Сьцісла:
- Парадокс сытуацыі ў тым, што менавіта незалежныя мэдыя зьвярнулі ўвагу на перадвыбарчую праграму Лукашэнкі. Дзяржаўныя СМІ яе фактычна праігнаравалі.
- Як часта здараецца ў публічных прэзэнтацыях Лукашэнкі, ягоныя тэзісы супярэчаць адзін аднаму.
- Лукашэнка прызнае, што беларуская дзяржаўнасьць і незалежнасьць няўстойлівая, яна пад пагрозай. Як і 30 гадоў таму, на парадку дня стаіць задача выжываньня.
- Важная адметнасьць праграмы Лукашэнкі — тое, што ў ёй няма наратываў будучыні.
Агітацыйная кампанія працягваецца ўжо два тыдні, а праграма галоўнага кандыдата зьявілася толькі цяпер. Ствараецца ўражаньне, што ўсё зроблена адмыслова, каб з гэтым дакумэнтам азнаёмілася як найменш людзей. Перадвыбарчая праграма Лукашэнкі надрукаваная ў ня самых папулярных газэтах «Звязда» і «Рэспубліка». Праграмы іншых кандыдатаў таксама надрукаваныя там, аднак некаторыя зь іх дубляваліся на іншых інтэрнэт-рэсурсах. А праграма Лукашэнкі — не. Ні, БелТА, ні «Беларусь сегодня», ні сайт Лукашэнкі не даюць згадкі пра гэты дакумэнт. Парадокс сытуацыі ў тым, што менавіта незалежныя мэдыя зьвярнулі на яго ўвагу.
Лёгіка Лукашэнкавай каманды, відаць, такая. Калі Выбарчы кодэкс прадугледжвае прэзэнтацыю перадвыбарчай праграмы кандыдатаў у прэзыдэнты, то зробім нешта фармальнае. Бо ўсё роўна ніхто яе чытаць ня будзе, ніякага практычнага значэньня гэта ня мае. За 30 гадоў палітыка Лукашэнкі ўсім вядомая. І для сярэдняга абываталя ніякая праграма тут нічога дадаць ня можа. А вось сапсаваць ягоную тактычную лінію рэклямай нейкага дакумэнту можна. Тактыка ж такая: у мяне няма часу ўдзельнічаць у выбарчай кампаніі, я заняты важнымі дзяржаўнымі справамі, таму і не выкарыстоўваю дадзены па закону час дзеля выступаў па радыё і ТБ. А прэзэнтацыя праграмы фармальна ўраўноўвае Лукашэнку зь іншымі кандыдатамі. Што для яго прыніжальна. Таму і прыхоўваюць факт зьяўленьня гэтага дакумэнту.
Тым ня менш перадвыбарчая праграма галоўнага кандыдата ў прэзыдэнты — гэта дакумэнт гісторыі. І ён патрабуе кароткага агляду ягонага зьместу. Зьвярнуў бы тут увагу на тры моманты.
Як нярэдка здараецца ў публічных прэзэнтацыях Лукашэнкі, ягоныя тэзісы супярэчаць адзін аднаму. Вось, з аднаго боку, на пачатку праграмы напісана: «Мы стварылі ўласную, беларускую мадэль дзяржавы і забясьпечылі яе ўстойлівасьць. Перайшлі ад задач выжываньня да мэт разьвіцьця... Рэспубліка Беларусь адбылася як незалежная дзяржава. А беларусы ў поўнай меры адчулі сябе нацыяй, займелі свой „пачэсны пасад між народамі“».
А потым кандыдат у прэзыдэнты сам сябе абвяргае, адзначаючы, што беларуская дзяржаўнасьць і незалежнасьць якраз няўстойлівая, яна пад пагрозай, задача выжываньня, як і 30 гадоў таму, стаіць на парадку дня: «Сёньня галоўная задача — ня даць разарваць краіну і перадаць яе нашым дзецям і ўнукам моцнай, устойлівай і незалежнай... Мы знаходзімся ў найвышэйшым за апошнія восем дзесяцігодзьдзяў пункце небясьпекі... Сёньняшнія выклікі заключаюцца ў „адмене“ Беларусі як краіны... Мы павінны накіраваць усе намаганьні на тое, каб зьберагчы краіну».
То бок 30 гадоў кіраваньня Лукашэнкі з гледзішча ўстойлівасьці дзяржаўнасьці і незалежнасьці Беларусі прайшлі марна. Вось такі сумны вынік. У якім сам жа Лукашэнка і прызнаецца.
Другі момант. У праграме вылучаюцца тэзісы, якія відавочна супярэчаць рэальнасьці. Там запісана: «Пашыраем сваю суб’ектнасьць у сьвеце — сталі паўнапраўнымі ўдзельнікамі ШАС і БРІКС. Сёньня Беларусь падае прыклад іншым малым і сярэднім дзяржавам — яны таксама могуць мець свой голас і ўплываць на рэгіянальныя і сусьветныя працэсы». І гэта гаворыцца пра краіну, якая знаходзіцца ў ізаляцыі, пад вялізнымі міжнароднымі санкцыямі, у якую ня лётаюць самалёты з Эўропы, спартоўцы якой выключаныя зь міжнародных спаборніцтваў і інш.
Ці вось яшчэ дзіўны тэзіс на тле сёньняшняй беларускай рэальнасьці: «Беларускае грамадзтва павінна быць адзіным. З кім не атрымліваецца гаварыць на адной мове, будзем наладжваць масты для ўзаемаразуменьня. Дыялёг, а не раскол; пошук шляхоў да выбудоўваньня адносін. На сумленных прынцыпах перагорнем старонку рознагалосьсяў».
І гэта дэкляруецца на тле масавых палітычных рэпрэсій, якія ўсё пашыраюцца, распальваньня дзяржаўнымі мэдыя варажнечы супраць усіх нязгодных і тых, хто ім спачувае.
І нарэшце, важная адметнасьць праграмы Лукашэнкі — тое, чаго ў ёй няма: наратываў будучыні. Галоўны зьмест любой праграмы — гэта тое, што кандыдат абяцае выбарцам цягам сваёй кадэнцыі. Паліттэхнолягі даводзяць, што электарат галасуе за будучыню.
А галоўны сэнс абяцаньняў Лукашэнкі палягае ў тым, што будзем працягваць рабіць тое, што рабілі раней, у папярэднія гады. Падчас мінулых прэзыдэнцкіх кампаній галоўным пунктам ягонай праграмы быў рост заробкаў у далярах. Калісьці Лукашэнка абяцаў 200, пазьней — 500 даляраў. Дарэчы, варта нагадаць, што ў 2020 годзе падчас выступу з пасланьнем было абяцаньне росту заробкаў беларусаў за пяцігодку ўдвая. Цяпер і гэтага няма. Хіба што можна зьвярнуць увагу, што Лукашэнка паабяцаў «пераход да новай якасьці жыцьця кожнага беларуса». Незразумела толькі, што гэта будзе за «новая якасьць».
Форум