«Дух свабоды»: 75 гадоў Радыё Свабодная Эўропа
Ад лініі фронту Халоднай вайны да акопаў Украіны: архіўныя фатаграфіі расказваюць гісторыю Радыё Свабодная Эўропа, якое пачало перадачы ў Дзень незалежнасьці ЗША 75 гадоў таму. Фотагалерэю падрыхтаваў Амас Чапл — новазэляндзкі фотажурналіст, які мае асаблівую цікавасьць да былога СССР.
1
Вугорская вядоўца ў офісе Радыё Свабодная Эўропа (RFE) у Мюнхэне, Нямеччына, 1955 год.
Амэрыканскае радыё пачало перадачы пяцьцю гадамі раней, 4 ліпеня 1950 году.
Амэрыканскае радыё пачало перадачы пяцьцю гадамі раней, 4 ліпеня 1950 году.
2
Супрацоўнікі Радыё Свабодная Эўропа ў штаб-кватэры ў Мюнхэне разьбіраюць пошту, атрыманую з краін трансьляцыі. РСЭ/РС было створана з мэтай «захаваць дух свабоды ў сэрцах і розумах палонных людзей», якія жывуць пры камунізьме ва Ўсходняй Эўропе.
3
Штаб-кватэра Радыё Свабодная Эўропа знаходзілася ў гэтым комплексе побач з Ангельскім паркам у Мюнхэне.
Радыё Свабодная Эўропа арыентавалася на камуністычныя эўрапейскія дзяржавы, таму у 1953 годзе было заснаванае даччынае прадпрыемства Радыё Свабода (Radio Liberty), якое працавала на мовах народаў Савецкага Саюзу.
Радыё Свабодная Эўропа арыентавалася на камуністычныя эўрапейскія дзяржавы, таму у 1953 годзе было заснаванае даччынае прадпрыемства Радыё Свабода (Radio Liberty), якое працавала на мовах народаў Савецкага Саюзу.
4
Брашура, якая заклікае рабіць ахвяраваньні для працы Радыё Свабодная Эўропа.
Частка фінансаваньня РСЭ/РС паступала з ахвяраваньняў, але асноўная частка працы таемна фінансавалася ЦРУ.
Частка фінансаваньня РСЭ/РС паступала з ахвяраваньняў, але асноўная частка працы таемна фінансавалася ЦРУ.
5
Галоўны перадатчык Радыё Свабодная Эўропа ў Глёрыі недалёка ад Лісабону, Партугалія.
Радыё Свабодная Эўропа і Радыё Свабода выкарыстоўвалі магутныя кароткахвалевыя перадатчыкі ў Нямеччыне, Гішпаніі, Партугаліі, чые сыгналы маглі «адбівацца» ад верхніх пластоў атмасфэры і дасягаць да мэтавай аўдыторыі ва Ўсходняй Эўропе і СССР. Радыё Свабода кіравала перадатчыкам на Тайвані, адкуль ішлі перадачы ў аддаленыя куткі Сыбіры.
Радыё Свабодная Эўропа і Радыё Свабода выкарыстоўвалі магутныя кароткахвалевыя перадатчыкі ў Нямеччыне, Гішпаніі, Партугаліі, чые сыгналы маглі «адбівацца» ад верхніх пластоў атмасфэры і дасягаць да мэтавай аўдыторыі ва Ўсходняй Эўропе і СССР. Радыё Свабода кіравала перадатчыкам на Тайвані, адкуль ішлі перадачы ў аддаленыя куткі Сыбіры.
6
Узброены ахоўнік патрулюе грузавік зь сярэдняхвалевым радыёперадатчыкам у Заходняй Нямеччыне недалёка ад мяжы з Чэхаславаччынай у 1955 годзе.
Калі камуністычныя дзяржавы пачалі глушыць перадачы РСЭ/РС, Радыё Свабодная Эўропа разгарнула дзясяткі мабільных перадавальных станцыяў, такіх як тая, што на фота. Яны маглі працаваць паблізу «жалезнай заслоны».
Калі камуністычныя дзяржавы пачалі глушыць перадачы РСЭ/РС, Радыё Свабодная Эўропа разгарнула дзясяткі мабільных перадавальных станцыяў, такіх як тая, што на фота. Яны маглі працаваць паблізу «жалезнай заслоны».
![Вугорцы акружылі скінутую статую Ёсіфа Сталіна падчас рэвалюцыі 1956 году.У 1956 годзе Радыё Свабодная Эўропа крытыкавалі за перадачы, якія многія ўспрынялі як падбухторваньне да антыкамуністычнага паўстаньня ў Вугоршчыне. Рэвалюцыю задушыла савецкае войска, у выніку загінулі тысячы людзей. Азіраючыся на перадачы Радыё Свабодная Эўропа 1956 году для Вугоршчыны, у якіх гучалі і пэўныя тэхнічныя парады для падтрыманьня рэвалюцыйнага імпульсу, адзін былы дырэктар Радыё Свабодная Эўропа прыйшоў да высновы, што «функцыя [радыё] ніколі не палягае ў тым, каб казаць людзям, што ім варта рабіць, — і менш за ўсё ва ўмовах гвалтоўных узрушэньняў».](https://gdb.rferl.org/FE8C5DBB-32B3-4269-9A01-29D1D113894F_w1024_q10_s.jpg)
7
Вугорцы акружылі скінутую статую Ёсіфа Сталіна падчас рэвалюцыі 1956 году.
У 1956 годзе Радыё Свабодная Эўропа крытыкавалі за перадачы, якія многія ўспрынялі як падбухторваньне да антыкамуністычнага паўстаньня ў Вугоршчыне. Рэвалюцыю задушыла савецкае войска, у выніку загінулі тысячы людзей. Азіраючыся на перадачы Радыё Свабодная Эўропа 1956 году для Вугоршчыны, у якіх гучалі і пэўныя тэхнічныя парады для падтрыманьня рэвалюцыйнага імпульсу, адзін былы дырэктар Радыё Свабодная Эўропа прыйшоў да высновы, што «функцыя [радыё] ніколі не палягае ў тым, каб казаць людзям, што ім варта рабіць, — і менш за ўсё ва ўмовах гвалтоўных узрушэньняў».
У 1956 годзе Радыё Свабодная Эўропа крытыкавалі за перадачы, якія многія ўспрынялі як падбухторваньне да антыкамуністычнага паўстаньня ў Вугоршчыне. Рэвалюцыю задушыла савецкае войска, у выніку загінулі тысячы людзей. Азіраючыся на перадачы Радыё Свабодная Эўропа 1956 году для Вугоршчыны, у якіх гучалі і пэўныя тэхнічныя парады для падтрыманьня рэвалюцыйнага імпульсу, адзін былы дырэктар Радыё Свабодная Эўропа прыйшоў да высновы, што «функцыя [радыё] ніколі не палягае ў тым, каб казаць людзям, што ім варта рабіць, — і менш за ўсё ва ўмовах гвалтоўных узрушэньняў».
8
Бэрлінскі карэспандэнт Радыё Свабодная Эўропа Том Бодын гутарыць з амэрыканскім салдатам падчас сумесных ангельска-амэрыканскіх вучэньняў у Грунэвальдзкім лесе Заходняга Бэрліну ў 1964 годзе.
Радыё лічылася ідэальным сродкам доступу да насельніцтва, якое жыве ва ўмовах рэпрэсіўных рэжымаў, пераважна таму, што яно не пакідала ніякіх кампрамэтацыйных сьлядоў. Слухачы маглі настроіцца на перадачу, а затым пераключыцца на іншую частату.
Радыё лічылася ідэальным сродкам доступу да насельніцтва, якое жыве ва ўмовах рэпрэсіўных рэжымаў, пераважна таму, што яно не пакідала ніякіх кампрамэтацыйных сьлядоў. Слухачы маглі настроіцца на перадачу, а затым пераключыцца на іншую частату.
9
Польская дзяўчына запісвае пасланьне сваім суайчыньнікам і суайчыньніцам, якія жывуць пры камуністах.
Апроч навін, РСЭ/РС забаўлялі аўдыторыю найноўшымі музычнымі і культурнымі праграмамі на мовах мэтавай аўдыторыі.
Апроч навін, РСЭ/РС забаўлялі аўдыторыю найноўшымі музычнымі і культурнымі праграмамі на мовах мэтавай аўдыторыі.
10
Рэдактары за працай у рэдакцыі Радыё Свабодная Эўропа ў Мюнхэне ў 1967 годзе.
У 1967 годзе было раскрыта, што Радыё Свабода фінансавалася ЦРУ, і радыё стала атрымліваць сродкі наўпрост ад Кангрэсу ЗША. Радыё разглядалася як важны інструмэнт у вайне ідэяў паміж камуністычнымі рэжымамі і заходнімі дэмакратыямі.
У 1967 годзе было раскрыта, што Радыё Свабода фінансавалася ЦРУ, і радыё стала атрымліваць сродкі наўпрост ад Кангрэсу ЗША. Радыё разглядалася як важны інструмэнт у вайне ідэяў паміж камуністычнымі рэжымамі і заходнімі дэмакратыямі.
11
Маніторынгавая станцыя ў Мюнхэне, дзе супрацоўнікі радыё запісвалі і праглядалі перадачы з камуністычных краін.
Радыё Свабодная Эўропа і Радыё Свабода аб’ядналіся ў 1976 годзе, утварыўшы РСЭ/РС (RFE/RL).
Радыё Свабодная Эўропа і Радыё Свабода аб’ядналіся ў 1976 годзе, утварыўшы РСЭ/РС (RFE/RL).
12
Месца выбуху бомбы ў офісе РСЭ/РС ў Мюнхэне ў лютым 1981 году.
Эфэктыўнасьць Радыё Свабода пацьвярджалі шматлікія напады на яго супрацоўнікаў і аб’екты. У 1981 годзе выбух, як мяркуецца, аплачаны камуністычным кіраўніком Румыніі Нікаляе Чаўшэску і арганізаваны Ільічом Рамірэсам Санчэсам пад мянушкай Карляс Шакал, сумнавядомым вэнэсуэльскім марксісцкім тэрарыстам, разбурыў кут будынку мюнхэнскай штаб-кватэры Радыё Свабода.
Эфэктыўнасьць Радыё Свабода пацьвярджалі шматлікія напады на яго супрацоўнікаў і аб’екты. У 1981 годзе выбух, як мяркуецца, аплачаны камуністычным кіраўніком Румыніі Нікаляе Чаўшэску і арганізаваны Ільічом Рамірэсам Санчэсам пад мянушкай Карляс Шакал, сумнавядомым вэнэсуэльскім марксісцкім тэрарыстам, разбурыў кут будынку мюнхэнскай штаб-кватэры Радыё Свабода.
13
Наступствы выбуху 1981 году ў мюнхэнскай штаб-кватэры Радыё Свабода.
Патрык Мур быў старшым аналітыкам РСЭ/РС. Ён прыбыў на месца неўзабаве пасьля выбуху. «Пах разбурэньня быў паўсюль», — успамінае ён у электронным лісьце. Ён кажа, што многія супрацоўнікі РСЭ/РС лічылі вельмі імаверным такі напад на тады яшчэ слаба ахоўваны будынак. «Гэта была халодная вайна, і мы былі на перадавой», — піша Патрык Мур.
Патрык Мур быў старшым аналітыкам РСЭ/РС. Ён прыбыў на месца неўзабаве пасьля выбуху. «Пах разбурэньня быў паўсюль», — успамінае ён у электронным лісьце. Ён кажа, што многія супрацоўнікі РСЭ/РС лічылі вельмі імаверным такі напад на тады яшчэ слаба ахоўваны будынак. «Гэта была халодная вайна, і мы былі на перадавой», — піша Патрык Мур.
14
Служба бясьпекі ў штаб-кватэры РСЭ/РС у Мюнхэне, 1982 год.
Асобныя журналісты і аўтары таксама былі цэльлю камуністычных шпіёнаў, засыланых у Заходнюю Эўропу. Баўгарын Георгі Маркаў, які зрабіў сэрыю вострых рэпартажаў аб жыцьці пры камунізьме для Радыё Свабодная Эўропа, быў атручаны рыцынам у Лёндане ў 1978 годзе.
Асобныя журналісты і аўтары таксама былі цэльлю камуністычных шпіёнаў, засыланых у Заходнюю Эўропу. Баўгарын Георгі Маркаў, які зрабіў сэрыю вострых рэпартажаў аб жыцьці пры камунізьме для Радыё Свабодная Эўропа, быў атручаны рыцынам у Лёндане ў 1978 годзе.
15
Маладыя жыхары Ўсходняга Бэрліну радуюцца, трапіўшы на Захад праз адтуліну ў Бэрлінскім муры ў сьнежні 1989 году.
Пасьля падзеньня Бэрлінскага муру і канца аднаго за другім камуністычных рэжымаў у Эўропе бюджэт Радыё Свабодная Эўропа / Радыё Свабода быў скарочаны амаль на дзьве траціны. Ішлі дэбаты пра будучыню радыё.
Пасьля падзеньня Бэрлінскага муру і канца аднаго за другім камуністычных рэжымаў у Эўропе бюджэт Радыё Свабодная Эўропа / Радыё Свабода быў скарочаны амаль на дзьве траціны. Ішлі дэбаты пра будучыню радыё.
16
Будынак у цэнтры Прагі, які служыў штаб-кватэрай РСЭ/РС.
У 1995 годзе РСЭ/РС пераехала ў Прагу, дзе прэзыдэнт Чэскай Рэспублікі Вацлаў Гавэл прапанаваў трансьлятару будынак былога парлямэнту камуністычнай Чэхаславаччыны ў цэнтры гораду за сымбалічную арэндную плату. У 2009 годзе радыё пераехала ў спэцыяльна пабудаваны дом далей ад цэнтру.
У 1995 годзе РСЭ/РС пераехала ў Прагу, дзе прэзыдэнт Чэскай Рэспублікі Вацлаў Гавэл прапанаваў трансьлятару будынак былога парлямэнту камуністычнай Чэхаславаччыны ў цэнтры гораду за сымбалічную арэндную плату. У 2009 годзе радыё пераехала ў спэцыяльна пабудаваны дом далей ад цэнтру.
17
Карэспандэнтка армянскай службы РСЭ/РС Рузана Стэпаньян асьвятляе супрацьстаяньне паміж паліцыяй і дэманстрантамі ў Ерэване.
Пасьля краху камунізму ў Эўропе РСЭ/РС закрыла некалькі моўных службаў, у тым ліку для Польшчы, былой Чэхаславаччыны і краін Балтыі, і адкрыла іншыя, у тым ліку для Балканаў і Ірану.
Пасьля краху камунізму ў Эўропе РСЭ/РС закрыла некалькі моўных службаў, у тым ліку для Польшчы, былой Чэхаславаччыны і краін Балтыі, і адкрыла іншыя, у тым ліку для Балканаў і Ірану.
18
Тысячы людзей зь бел-чырвона-белымі сьцягамі прыйшлі да стэлы «Менск — горад-герой» падчас «Маршу свабоды» 16 жніўня 2020 году. Фота Радыё Свабода.
19
Журналіст РСЭ/РС Мар’ян Кушнір здымае пад Кіевам у першы тыдзень поўнамаштабнага ўварваньня Расеі ва Ўкраіну ў 2022 годзе.
У разгар вайны Расеі супраць Украіны РСЭ/РС актыўна асьвятляе падзеі на вайне. Сёньня РСЭ/РС — буйная міжнародная мэдыяарганізацыя, якая інфармуе аб падзеях у краінах, дзе «вольная прэса альбо забаронена аўтарытарнымі ўрадамі, альбо ня цалкам сфармавалася».
У разгар вайны Расеі супраць Украіны РСЭ/РС актыўна асьвятляе падзеі на вайне. Сёньня РСЭ/РС — буйная міжнародная мэдыяарганізацыя, якая інфармуе аб падзеях у краінах, дзе «вольная прэса альбо забаронена аўтарытарнымі ўрадамі, альбо ня цалкам сфармавалася».
20
Супрацоўнікі РСЭ/РС у яго штаб-кватэры ў Празе удзельнічаюць у кампаніі за вызваленьне сваёй калегі Алсу Курмашавай з расейскай турмы ў 2023 годзе.
Катэгорыі
- Мультымэдыя
- Відэа
