варожасьці, як „экстрэмісцкія“, якія падлягаюць крымінальнаму перасьледу».
Форум