Што здарылася
Удзень 23 чэрвеня ў Міністэрстве абароны Расеі заявілі, што ўкраінскія вайскоўцы нанесьлі ўдары па Крыме ракетамі ATACMS.
Прызначаны Расеяй губэрнатар Севастопаля Міхаіл Развазжаеў заявіў, што некалькі чалавек загінулі і сотні параненыя.
У канцы дня, паводле расейскіх уладаў, стала вядома, што загінулі 4 чалавекі, у тым ліку 2 дзяцей, і 151 асоба зьвярнулася па мэдычную дапамогу.
Перад гэтым у мясцовых Telegram-каналах паведамлялі пра выбухі ў раёне Севастопаля, Еўпаторыі і Сак, «падобных да выбухаў і працы расейскага СПА».
Расейскія ўлады Севастопаля абвясьцілі 24 чэрвеня днём жалобы. У горадзе ўвялі надзвычайную сытуацыю і скасавалі ўсе забаўляльныя мерапрыемствы.
Рэакцыя ў Маскве
У Міністэрстве замежных спраў Расеі 24 чэрвеня паведамілі аб выкліку кіраўніцы дыпляматычнай місіі ЗША Лін Трэйсі ў сувязі зь нібыта ракетнай атакай Украіны па анэксаваным Расеяй Севастопалі.
У часе зробленага дэмаршу кіраўніцы амэрыканскай амбасады заявілі, што ЗША нібыта «вядуць супраць Расеі гібрыдную вайну і фактычна сталі бокам канфлікту пасьля перадачы Ўзброеным сілам Украіны сучасных узбраеньняў, у тым ліку тых, якія выкарысталі супраць жыхароў Севастопаля».
Расейскі бок сьцьвярджае, што ўкраінскія вайскоўцы нанесьлі ўдар па пляжы амэрыканскімі ракетамі ATACMS з касэтнымі баявымі часткамі, якія «наводзілі амэрыканскія вайсковыя спэцыялісты». Таму, як адзначаецца ў афіцыйным паведамленьні МЗС Расеі, ЗША «нясуць роўную з кіеўскім рэжымам адказнасьць за гэтае злачынства».
Паводле МЗС Расеі, такія дзеяньні Вашынгтону заахвочваюць улады Ўкраіны «працягваць баявыя дзеяньні да «апошняга ўкраінца», бо выдалі дазвол на ўдары ўглыб расейскай тэрыторыі.
У Маскве заявілі, што такія дзеяньні не застануцца беспакаранымі. «Захады ў адказ абавязкова будуць», — адзначаецца ў паведамленьні МЗС Расеі.
Што кажуць украінскія і замежныя экспэрты
Ва Ўкраіне ніводная афіцыйная структура не пацьвердзіла і не зьняпраўдзіла нанясеньне ракетнага ўдару па Севастопалі.
Вайсковы экспэрт Аляксандар Каваленка па выніках вывучэньня апублікаваных здымкаў з рэшткамі ракет, якія ўпалі на пляж у Севастопалі, заявіў, што яны больш падобныя да аскепкаў «зэнітнай кіраванай ракеты 9М330 ЗРК Тор-М2».
«Выкарыстоўваць ЗРК Тор-М2 для перахопу балістычнай ракеты — бязглузда і бессэнсоўна. У сваю чаргу, калі ракета не выконвае задачу, спрацоўвае сыстэма яе самазьнішчэньня. Ня выключана, што ракета, якая не перахапіла паветраны аб’ект, самазьнішчылася проста над галовамі адпачывальнікаў на Ўчкуеўцы», — напісаў ён.
Экспэрты амэрыканскага Інстытуту вывучэньня вайны (ISW) заявілі, што самастойна ня могуць спраўдзіць, ці выкарыстоўвалі ўкраінскія сілы ракеты ATACMS з касэтнымі боепрыпасамі.
«Абвінавачаньне Міністэрствам абароны Расеі ЗША ў гібелі цывільных грамадзян зьяўляецца спробай утрымаць Злучаныя Штаты ад далейшай дапамогі Ўкраіне ў галіне бясьпекі», — адзначаецца ў справаздачы за 23 чэрвеня.
Празь незалежныя крыніцы праверыць інфармацыю, якую распаўсюджваюць абодва бакі ваеннага канфлікту, немагчыма.
Пачынаючы ад жніўня 2022 году, у Крыме і Севастопалі амаль кожны дзень чуваць гукі выбухаў. Расейскія ўлады тлумачаць гэта стральбой па «ўкраінскіх бесьпілётніках», «працай СПА» ці вучэньнямі вайскоўцаў Расеі.
Вайна Расеі супраць Украіны
- А 5-й гадзіне раніцы 24 лютага 2022 году кіраўнік Расеі Ўладзімір Пуцін заявіў пра пачатак ваеннай апэрацыі супраць Украіны на Данбасе па просьбе груповак «ДНР» і «ЛНР». 21 лютага падчас тэлезвароту да расейцаў Пуцін назваў так званыя «ДНР» і «ЛНР» незалежнымі дзяржавамі ў межах абласьцей. 22 лютага Савет Фэдэрацыі ратыфікаваў гэтае рашэньне.
- Расейскія войскі атакавалі ў тым ліку з тэрыторыі Беларусі, выкарыстоўваючы лётнішчы, базы і дарогі. Прадстаўнікі рэжыму Лукашэнкі апраўдваюць вайну, яго праціўнікі лічаць тэрыторыю Беларусі акупаванай, многія заклікаюць да супраціву расейскім захопнікам. Насуперак заявам Пуціна пра атакі выключна на вайсковыя аб'екты, расейцы пачалі бамбаваць школы, дзіцячыя садкі і жылыя кварталы ўкраінскіх гарадоў.
- 2 красавіка 2022 году, пасьля вызваленьня гораду Буча пад Кіевам, фотакарэспандэнты апублікавалі дзясяткі фотаздымкаў, на якіх відаць сотні нябожчыкаў, ахвяр масавых забойстваў, учыненых расейскімі войскамі. Многія пахаваныя ў стыхійных брацкіх магілах. Вялікія разбурэньні прынесла расейская акупацыя і Барадзянцы.
- З 24 лютага Расея захапіла толькі адзін абласны цэнтар — Херсон. Расейскія войскі адступілі зь яго і з правабярэжнай часткі Херсонскай вобласьці ў лістападзе 2022 году. Горад быў акупаваны расейскімі войскамі ў першыя дні вайны фактычна без баёў. Увосень 2022 году ўкраінскія войскі правялі маштабны контранаступ, у выніку якога расейскія сілы пакінулі большасьць сваіх пазыцый у Харкаўскай вобласьці.
- Нягледзячы на першапачатковыя заявы Пуціна пра тое, што акупацыя ўкраінскіх тэрыторыяў не ўваходзіць у пляны ўварваньня, 30 верасьня 2022 году была абвешчана анэксія чатырох вобласьцяў Украіны (Данецкай, Запароскай, Луганскай і Херсонскай), у тым ліку і тэрыторыяў, якія Расея не кантралявала.
- 21 верасьня 2022 году Пуцін заявіў пра мабілізацыю ў Расеі. Пасьля гэтай заявы тысячы расейцаў накіраваліся на памежныя пункты і пачалі выяжджаць у Грузію, Казахстан, Армэнію, Манголію, Фінляндыю і іншыя краіны. У самой Расеі праціўнікі вайны падпалілі некалькі вайсковых камісарыятаў.
- У 2023 годзе Лукашэнка і Пуцін заявілі пра разьмяшчэньне ў Беларусі расейскай ядзернай зброі. 13 чэрвеня Лукашэнка сказаў, што частка ядзернай зброі ўжо дастаўлена з РФ у Беларусь. 16 чэрвеня Пуцін таксама заявіў, што першыя ядзерныя зарады ўжо дастаўленыя на тэрыторыю Беларусі, а астатнюю частку перамесьцяць «да канца лета або да канца году».
- 3 верасьня ўкраінскі брыгадны генэрал Аляксандар Тарнаўскі заявіў, што Ўзброеныя сілы Ўкраіны прарвалі першую лінію абароны на запароскім кірунку, на якую расейцы выдаткавалі больш за ўсё рэсурсаў.
- У канцы 2023 і на пачатку 2024 расейцы працягвалі масавыя абстрэлы ўкраінскіх гарадоў: Дніпры, Кіеве, Харкаве, Адэсе і іншых месцах дзясяткі людзей загінулі і атрымалі раненьні. Украінскі бок у адказ абстрэльваў расейскі Белгарад, некалькі чалавек загінулі. Узброеныя сілы дзьвюх краін рэгулярна атакуюць падкантрольныя адна адной тэрыторыі бесьпілётнікамі.
- Агулам з пачатку 2024 году ўкраінскія дроны пашкодзілі 18 расейскіх НПЗ, што прывяло да скарачэньня вытворчасьці амаль на 14%. У сакавіку былі атакаваныя такія абʼекты, як Разанскі НПЗ «Раснафты» і завод «Лукойла» ў Кстове ў Ніжагародскай вобласьці. Абодва ўваходзяць у топ-10 найбуйнейшых НПЗ Расеі і забясьпечваюць бэнзінам Маскву.
- 6 жніўня 2024 году Ўкраіна пачала апэрацыю ў Курскай вобласьці. 19 жніўня прэзыдэнт Украіны Ўладзімір Зяленскі заявіў, што пад кантролем Украіны ў ходзе апэрацыі Ўзброеных сілаў Украіны знаходзяцца 92 паселішчы Курскай вобласьці Расеі. Галоўнакамандуючы Ўзброенымі сіламі Ўкраіны Аляксандар Сырскі ўдакладніў, што такіх населеных пунктаў 82. Улады Ўкраіны заявілі пра стварэньне ваенных камэндатураў і арганізацыі перадачы «гуманітарнай дапамогі ў населеныя пункты, якія знаходзяцца пад кантролем Украіны». Экспэрты Інстытуту вывучэньня вайны, прааналізаваўшы заявы і відэаматэрыялы з геалякацыяй, выказалі меркаваньне, што Ўкраіна кантралюе ў Курскай вобласьці ня ўсю тэрыторыю ў заяўленых межах прасоўваньня.
- 16-18 жніўня ўкраінскія сілы падарвалі тры масты, якія мелі стратэгічнае значэньне для матэрыяльна-тэхнічнага забесьпячэньня групоўкі расейскіх войскаў ва Ўкраіне і вайсковай авіяцыі, якая базуецца ў Курскай вобласьці.
- 17 лістапада Джо Байдэн зьняў абмежаваньні на нанясеньне ўдараў амэрыканскай дальнабойнай зброяй па тэрыторыі Расеі.
- З прыходам да ўлады ў ЗША Дональда Трампа рэзка актывізавалася тэма магчымых мірных перамоваў. Прэзыдэнт ЗША абнавіў свае патрабаваньні да эўрапейскіх краінаў-сяброў NATO павялічваць выдаткі на абарону. Таксама палітык заявіў, што хоча, каб Украіна дала Злучаным Штатам кантроль за сваімі радовішчамі рэдказямельных выкапняў у абмен на фінансавую падтрымку яе ваенных дзеяньняў супраць Расеі.
- У ноч на 14 лютага Расея бесьпілётнікам атакавала Чарнобыльскую АЭС, на саркафагу над разбураным у 1986-м пры чарнобыльскай катастрофе энэргаблёку пачаўся пажар, які ня могуць патушыць некалькі дзён.
- 12 лютага 2025 Трамп пагутарыў па тэлефоне з Пуціным, і 18 лютага 2025 году ў Эр-Рыядзе (Саудаўская Арабія) пачалася двухбаковая сустрэча з удзелам дзяржаўнага сакратара ЗША Марка Рубіё і кіраўніка МЗС Расеі Сяргея Лаўрова. Украіна на перамовы не запрошаная. Перад гэтым у Мюнхэне (Нямеччына) і Парыжы (Францыя) адбыліся, адпаведна, канфэрэнцыя па бясьпецы і саміт вядучых краінаў ЭЗ, але на іх так і ня выпрацавалі пляну доўгатэрміновай падтрымкі Ўкраіны. Акрамя таго, Вугоршчына — сябра Эўразьвязу, NATO і пры гэтым ляяльная да Расеі — дыстанцыявалася ад абмеркаваньня далейшай вайсковай дапамогі Кіеву, абвінаваціўшы іншыя краіны ў падбухторваньні далейшай вайны.
- Незалежная праверка інфармацыі пра ваенныя дзеяньні, якую даюць афіцыйныя асобы розных бакоў, не заўсёды магчымая.
Форум