У той жа час, згодна з афіцыйнай статыстыкай, сёлета ў траўні Ўкраіна пакуль не змагла дасягнуць тэмпаў леташніх паставак нафтапрадуктаў у адпаведным месяцы. У траўні 2022-га Ўкраіна закупіла толькі 96,2% ад аб’ёму траўня 2021 году.
Дэфіцыт на рынку яшчэ застаецца
Аднак, нягледзячы на аднаўленьне паставак нафтапрадуктаў, дэфіцыт паліва ўсё яшчэ застаецца. Па-першае, з рынку ўвогуле зьнік бэнзін А-92, бо эўрапейскія заводы ўвогуле яго не выпускаюць.
Перабоі застаюцца і з забесьпячэньнем дызэльным палівам, бо яно найперш патрэбна для арміі, паколькі вядуцца актыўныя баявыя дзеяньні, і для аграрнага сэктару, бо пачынаецца збор новага ўраджаю.
Пры гэтым Украіна пакуль не змагла аднавіць зьнішчаныя Расеяй нафтабазы, у якіх захоўвалася паліва, і Крэменчуцкі НПЗ, які забясьпечваў 40% унутранага рынку.
Што зрабіў урад, каб вырашыць праблему з палівам
Найперш урад Украіны дазволіў займацца ўвозам нафтапрадуктаў большай колькасьці юрыдычных асобаў. Раней пастаўкамі паліва ва Ўкраіну займаліся 67 кампаній, а цяпер 261 прадпрыемства.
Апроч таго, урад дазволіў часова выкарыстоўваць бэнзавозы клясы Эўра-3 і Эўра-4. Адначасова Ўкраіна дамовілася з 21 краінай аб допуску гэтага транспарту на сваю тэрыторыю.
Такім чынам, нягледзячы на складаную лягістыку, пастаўкі вуглевадародаў пачынаюць аднаўляцца па сушы, марскія ж пастаўкі праз Чорнае мора Расея заблякавала.
Усё паліва — з Эўропы
Міністар інфраструктуры Ўкраіны Аляксандар Кубракоў у інтэрвію ўкраінскаму выданьню «РБК-Украіна» паведаміў, што цяпер усё паліва завозіцца з рынку Эўразьвязу.
«Межы, колькасьць адзінак транспарту, бэнзавозаў, цыстэрнаў — усё гэта не было разьлічана на абслугоўваньне такой сыстэмы. Бо глябальна попыт ня зьнік, людзі вярнуліся ў краіну, пасяўная была, цяпер збор ураджаю. Так, эканоміка прасела, дзелавая актыўнасьць зьменшылася, але не ў разы, а нам трэба замясьціць сотні тысяч тон паліва імпартам. У самім Эўразьвязе таксама няпростая сытуацыя, паліва ня так проста знайсьці і яшчэ складаней знайсьці пад яго надзейную нармальную лягістычную канструкцыю, каб яно трапіла ва Ўкраіну», — паведаміў Аляксандар Кубракоў.
Паводле яго, дэфіцыт усё яшчэ захоўваецца, але цягам двух месяцаў рынак будзе насычаны неабходнай колькасьцю паліва.
«Цяпер сытуацыя на рынку дызэльнага паліва і звадкаванага газу супакоілася. Што да бэнзіну, я мяркую, што яшчэ патрэбна паўтара ці два месяцы, пакуль рынак насыціцца і сфармуе запас», — дадаў міністар.
Стала вядома, хто на рынку заменіць Беларусь
Беларусь у 2021 годзе стала найбуйнейшым пастаўшчыком дызэльнага паліва і бітуму ва Ўкраіну. Ад пачатку вайны Расеі Ўкраіна спыніла гандаль зь Беларусьсю. Украінскія пункты памежнага кантролю на мяжы зь Беларусьсю закрытыя.
Цяпер лідэрам на ўкраінскім рынку стала Польшча. Яшчэ да вайны Ўкраіна пачала перамовы з польскай кампаніяй PKN Orlen, каб зьнізіць сваю паліўную залежнасьць ад Беларусі і Расеі.
21 ліпеня Міністэрства інфраструктуры Ўкраіны паведаміла, што Ўкраінская чыгунка падпісала з польскай PKN Orlen пагадненьне аб стратэгічнай супрацы ў пастаўках дызэльнага паліва для патрэбаў украінскай эканомікі.
«Мы разумеем, што вырашыць праблему нястачы паліва выключна сіламі бізнэсу вельмі складана. Таму разам з прэм’ер-міністрам Украіны Дзянісам Шмыгалём і ўрадавай камандай ухвалілі рашэньне аб залучэньні на ўкраінскі рынак вялікіх нафтавых кампаній і падпісаньні зь імі беспасярэдніх доўгатэрміновых пагадненьняў», — паведаміў міністар інфраструктуры Ўкраіны Аляксандар Кубракоў.
Урад Украіны ў жніўні 2021 году заявіў аб намерах пашырыць супрацу з найбуйнейшым у Эўропе польскім нафтавым канцэрнам ORLEN для дывэрсыфікацыі паставак энэргарэсурсаў і ўзмацненьня энэргетычнай бясьпекі Ўкраіны.
Прычынай для пачатку перамоў сталі заявы Расеі і Беларусі аб магчымым абмежаваньні паставак нафтапрадуктаў ва Ўкраіну.
Вайна Расеі супраць Украіны
- А 5-й гадзіне раніцы 24 лютага 2022 году кіраўнік Расеі Ўладзімір Пуцін заявіў пра пачатак ваеннай апэрацыі супраць Украіны на Данбасе па просьбе груповак «ДНР» і «ЛНР». 21 лютага падчас тэлезвароту да расейцаў Пуцін назваў так званыя «ДНР» і «ЛНР» незалежнымі дзяржавамі ў межах абласьцей. 22 лютага Савет Фэдэрацыі ратыфікаваў гэтае рашэньне.
- Расейскія войскі атакавалі ў тым ліку з тэрыторыі Беларусі, выкарыстоўваючы лётнішчы, базы і дарогі. Прадстаўнікі рэжыму Лукашэнкі апраўдваюць вайну, яго праціўнікі лічаць тэрыторыю Беларусі акупаванай, многія заклікаюць да супраціву расейскім захопнікам.
- Насуперак заявам Пуціна пра атакі выключна на вайсковыя аб'екты, расейцы бамбяць школы, дзіцячыя садкі і жылыя кварталы ўкраінскіх гарадоў.
- 2 красавіка 2022 году, пасьля вызваленьня гораду Буча пад Кіевам, фотакарэспандэнты апублікавалі дзясяткі фотаздымкаў, на якіх відаць сотні нябожчыкаў, ахвяр масавых забойстваў, учыненых расейскімі войскамі. Многія пахаваныя ў стыхійных брацкіх магілах. Вялікія разбурэньні прынесла расейская акупацыя і Барадзянцы.
- З 24 лютага Расея захапіла толькі адзін абласны цэнтар — Херсон. Расейскія войскі адступілі зь яго і з правабярэжнай часткі Херсонскай вобласьці ў лістападзе 2022 году. Горад быў акупаваны расейскімі войскамі ў першыя дні вайны фактычна без баёў. Увосень 2022 году ўкраінскія войскі правялі маштабны контранаступ, у выніку якога расейскія сілы пакінулі большасьць сваіх пазыцый у Харкаўскай вобласьці.
- Нягледзячы на першапачатковыя заявы Пуціна пра тое, што акупацыя ўкраінскіх тэрыторыяў не ўваходзіць у пляны ўварваньня, 30 верасьня 2022 году была абвешчана анэксія чатырох вобласьцяў Украіны (Данецкай, Запароскай, Луганскай і Херсонскай), у тым ліку і тэрыторыяў, якія Расея не кантралявала.
- 21 верасьня 2022 году Пуцін заявіў пра мабілізацыю ў Расеі. Пасьля гэтай заявы тысячы расейцаў накіраваліся на памежныя пункты і пачалі выяжджаць у Грузію, Казахстан, Армэнію, Манголію, Фінляндыю і іншыя краіны. У самой Расеі праціўнікі вайны падпалілі некалькі вайсковых камісарыятаў.
- У 2023 годзе Лукашэнка і Пуцін заявілі пра разьмяшчэньне ў Беларусі расейскай ядзернай зброі. 13 чэрвеня Лукашэнка сказаў, што частка ядзернай зброі ўжо дастаўлена з РФ у Беларусь. 16 чэрвеня Пуцін таксама заявіў, што першыя ядзерныя зарады ўжо дастаўленыя на тэрыторыю Беларусі, а астатнюю частку перамесьцяць «да канца лета або да канца году».
- 3 верасьня ўкраінскі брыгадны генэрал Аляксандар Тарнаўскі заявіў, што Ўзброеныя сілы Ўкраіны прарвалі першую лінію абароны на запароскім кірунку, на якую расейцы выдаткавалі больш за ўсё рэсурсаў.
- У канцы 2023 і на пачатку 2024 расейцы працягвалі масавыя абстрэлы ўкраінскіх гарадоў: Дніпры, Кіеве, Харкаве, Адэсе і іншых месцах дзясяткі людзей загінулі і атрымалі раненьні. Украінскі бок у адказ абстрэльваў расейскі Белгарад, некалькі чалавек загінулі. Узброеныя сілы дзьвюх краін рэгулярна атакуюць падкантрольныя адна адной тэрыторыі бесьпілётнікамі.
- Агулам з пачатку 2024 году ўкраінскія дроны пашкодзілі 18 расейскіх НПЗ, што прывяло да скарачэньня вытворчасьці амаль на 14%. У сакавіку былі атакаваныя такія абʼекты, як Разанскі НПЗ «Раснафты» і завод «Лукойла» ў Кстове ў Ніжагародскай вобласьці. Абодва ўваходзяць у топ-10 найбуйнейшых НПЗ Расеі і забясьпечваюць бэнзінам Маскву.
- 6 жніўня 2024 году Ўкраіна пачала апэрацыю ў Курскай вобласьці. 19 жніўня прэзыдэнт Украіны Ўладзімір Зяленскі заявіў, што пад кантролем Украіны ў ходзе апэрацыі Ўзброеных сілаў Украіны знаходзяцца 92 паселішчы Курскай вобласьці Расеі. Галоўнакамандуючы Ўзброенымі сіламі Ўкраіны Аляксандар Сырскі ўдакладніў, што такіх населеных пунктаў 82. Улады Ўкраіны заявілі пра стварэньне ваенных камэндатураў і арганізацыі перадачы «гуманітарнай дапамогі ў населеныя пункты, якія знаходзяцца пад кантролем Украіны». Экспэрты Інстытуту вывучэньня вайны, прааналізаваўшы заявы і відэаматэрыялы з геалякацыяй, выказалі меркаваньне, што Ўкраіна кантралюе ў Курскай вобласьці ня ўсю тэрыторыю ў заяўленых межах прасоўваньня.
- 16-18 жніўня ўкраінскія сілы падарвалі тры масты, якія мелі стратэгічнае значэньне для матэрыяльна-тэхнічнага забесьпячэньня групоўкі расейскіх войскаў ва Ўкраіне і вайсковай авіяцыі, якая базуецца ў Курскай вобласьці.
- Незалежная праверка інфармацыі пра ваенныя дзеяньні, якую даюць афіцыйныя асобы розных бакоў, не заўсёды магчымая.
