Цалкам гутарку глядзіце на ютубе. Ніжэй прыводзім некаторыя выказваньні з размовы.
«Тыя сустрэчы, пра якія мы прасілі, — усе адбыліся»
«Мы дамагліся таго, што падчас Генасамблеі ААН абмяркоўвалася Беларусь, таму што за падзеямі ва Ўкраіне і Расеі, за падзеямі, зьвязанымі з харчовым і энэргетычным крызісам, Беларусь сышла на пяты, шосты, або і пятнаццаты плян.
Мы дамагліся таго, што прынамсі ў пяці выступах кіраўнікоў дзяржаваў гучала Беларусь. Гэта і канцлер Шольц, і кіраўнікі балтыйскіх краін. Ісьляндыя ўвогуле абазначыла, што Сьвятлана Ціханоўская прадстаўляе беларускі народ у сваім выступе.
Нам удалося правесьці некалькі сустрэч па канкрэтных тэмах з прадстаўнікамі больш як 15 краінаў. Адно мерапрыемства адбылося ў эстонскім прадстаўніцтве, другое ў прадстаўніцтве Эўразьвязу. Таксама адбыліся сустрэчы з асноўнымі міжнароднымі арганізацыямі, якія працуюць зь Беларусьсю, — Парлямэнцкая асамблея АБСЭ, Рада Эўропы, Эўракамісія і прадстаўнікі Вярхоўнага камісара ААН па правах чалавека. Тыя сустрэчы, пра якія мы прасілі — усе адбыліся. Ёсьць канкрэтныя дамоўленасьці, пра якія мы будзем расказваць бліжэйшым часам».
«Гаварылі з Урзуляй фон дэр Ляен пра тое, каб ужо пачаць рэалізоўваць ўсёабдымны плян дапамогі Беларусі»
«Важнай была сустрэча з кіраўніцай Эўракамісіі Урзуляй фон дэр Ляен. Там гаворка ішла пра пашырэньне ўсёабдымнага пляну дапамогі Беларусі. Ён быў выпрацаваны ў мінулым годзе і прэзэнтаваны камандамі Ціханоўскай і фон дэр Ляен. Гаварылі, каб зрабіць гэты плян больш рэалістычным, напоўніць яго зьместам, магчыма, павялічыць, а можа і пачаць рэалізоўваць раней, не чакаючы пераменаў у Беларусі, а пачынаць яго выкарыстоўваць ужо зараз на нейкія інфраструктурныя праекты.
Была важная сустрэча з генэральнай сакратаркай Рады Эўропы Марыяй Бурыч. Сьвятлана Ціханоўская агучвала свае прапановы па складзе групы. Прапанова ад Беларусі — 10 чалавек. 5 ад грамадзянскай супольнасьці і 5 ад палітычных структураў. Гэта беспрэцэдэнтна. Гэта будзе група ад імя Беларусі, ня ўрад, а грамадзянская супольнасьць, якая будзе камунікаваць з наднацыянальнай структурай. Самі эўрапейцы зьдзіўленыя, як нам гэта ўдалося.
Была кароткая сустрэча зь віцэ-прэзыдэнтам META Нікам Клегам, з кіраўніцтвам Google, кіраўнікамі праграмы Defend Democracy пра дапамогу журналістам.
«Ціханоўская і Макей ішлі насустрач адно аднаму»
«У Макея там была трошкі іншая мадальнасьць удзелу. Дэлегацыю рэжыму там прызнаюць не як Беларусь, а як «Расея+1». Усе нават жартуюць, што гэты іхны плюс — яны галасуюць як Расея, выступаюць як Расея, паўтараюць тыя самыя пасланьні. Відэазвароту Зяленскага пабаяліся чатыры краіны: Паўночная Карэя, Эрытрэя, Сырыя і лукашэнкаўская Беларусь.
Калі Макей выходзіў з дэлегацыяй з будынку Генасамблеі, мы акурат туды заходзілі. Я адразу яго пабачыў і кажу Сьвятлане, што вось ідзе Макей, яны пабачылі адно аднаго, яны ішлі, па сутнасьці, насустрач адно аднаму. Я гукнуў: «Спадар Уладзімер», заклікаўшы яго паразмаўляць. Ён паглядзеў, разьвярнуўся і пашыбаваў далей на выхад.
«Мы былі б ня супраць паразмаўляць з Макеем»
«Макей ня быў у настроі гаварыць, але, у прынцыпе, мы былі б ня супраць паразмаўляць. Нам усё зразумела пра яго матывацыю і ўсё зразумела пра Лукашэнку, але ў нас ёсьць унікальная сытуацыя, якая створаная найперш геапалітычнай рэальнасьцю, у якой мы можам дамагчыся пераменаў.
Як бы гэта ні гучала дзіўна, у нас шанцаў перамагчы цяпер ня менш, а можа нават больш, чым у 2020 годзе. Гэта зьвязана і са слабасьцю Лукашэнкі, і з супрацівам беларусаў, і са зьменай геапалітычнай рэальнасьці. Дамагчыся вываду расейскіх войскаў, вызваленьня палітвязьняў і выбудоўваньня дарожнай мапы па дэмакратызацыі Беларусі магло б быць рэалістычным.
Кажуць, што Макей нічога не вырашае і што ён далёкі ад кабінэта Лукашэнкі, дзе прымаюцца рашэньні, але ў любым разе такі працэс мог бы пачацца. У нас ёсьць свае ўмовы, а такі дыялёг ня значыць, што мы адступаем ад сваіх прынцыпаў. Умовы — гэта вызваленьне людзей і вывад расейскіх войскаў. І гэтыя ўмовы застаюцца нязьменнымі і прынцыповымі».
«Макей сьпяваў старую песьню, што „трэба ратаваць Лукашэнку ад Расеі“»
«Міністры, зь якімі хацеў сустрэцца Макей, паведамлялі нам, што ёсьць такі запыт. Яны ўдакладнялі ў нас, ці ня супраць мы, калі такая сустрэча адбудзецца. І мы казалі, што мы ня супраць. Нам самім цікава пачуць, якая пазыцыя і наратыў у рэжыму цяпер і што ён зьбіраецца прадаваць Захаду. Нам трэба быць у курсе.
Нічога надзвычайнага не было. Макей сьпяваў старую песьню, што «трэба ратаваць Лукашэнку ад Расеі, бо мы ня хочам, каб было як ва Ўкраіне». Ён казаў пра лібэралізацыю і нармалізацыю. Казаў, што нібыта ўжо вызвалілі палітвязьняў і што працэс працягваецца. Ён казаў і пра санкцыі. Пра гэта ён размаўляў і з генэральным сакратаром ААН, і зь міністрамі і палітыкамі іншых дзяржаваў, што трэба здымаць санкцыі з «калійкі». Для рэжыму гэта самае балючае, гэта недаатрыманыя сотні мільёнаў, калі не мільярды, даляраў. І, карыстаючыся харчовым крызісам, яны спрабуюць дамагчыся адмены санкцый, маўляў, яны вядуць да голаду ў Афрыцы.
Учора на старонцы МЗС напісалі, што ў іх сышліся пазыцыі з генсакратаром ААН, але першае, пра што ён сказаў Макею, — гэта пра вызваленьне палітвязьняў. Але МЗС Лукашэнкі вырашыў пра гэта далікатна прамаўчаць.
«Захад ужо ня купіцца на абяцаньні бязь дзеяньняў»
«Прадстаўнікі Захаду казалі Макею пра палітвязьняў. Гэта была першая ўмова. Некаторыя перадалі сьпіс з асабліва цяжкім станам, якія цяпер у турмах і якіх трэба ратаваць. Гаварылі пра перамовы, каб вырашыць крызіс. Усе нашыя суразмоўцы займаюць прынцыповую пазыцыю. Пасьля таго як яны апякліся пасьля 2010 году, яны больш ня маюць намеру ўступаць у гэтую раку ізноў. Яны ня купяцца на абяцаньні бязь дзеяньняў».
«Мы прапануем Лукашэнку выхад з кута»
«Дыктатар загнаны ў кут, і выхаду з гэтага кута ў яго ня бачна. Мы ж гэты выхад яму прапануем — гэта дарожная мапа. Вызваліць усіх, заявіць пра няўдзел Беларусі (у вайне. — РС) і вывесьці расейскія войскі зь беларускай тэрыторыі, і сысьці. Пры гэтым адказныя за рэпрэсіі і памагатыя павінны быць прыцягнутыя да адказнасьці. Потым утвараецца перамоўная група, якая рыхтуе працэс правядзеньня новых выбараў і дэмакратычных рэформаў. А Макей і Лукашэнка прапануюць перагарнуць старонку, забыць пра выхад людзей у 2020 годзе, палітвязьняў, падтрымаць Лукашэнку, зьняць санкцыі — і тады ён выратуе Беларусь ад Расеі. Мы не гатовыя перакрэсьліваць два гады і будзем настойваць, што ён нелегітымны».
