На саміце Шанхайскай арганізацыі супрацоўніцтва (ШАС) ухвалілі рашэньне аб далучэньні Беларусі.
З гэтай нагоды прэзыдэнт Казахстана Касым-Жамарт Такаеў, які старшынюе на саміце вітаў Аляксандра Лукашэнку:
«Ваша краіна за кароткі пэрыяд часу выканала ўсе неабходныя працэдуры на шляху да паўнапраўнага сяброўства ў ШАС. Калі няма пярэчаньняў, прапаную пачаць пасяджэньне з цырымоніі падпісаньня дакумэнтаў аб прыёме рэспублікі Беларусь у склад дзяржаў-чальцоў ШАС», — сказаў Такаеў.
У саміце, які праходзіць у Казахстане, удзельнічае таксама прэзыдэнт Манголіі (краіна мае статус назіральніка ў арганізацыі) і генэральны сакратар ААН Антонію Гутэрыш.
Цяпер у склад ШАС уваходзіць 10 краін: Казахстан, Індыя, Іран, Кітай, Кіргістан, Пакістан, Расея, Таджыкістан, Узбэкістан і Беларусь.
Краіны ШАС у сукупнасьці ствараюць чвэрць усясьветнага ВУП, у іх жыве больш за траціну насельніцтва плянэты.
Аляксандр Лукашэнка ў сваю чаргу падзякаваў краінам ШАС за далучэньне Беларусі да арганізацыі і назваў гэтае рашэньне «гістарычным».
У чарговы раз ён заявіў аб неабходнасьці «разбурыць аднапалярны сьвет», і ўзяць адказнасьць за фарміраваньне «глябальнай бясьпекі», бо «самазакаханы, эгаістычны Захад выявіўся няздольным да гэтага».
«Там [на Захадзе] няма лідэраў, здольных ухвальваць адказныя рашэньні самастойна», – заявіў ён.
Аляксандар Лукашэнка адзначыў, што «незаконныя санкцыі» супраць беларускіх мінэральных угнаеньняў сталі дадатковым фактарам, які выклікаў голад «у бедных краінах Азіі, Афрыкі і Лацінскай Амэрыкі».
«У нашых сілах разбурыць сьцены аднапалярнага сьвету, нагадаваць людзей, прыбраць шмат супярэчнасьцяў і канфліктаў праз сацыяльную няроўнасьць, дэфіцыт харчаваньня і рэсурсаў», – перакананы ён.
З надзеяй мацней пасябраваць з Кітаем
Эканаміст Алесь Гудзія падрыхтаваў для «Позірку» аналіз, што можа прынесьці беларускай эканоміцы ўступленьне ў Шанхайскую арганізацыю супрацоўніцтва.
ШАС дэкляруе сваёй галоўнай мэтай умацаваньне стабільнасьці і бясьпекі ў рэгіёне. Гэта, безумоўна, актуальна і для Беларусі. Аднак пытаньні бясьпекі для Беларусі ў значнай меры вырашаюцца ў Маскве, і дубляваць такога роду гарантыі праз ШАС наўрад ці ёсьць асаблівая неабходнасьць.
Зусім іншая справа — пашырэньне супрацоўніцтва з Кітаем, найбольш цікавым для Беларусі членам ШАС. Для афіцыйнага Менску ўдзел у арганізацыі можа быць спробай знайсьці процівагу непадзельнай палітычнай сіле Масквы. Выкарыстаньне «старэйшага брата свайго старэйшага брата» можа стаць цікавай опцыяй для ўмацаваньня «беларускай стабільнасьці».
Аднак калі цікавасьць Менску зразумелая, то выгады для Пэкіну застаюцца невідавочнымі.
Эканамічнае ўзаемадзеяньне пры мадэрнізацыі беларускіх прамысловых прадпрыемстваў ня стала гісторыяй посьпеху, якую можна было б прапанаваць у якасьці мадэлі для іншых краін рэгіёну. Праект індустрыяльнага парку «Вялікі камень», разьлічаны на выкарыстаньне транспартна-лягістычных магчымасьцяў Беларусі, пасьля 2020 году апынуўся пад пытаньнем з прычыны палітыкі беларускіх уладаў, якая ўскладніла адносіны з Захадам.
Адукацыйны і навуковы патэнцыял Беларусі таксама перастаў прывабліваць Кітай. У апошнія гады беларускія ўлады стварылі такія дыскамфортныя ўмовы, што найбольш кампэтэнтныя і канкурэнтаздольныя кадры са сфэры навукі і адукацыі пакідаюць краіну.
Аўтар лічыць, што цікавасьць Кітаю да Беларусі як у эканамічнай, так і ў сацыяльна-палітычнай сфэрах наўрад ці моцная.
Ці стануць партнэры рызыкаваць дзеля Менску?
Між тым ШАС дэкляруе сярод сваіх мэтаў і эканамічную каапэрацыю ўдзельнікаў. Ва ўмовах санкцыйнага ціску Беларусь зацікаўленая ў гэтым аспэкце супрацоўніцтва. ШАС дае Беларусі яшчэ адну магчымасьць знайсьці падтрымку для нацыянальнай эканомікі і падцягнуць экспартны патэнцыял, які пахіснуўся. Аднак уступленьне ў арганізацыю не вырашае гэтыя задачы аўтаматычна.
Адзіная значная выгода, якую можа даць Беларусі ўдзел у ШАС, — гэта эканамічная падтрымка. Пагадненьне аб міжбанкаўскім супрацоўніцтве ў рамках арганізацыі адкрывае новыя магчымасьці ў фінансавай сфэры.
Аднак ці рызыкнуць Індыя ці Кітай абыходзіць абмежавальныя захады ў дачыненьні да беларускай эканомікі, улічваючы магчымасьць другасных санкцый? Банкі і бізнэс гэтых краін будуць весьці справы зь Беларусьсю, нягледзячы на яе статус партнэра па ШАС, з аглядкай на ЗША і ЭЗ.
Разьвіцьцё адносін на міжнароднай арэне пасьля падзей 2020 году стварае магчымасьці для некалькіх візытаў на высокім узроўні.
Акрамя таго, удзел у ШАС забясьпечыць зьяўленьне некалькіх пасадаў. У адпаведнасьці з памерам узносу ў яе бюджэт Рэспубліцы Беларусь выдзеленыя чатыры штатныя пасады ў пастаянных органах арганізацыі: дзьве ў Сакратарыяце і дзьве ў Выканаўчым камітэце Рэгіянальнай антытэрарыстычнай структуры ШАС.
Форум