«Каб сваякі ў Беларусі ведалі, што жывая»
У горадзе Умані Чаркаскай вобласьці этнічную беларуску, грамадзянку Ўкраіны, пакаралі адным годам пазбаўленьня волі з выпрабаваньнем цягам году за тое, што ставіла «падабайкі» ў сацыяльнай сетцы «Одноклассники» пад публікацыямі, якія апраўдвалі агрэсію Расеі супраць Украіны.
Цяпер яна год мусіць адзначацца ў органах прабацыі, а таксама не выяжджаць з Украіны без дазволу і паведамляць аб зьменах месца свайго жыхарства, навучаньня ці працы.
Жанчына нарадзілася ў вёсцы Янава Веткаўскага раёну Гомельскай вобласьці, мае сярэднюю адукацыю, пэнсіянэрка. Паводле сьледзтва, з 27 сакавіка па 12 красавіка яна паставіла «падабайкі» пад 8 публікацыямі «наўмысна, з матываў непрыняцьця дзейнай украінскай улады і ўхваленьня палітыкі краіны-агрэсара».
У часе судовага разгляду справы жанчына пацьвердзіла гэты факт, але патлумачыла, што рабіла гэта для таго, каб ейныя сваякі, якія жывуць у Беларусі, бачылі, што яна жывая і зь ёй усё добра. У судзе жанчына паведаміла, што не падтрымлівае расейскай агрэсіі, а ад яе пачатку займаецца валянтэрствам — шые форму для Ўзброеных сіл Украіны. Яна папрасіла суд не караць яе строга — выстаўленае абвінавачаньне ёй пагражала абмежаваньнем або пазбаўленьнем волі на тэрмін да пяці гадоў з або без канфіскацыі маёмасьці.
Суд прызначыў умоўнае пакараньне, бо жанчына раскаялася і прызнала сваю віну.
Пазбавілі доступу да дзяржаўнай тайны
Служба бясьпекі Ўкраіны прызначыла праверку ў дачыненьні да пракурора Корасьценьскай акруговай пракуратуры, калі выявіла, што той далучыўся да дзьвюх суполак у сацыяльных сетках «ВКонтакте» і «Одноклассники» — «Беларусь 365» і «Беларусь. Все обо Всем!». Публікацыі ў гэтых суполках, якія маюць вялікую колькасьць падпісчыкаў, але апошнім часам не такія актыўныя, маюць прарасейскую накіраванасьць і падтрымку дзейнай улады Беларусі.
Па выніках праверкі пракурору скасавалі доступ да дзяржаўнай тайны. Цяпер ён праз суд аспрэчвае гэтае рашэньне і спрабуе давесьці, што «не спрыяў дзейнасьці замежнай дзяржавы ці яе прадстаўнікам».
Дзякуючы дзецям і працы не пазбавілі волі
Ураджэнка Харкава, грамадзянка Ўкраіны, якая жыла ў Марыюпалі і хавалася ад абстрэлаў у бомбасховішчы Марыюпальскай камэрнай філярмоніі, расказвала, што мірных грамадзян і сацыяльную інфраструктуру абстрэльвае ўкраінскае войска.
У часе сваёй эвакуацыі з Марыюпалю ў Запарожжа на дарозе праз ужо захопленыя Расеяй населеныя пункты яна вітала расейскіх вайскоўцаў і прасіла іх як мага хутчэй захапіць Марыюпаль і Запарожжа, у якіх, паводле яе, знаходзяцца нацысты, якія зруйнавалі Марыюпаль і не даюць спакойна жыць.
У судзе жанчына «шчыра каялася» і прызнала сваю вінаватасьць. Згодна з крымінальным заканадаўствам Украіны, ёй за апраўданьне агрэсіі Расеі пагражала да пяці гадоў абмежаваньня або пазбаўленьня волі. Суд прызнаў яе злачынства цяжкім і прызначыў пяць гадоў пазбаўленьня волі, але ўлічыў, што яна мае працу і ўтрымлівае дваіх малых дзяцей, і вызваліў яе ад адбываньня пакараньня з выпрабаваньнем цягам двух гадоў.
У той жа час у Дзяржаўным рэестры судовых рашэньняў Украіны зьмяшчаецца шмат выракаў, паводле якіх грамадзяне атрымліваюць пакараньне ў выглядзе пазбаўленьня волі, але вельмі рэдка па максымальна магчымай санкцыі (5 гадоў пазбаўленьня волі з канфіскацыяй маёмасьці).
Пераважна судзьдзі караюць трыма гадамі абмежаваньня ці пазбаўленьня волі, але і гэта ў тых выпадках, калі грамадзяне адначасова з апраўданьнем расейскай агрэсіі абвінавачваюцца яшчэ і ў дзяржаўнай здрадзе. Усе такія грамадзяне маюць права абскардзіць такі вырак. Гэтым правам карыстаюцца ўсе асуджаныя, але пакуль апэляцыйныя справы ў стадыі разгляду.
Тым часам у Беларусі і Расеі сілавыя органы выяўляюць і караюць вялікімі тэрмінамі пазбаўленьня волі тых грамадзян, якія выказваюць антываенную пазыцыю і падтрымку Ўкраіне ў вайне з Расеяй.
Вайна Расеі супраць Украіны
- А 5-й гадзіне раніцы 24 лютага 2022 году кіраўнік Расеі Ўладзімір Пуцін заявіў пра пачатак ваеннай апэрацыі супраць Украіны на Данбасе на просьбу груповак «ДНР» і «ЛНР». 21 лютага падчас тэлезвароту да расейцаў Пуцін назваў так званыя «ДНР» і «ЛНР» незалежнымі дзяржавамі ў межах вобласьцяў. 22 лютага Савет Фэдэрацыі ратыфікаваў гэтае рашэньне.
- Расейскія войскі атакавалі ў тым ліку з тэрыторыі Беларусі, выкарыстоўваючы лётнішчы, базы і дарогі. Прадстаўнікі рэжыму Лукашэнкі апраўдваюць вайну, яго праціўнікі лічаць тэрыторыю Беларусі акупаванай, многія заклікаюць да супраціву расейскім захопнікам. Насуперак заявам Пуціна пра атакі выключна на вайсковыя аб’екты, расейцы пачалі бамбіць школы, дзіцячыя садкі і жылыя кварталы ўкраінскіх гарадоў.
- 2 красавіка 2022 году, пасьля вызваленьня гораду Буча пад Кіевам, фотакарэспандэнты апублікавалі дзясяткі фатаздымкаў, на якіх відаць сотні нябожчыкаў, ахвяраў масавых забойстваў, учыненых расейскімі войскамі. Многія пахаваныя ў стыхійных брацкіх магілах. Вялікія разбурэньні прынесла расейская акупацыя і Барадзянцы.
- З 24 лютага Расея захапіла толькі адзін абласны цэнтар — Херсон. Горад быў акупаваны расейскімі войскамі ў першыя дні вайны фактычна без баёў. Расейскія войскі адступілі зь яго і з правабярэжнай часткі Херсонскай вобласьці ў лістападзе 2022 году. Увосень 2022 году ўкраінскія войскі правялі маштабны контранаступ, у выніку якога расейскія сілы пакінулі большасьць сваіх пазыцый і ў Харкаўскай вобласьці.
- Нягледзячы на першапачатковыя заявы Пуціна пра тое, што акупацыя ўкраінскіх тэрыторыяў не ўваходзіць у пляны ўварваньня, 30 верасьня 2022 году была абвешчана анэксія чатырох вобласьцяў Украіны (Данецкай, Запароскай, Луганскай і Херсонскай), у тым ліку і тэрыторыяў, якіх Расея не кантралявала.
- 21 верасьня 2022 году Пуцін заявіў пра мабілізацыю ў Расеі. Пасьля гэтай заявы тысячы расейцаў накіраваліся на памежныя пункты і пачалі выяжджаць у Грузію, Казахстан, Армэнію, Манголію, Фінляндыю і іншыя краіны. У самой Расеі праціўнікі вайны падпалілі некалькі вайсковых камісарыятаў.
- У 2023 годзе Лукашэнка і Пуцін заявілі пра разьмяшчэньне ў Беларусі расейскай ядзернай зброі. 13 чэрвеня Лукашэнка сказаў, што частка ядзернай зброі ўжо дастаўлена з РФ у Беларусь. 16 чэрвеня Пуцін таксама заявіў, што першыя ядзерныя зарады ўжо дастаўленыя на тэрыторыю Беларусі, а астатнюю частку перамесьцяць «да канца лета або да канца году».
- 3 верасьня ўкраінскі брыгадны генэрал Аляксандар Тарнаўскі заявіў, што Ўзброеныя сілы Ўкраіны прарвалі першую лінію абароны на запароскім кірунку, на якую расейцы выдаткавалі больш за ўсё рэсурсаў.
- У канцы 2023 і на пачатку 2024 расейцы працягвалі масавыя абстрэлы ўкраінскіх гарадоў: Дніпра, Кіева, Харкава, Адэсы і іншых месцаў. Дзясяткі людзей загінулі і атрымалі раненьні. Украінскі бок у адказ абстрэльваў расейскі Белгарад, некалькі чалавек загінулі. Узброеныя сілы дзьвюх краін рэгулярна атакуюць падкантрольныя процілегламу боку тэрыторыі бесьпілётнікамі.
- Агулам з пачатку 2024 году ўкраінскія дроны пашкодзілі 18 расейскіх НПЗ, што прывяло да скарачэньня вытворчасьці амаль на 14%. У сакавіку былі атакаваныя такія абʼекты, як Разанскі НПЗ карпарацыі «Роснефть» і завод «Лукойла» ў Кстове ў Ніжагародзкай вобласьці. Абодва ўваходзяць у топ-10 найбуйнейшых НПЗ Расеі і забясьпечваюць бэнзінам Маскву.
- 6 жніўня 2024 году Ўкраіна пачала апэрацыю ў Курскай вобласьці. 19 жніўня прэзыдэнт Украіны Ўладзімір Зяленскі заявіў, што пад кантролем Украіны ў ходзе апэрацыі Ўзброеных сілаў Украіны знаходзяцца 92 паселішчы Курскай вобласьці Расеі. Галоўнакамандуючы Ўзброенымі сіламі Ўкраіны Аляксандар Сырскі ўдакладніў, што такіх населеных пунктаў 82. Улады Ўкраіны заявілі пра стварэньне ваенных камэндатураў і арганізацыі перадачы «гуманітарнай дапамогі ў населеныя пункты, якія знаходзяцца пад кантролем Украіны». Экспэрты Інстытуту вывучэньня вайны, прааналізаваўшы заявы і відэаматэрыялы з геалякацыяй, выказалі думку, што Ўкраіна кантралюе ў Курскай вобласьці ня ўсю тэрыторыю ў заяўленых межах прасоўваньня.
- 16–18 жніўня ўкраінскія сілы падарвалі тры масты, якія мелі стратэгічнае значэньне для матэрыяльна-тэхнічнага забесьпячэньня групоўкі расейскіх войскаў ва Ўкраіне і вайсковай авіяцыі, якая базуецца ў Курскай вобласьці.
- 17 лістапада Джо Байдэн зьняў абмежаваньні на нанясеньне ўдараў амэрыканскай дальнабойнай зброяй па тэрыторыі Расеі.
- З прыходам да ўлады ў ЗША Дональда Трампа рэзка актывізавалася тэма магчымых мірных перамоваў. Прэзыдэнт ЗША абнавіў свае патрабаваньні да эўрапейскіх краінаў-сяброў NATO павялічваць выдаткі на абарону. Таксама палітык заявіў, што хоча, каб Украіна дала Злучаным Штатам кантроль за сваімі радовішчамі рэдказямельных выкапняў у абмен на фінансавую падтрымку яе ваенных дзеяньняў супраць Расеі.
- У ноч на 14 лютага Расея бесьпілётнікам атакавала Чарнобыльскую АЭС, на саркафагу над разбураным у 1986-м пры чарнобыльскай катастрофе энэргаблёку пачаўся пажар, які ня могуць патушыць некалькі дзён.
- 12 лютага 2025 Трамп пагутарыў па тэлефоне з Пуціным, і 18 лютага 2025 году ў Эр-Рыядзе (Саудаўская Арабія) пачалася двухбаковая сустрэча з удзелам дзяржаўнага сакратара ЗША Марка Рубіё і кіраўніка МЗС Расеі Сяргея Лаўрова. Украіна на перамовы не запрошаная. Перад гэтым у Мюнхэне (Нямеччына) і Парыжы (Францыя) адбыліся, адпаведна, канфэрэнцыя па бясьпецы і саміт вядучых краінаў ЭЗ, але на іх так і ня выпрацавалі пляну доўгатэрміновай падтрымкі Ўкраіны. Акрамя таго, Вугоршчына — сябра Эўразьвязу, NATO і пры гэтым ляяльная да Расеі — дыстанцыявалася ад абмеркаваньня далейшай вайсковай дапамогі Кіеву, абвінаваціўшы іншыя краіны ў падбухторваньні далейшай вайны.
- У красавіку высьветлілася, што мірныя перамовы пакуль ня маюць посьпеху, а тым часам Украіна заявіла, што ведае імёны 155 кітайскіх наймітаў, якія падпісалі кантракты з Расеяй і пайшлі на вайну. Афіцыйны Пэкін заявіў, што сваіх грамадзянаў на вайну не адпраўляў, а наадварот, раіў жыхарам краіны трымацца падалей ад абодвух бакоў.
- Дзяржаўны ўкраінскі праект «Хачу жыць», які выконвае Каардынацыйны штаб у пытаньнях абыходжаньня з ваеннапалоннымі, у красавіку 2025 году апублікаваў прозьвішчы 742 грамадзян Беларусі, якія з 2023 году ваююць супраць Украіны на баку Расеі, зь іх 96 ужо загінулі.
- 1 чэрвеня на Дзень расейскай авіяцыі Ўкраіна правяла маштабную апэрацыю «Павуціньне». Служба бясьпекі Ўкраіны зладзіла ўдары па авіябазах па ўсёй тэрыторыі Расеі, зьнішчыўшы дзясяткі расейскіх вайсковых самалётаў. Дакладна невядома, адкуль кіраваліся гэтыя дроны і ці выкарыстоўвалі яны штучны інтэлект для нацэльваньня на расейскія самалёты. Паводле ўкраінскага боку, дахі грузавікоў, дзе хаваліся дроны, адчынялі дыстанцыйна, каб дазволіць квадракоптэрам узьлятаць.
- Незалежная праверка інфармацыі пра ваенныя дзеяньні, якую даюць афіцыйныя асобы розных бакоў, не заўсёды магчымая.
