І каб не было залішняй палітызацыі, а выбары прайшлі як тэхнічная працэдура, як адпрацаваны сумны рытуал.
Як вядома, Палата прадстаўнікоў прызначыла дату выбараў у той час, калі Аляксандар Лукашэнка быў за мяжой, у Казані. Даючы ў гэты дзень інтэрвію расейскай журналісцы Вользе Скабеевай, ён нават зрабіў выгляд, што ўпершыню пра гэта даведаўся і быў уражаны. Маўляў, што зробіш: дэмакратычная працэдура, ён казаў кіраўніцтву парлямэнту: «Вашае права... прымайце рашэньне». Сэнс гэтай гульні ў тым, каб давесьці, што Лукашэнка нібыта ня сам сябе выбірае, а дзейнічаюць незалежныя дзяржаўныя інстытуты, існуюць працэдуры, а ён у выніку падпарадкоўваецца волі народу.
Падчас паездкі ў Казань на саміт BRICS Лукашэнка дэманстраваў, што ён у добрай працоўнай форме. Акрамя выступу на самім форуме, правёў шэсьць сустрэч з замежнымі лідэрамі, даў пяць інтэрвію, тры зь іх — расейскім мэдыя, што ўпісваецца ў задачу перадвыбарнага піяру.
Як заўсёды, нагаварыў шмат супярэчлівага. На саміце BRICS назваў гэтую інстытуцыю «супольнасьцю будучыні», якая «паводле свайго патэнцыялу можа наблізіць канец гісторыі дамінаваньня калектыўнага Захаду». А потым у інтэрвію «Известиям» крытыкаваў гэтую ж структуру за неэфэктыўнасьць. Назваў інфармацыю аб прыбыцьці вайсковага кантынгенту КНДР на дапамогу расейскаму войску «глупствам», хоць Уладзімір Пуцін не адмаўляў такога факту. Канстатаваў, што спроба сілавога далучэньня Беларусі да Расеі магла б закончыцца вайной. Тым самым выступіў абаронцам сувэрэнітэту (яшчэ адзін перадвыбарны вобраз).
Дарэчы, казаў і пра выбары. На пытаньне журналіста «Известий» аб прэзыдэцкай кампаніі Лукашэнка зьвёў тэму да магчымасьці пратэстаў:
«Мы не выключаем, што могуць быць нейкія інсынуацыі, правакацыі і гэтак далей. Але вось гэтага (як у 2020-м. — заўвага БелТА) больш ня будзе. Мы гэтага не дапусьцім».
Гэта значыць, цяпер паняцьце «прэзыдэнцкія выбары» ў Лукашэнкі асацыюецца з народнымі пратэстамі.
Што тычыцца самой выбарчай кампаніі, то яна пачалася паводле вызначанага ўладай сцэнару. Да 1 лістапада прэтэндэнты на пасаду прэзыдэнта павінны падаць заяўкі на рэгістрацыю ініцыятыўных груп. Усяго тыдзень даецца на тое, каб сфармаваць такія групы. А каб рэальна сабраць 100 тысяч подпісаў, неабходна некалькі тысяч чалавек. Як пасьпець сабраць іх за тыдзень? Усё робіцца для таго, каб ніякіх выпадковых кандыдатаў не зьявілася нават на далёкіх подступах.
Агітацыйная кампанія будзе праходзіць у самы разгар сьвяткаваньня Калядаў і Новага году. Гэта каб не было залішняй палітызацыі, а выбары адбыліся як тэхнічная працэдура, сумны рытуал.
Пакуль што пра намер вылучацца на пасаду прэзыдэнта заявілі двое: Аляксандар Лукашэнка і Алег Гайдукевіч. Прычым другі ужо пачаў агітаваць за першага, то бок выконваць адведзеную яму ўладай ролю.
І ўсё астатняе — паводле новых традыцый. Выбарчых участкаў за мяжой ня будзе. Што адметна: калі беларускіх эмігрантаў было мала, то такія ўчасткі ствараліся. А цяпер, калі іх колькасьць перавысіла некалькі соцень тысяч, то забаранілі. Бо беларусы за мяжой маглі б рэальна паўплываць на вынікі галасаваньня (калі б галасы лічыліся).
Прозьвішчы сяброў выбарчых камісій зноў засакрэчаныя. Краіна не павінна ведаць сваіх герояў!
Ідзе толькі трэці дзень з дня абвяшчэньня выбараў, а ўжо здарыўся скандал. Нібыта ад імя партыі «Белая Русь» масава рассылаліся лісты аб вылучэньні Натальлі Качанавай у прэзыдэнты. Забаўны фэйк, які сям-там ва ўладных кабінэтах выклікаў пярэпалах. Зрэшты, такую невыразную шэрую выбарчую кампанію толькі падобныя фэйкі і ажыўляюць.
Выбары 2025 году ў Беларусі
- Выбары прэзыдэнта Беларусі прызначылі на 26 студзеня 2025 году — нашмат раней, чым можна было чакаць. Паводле заканадаўства, сёмыя прэзыдэнцкія выбары ў Беларусі павінны былі адбыцца не пазьней за 20 ліпеня 2025 году.
- Аляксандар Лукашэнка адразу ж заявіў пра намер працягнуць сваю ўладу над краінай яшчэ прынамсі на 5 гадоў. Гэтыя выбары сталі сёмымі для аўтарытарнага кіраўніка дзяржавы. Колькі часу Лукашэнка застаецца ва ўладзе: онлайн-лічыльнік.
- Офіс Сьвятланы Ціханоўскай, Аб’яднаны пераходны кабінэт і Каардынацыйная рада пасьля гэтага выпусьцілі сумесную заяву, у якой падкрэсьлілі, што электаральная кампанія праводзіцца ў сытуацыі глыбокага палітычнага крызісу ў Беларусі, а Аляксандар Лукашэнка незаконна ўтрымлівае ўладу шляхам рэпрэсіяў супраць беларускага грамадзтва, і заклікалі беларусаў «выказаць свой пратэст шляхам галасаваньня супраць усіх, хто крадзе нашае права голасу».
- Гэтыя выбары ў Беларусі пры Лукашэнку насілі, паводле міжнародных арганізацый, несвабодны і недэмакратычны характар. Выбарчая кампанія праходзіла ва ўмовах шырокамаштабных рэпрэсій і палітычнага крызісу, які цягнецца ад папярэдніх прэзыдэнцкіх выбараў 2020 году. 97% членаў выбаркамаў працавала на папярэдніх выбарах, вынікае з дакладу ініцыятывы былых сілавікоў BelPol.
- Паводле ЦВК, яўка на выбарах склала 86,82%. Ужо ў ноч на 27 студзеня Цэнтральная выбарчая камісія заявіла, што за Лукашэнку прагаласавалі 86,82% выбарнікаў. 3 лютага ў ЦВК заявілі, што згодна з канчатковымі вынікамі Аляксандар Лукашэнка атрымаў 5 136 293 галасы (86,82%), Сяргей Сыранкоў — 189 740 галасоў, Алег Гайдукевіч — 119 272 галасы, Ганна Канапацкая — 109 760 галасоў, Аляксандар Хіжняк — 102 789 галасоў.
- У Эўрапарлямэнце 22 студзеня ўхвалілі рэзалюцыю, у якой заклікалі не прызнаваць прэзыдэнцкія выбары 26 студзеня і легітымнасьць Лукашэнкі. Праваабаронцы Libereco і «Вясны» назвалі выбары ў Беларусі «прапагандысцкім шоў», Міжнародны інстытут дэмакратыі і садзейнічаньня выбарам — «„самапрызначэньнем“ Лукашэнкі», а гендакладчык ПАРЭ па дэмакратычнай Беларусі Рышард Пэтру заявіў, што яны «стануць чарговай фікцыяй». У Amnesty International адзначылі ўзмацненьне палітычных рэпрэсій перад выбарамі.
- Папярэднія выбары 9 жніўня 2020 году прайшлі ва ўмовах масавых фальсыфікацыяў і адзначыліся самымі масавымі пратэстамі за ўсю гісторыю незалежнай Беларусі. Вынікі выбараў не прызнала міжнародная супольнасьць, краіны Захаду неаднойчы ўводзілі санкцыі супраць рэжыму Лукашэнкі, якога ня лічаць легітымным прэзыдэнтам Беларусі. Палітычны крызіс, які ўзьнік пасьля выбараў 2020 году ў Беларусі, і шырокамаштабныя рэпрэсіі ў краіне працягваюцца дагэтуль. У сувязі з пагрозай палітычнага перасьледу Беларусь пасьля 2020 году, паводле розных ацэнак, пакінулі сотні тысяч беларусаў. У Беларусі ліквідавалі амаль амаль усе палітычныя партыі, грамадзкі сэктар краіны, пачынаючы з пасьлявыбарчага пэрыяду 2020 году, страціў больш за 1,8 тысячы некамэрцыйных арганізацыяў. Пасьля выбараў 2020 году ў Беларусі прызналі «экстрэмісцкімі фармаваньнямі/арганізацыямі» і заблякавалі практычна ўсе незалежныя СМІ, журналісты гэтых мэдыя сутыкнуліся з затрыманьнямі, адміністрацыйным і крымінальным перасьледам, многія вымушана пакінулі краіну і працягнулі працаваць з-за мяжы.
Форум