Пасьля гэтага тэлеканал паказаў падпісаньне ўказаў аб прызнаньні незалежнасьці і дагавораў аб дружбе і супрацоўніцтве з так званымі «Данецкай народнай рэспублікай» і «Луганскай народнай рэспублікай».
Заява аб прызнаньні прагучала пасьля працяглага выступу Пуціна, у якім ён выкладаў сваё бачаньне сучаснай расейскай і ўкраінскай гісторыі.
Як стала вядома празь некаторы час, расейскія вайсковыя падразьдзяленьні будуць накіраваныя ў сэпаратысцкія «ЛНР» і «ДНР». Гэта вынікае з указаў аб прызнаньні дзьвюх «рэспублік» Данбасу з подпісам прэзыдэнта Расеі Ўладзіміра Пуціна: у ім сказана, што ён даручыў расейскім вайскоўцам «забясьпечыць падтрыманьне міру» ў «ДНР» і «ЛНР».
Згодна з указамі, расейскія вайскоўцы будуць ажыцьцяўляць гэтыя функцыі «да моманту заключэньня дагавораў аб дружбе, супрацоўніцтве і ўзаемнай дапамозе».
Колькі менавіта вайскоўцаў будзе уведзена ў «ЛНР» і «ДНР», невядома. Расея засяродзіла на межах Украіны войска прыкладна ў 150 тысяч вайскоўцаў, уключаючы цяжкую тэхніку, ЗРК і баявую авіяцыю. Пры гэтым яна абвінавачвае Ўкраіну ў абстрэлах тэрыторыі «ДНР» і «ЛНР», а таксама Расеі, што Ўкраіна катэгарычна адмаўляе.
Экспрэс-камэнтар аналітыкаў Свабоды
Ці азначае прызнаньне Расеяй самаабвешчаных рэспублік ва Ўкраіне вайну? Якой будзе рэакцыя Захаду на гэтае рашэньне Пуціна? Ці прызнае Беларусь незалежнасьць «ДНР» і «ЛНР»? Калі зь Беларусі выйдуць расейскія войскі, якія ўдзельнічалі ў вучэньнях?
Гэтыя пытаньні на канале Свабода Premium абмяркоўваюць палітычныя аглядальнікі Радыё Свабода Сяргей Навумчык і Юры Дракахруст.
Лідэры ЗША, ЭЗ і NATO рашуча асудзілі крок Расеі і заявілі пра санкцыі
- Старшыня Эўрапейскай Рады Шарль Мішэль і кіраўніца Эўрапейскай камісіі Ўрсуля фон дэр Ляен у заяве для прэсы «рашуча асудзілі рашэньне прэзыдэнта Расеі аб прызнаньні непадкантрольных ураду тэрыторый Данецкай і Луганскай абласьцей Украіны ў якасьці самастойных суб’ектаў». Паводле эўрапейскіх лідэраў, гэты крок зьяўляецца абуральным парушэньнем міжнароднага права, а таксама менскіх пагадненьняў, і ЭЗ адрэагуе санкцыямі супраць тых, хто «мае дачыненьне да гэтага супрацьпраўнага дзеяньня».
- Генэральны сакратар Паўночнаатлянтычнага альянсу Енс Столтэнбэрг заявіў, што «асуджае рашэньне Расеі прызнаць самаабвешчаныя «Данецкую народную рэспубліку» і «Луганскую народную рэспубліку»». Паводле яго, гэта яшчэ больш падрывае сувэрэнітэт і тэрытарыяльную цэласнасьць Украіны, падрывае намаганьні па ўрэгуляваньні канфлікту і парушае Менскія пагадненьні, удзельніцай якіх зьяўляецца Расея.
- Белы дом пасьля заканчэньня выступу Пуціна выступіў з заявай, у якой гаворыцца, што ЗША чакалі падобных дзеяньняў з боку Расеі. Сам гэты крок названы грубым парушэньнем Масквой яе міжнародных абавязаньняў. Прэзыдэнт ЗША Джо Байдэн неўзабаве павінен падпісаць указ аб забароне любым амэрыканскім кампаніям і арганізацыям мець справу з так званымі «ДНР» і «ЛНР», а таксама аб магчымасьці ўводзіць санкцыі супраць любых асобаў, якія вядуць там бізнэс. У заяве сказана, што размова не ідзе аб тым санкцыйным пакеце, які павінен уступіць у дзеяньне ў выпадку расейскага ўварваньня на тэрыторыю Ўкраіны.
- Прэзыдэнт Францыі Эмануэль Макрон асудзіў рашэньне Пуціна прызнаць так званыя «ДНР» і «ЛНР», выступіў за ўвядзеньне санкцый ЭЗ і прапанаваў склікаць экстранае пасяджэньне Рады Бясьпекі ААН.
- Прэм’ер-міністар Польшчы Матэвуш Маравецкі заклікаў да «адназначнага адказу і неадкладных санкцый» супраць Крамля. Найбліжэйшым часам чакаецца рэакцыя іншых сусьветных лідараў.
- Хаўрусьнік Крамля прэзыдэнт Сырыі Башар Асад гатовы прызнаць незалежнасьць «ДНР» і «ЛНР» — аб гэтым заявілі ва яго ўрадзе.
Рэакцыя Ўкраіны
Генэральная пракурора Ўкраіны распачала крымінальную справу пасьля заявы прэзыдэнта Расеі Уладзіміра Пуціна аб прызнаньні незалежнасьці так званых «ДНР» і «ЛНР».
Прэзыдэнт Украіны Ўладзімір Зяленскі абмеркаваў апошнія падзеі з прэзыдэнтам ЗША Джо Байдэнам. Пра гэта ён паведаміў 21 лютага ў сваім акаўнце ў Twitter.
«Я абмеркаваў падзеі апошніх гадзін з прэзыдэнтам Злучаных Штатаў. Мы пачынаем пасяджэньне Рады нацыянальнай бясьпекі і абароны», — сказаў Зяленскі.
Ён дадаў, што таксама мае перамовы з прэм’ер-міністрам Вялікабрытаніі Барысам Джонсанам.
- Узятыя пад кантроль сэпаратыстамі рэспублікі былі абвешчаны вясной 2014 году. Расея да гэтага часу лічыла так званыя «ДНР» і «ЛНР» тэрыторыяй Украіны, аднак, па шматлікіх сьведчаньнях, аказвала ім разнастайную дапамогу, у тым ліку наўпрост ваенную.
- Статус «ДНР» і «ЛНР» быў зафіксаваны Менскімі пагадненьнямі, выпрацаванымі Ўкраінай, Расеяй, Францыяй і Германіяй. Расея адмаўлялася лічыць сябе бокам канфлікту на ўсходзе Ўкраіны. Масква і Кіеў шматкроць абвінавачвалі адзін аднаго ў парушэньні ці невыкананьні палажэньняў Мінскіх пагадненьняў.
Што папярэднічала
У панядзелак прэзыдэнт Расеі Ўладзімір Пуцін правёў нечарговае пасяджэньне Савету бясьпекі РФ, дзе абмяркоўваў пытаньне аб прызнаньні незалежнасьці так званых «ДНР» і «ЛНР». Усе удзельнікі пасяджэньня выказаліся за прызнаньне.
Выслухаўшы іх выступы. Пуцін заявіў, што прыме рашэньне сёньня ж.
Раней з просьбай прызнаць незалежнасьць самаабвешчаных «рэспублік» да Пуціна зьвярнулася Дзяржаўная дума Расеі і кіраўнікі так званых «ДНР» Дзяніс Пушылін і «ЛНР» Леанід Пасечнік.
Перад гэтым Уладзімір Пуцін пацьвердзіў пляны Расеі прызнаць незалежнасьць так званых «ЛНР» і «ДНР» падчас тэлефонных перамоваў з канцлерам Нямеччыны Оляфам Шольцам і прэзыдэнтам Францыі Эманюэлем Макронам. Як паведамляе прэс-служба Крамля, Пуцін паінфармаваў іх аб выніках пасяджэньня Савету бясьпекі Расеі.
«З улікам усяго гэтага прэзыдэнт Расеі паведаміў, што бліжэйшым часам мае падпісаць адпаведны ўказ», — гаворыцца ў паведамленьні Крамля.
Шольц і Макрон выказалі расчараваньне і падкрэсьлілі, што гэта супярэчыць Менскім пагадненьням аб урэгуляваньні канфлікту і ёсьць аднабаковым парушэньнем дамоўленасьцяў Расеяй.
Канцлер Оляф Шольц таксама стэлефанаваўся з прэзыдэнтам Украіны Уладзімірам Зяленскім і прэзыдэнтам Францыі Эманюэлем Макронам. Дэталяў перамоваў пакуль не паведамляюць.
Уладзімір Зяленскі заявіў, што склікаў тэрміновае паседжаньне Рады нацыянальнай бясьпекі і абароны Ўкраіны.
Пагроза нападу Расеі на Ўкраіну
- А 5-й гадзіне раніцы 24 лютага 2022 году кіраўнік Расеі Ўладзімір Пуцін заявіў пра пачатак ваеннай апэрацыі супраць Украіны на Данбасе па просьбе груповак «ДНР» і «ЛНР». 21 лютага падчас тэлезвароту да расейцаў Пуцін назваў так званыя «ДНР» і «ЛНР» незалежнымі дзяржавамі ў межах абласьцей. 22 лютага Савет Фэдэрацыі ратыфікаваў гэтае рашэньне.
- Расейскія войскі атакавалі ў тым ліку з тэрыторыі Беларусі, выкарыстоўваючы лётнішчы, базы і дарогі. Прадстаўнікі рэжыму Лукашэнкі апраўдваюць вайну, яго праціўнікі лічаць тэрыторыю Беларусі акупаванай, многія заклікаюць да супраціву расейскім захопнікам. Насуперак заявам Пуціна пра атакі выключна на вайсковыя аб'екты, расейцы пачалі бамбаваць школы, дзіцячыя садкі і жылыя кварталы ўкраінскіх гарадоў.
- 2 красавіка 2022 году, пасьля вызваленьня гораду Буча пад Кіевам, фотакарэспандэнты апублікавалі дзясяткі фотаздымкаў, на якіх відаць сотні нябожчыкаў, ахвяр масавых забойстваў, учыненых расейскімі войскамі. Многія пахаваныя ў стыхійных брацкіх магілах. Вялікія разбурэньні прынесла расейская акупацыя і Барадзянцы.
- З 24 лютага Расея захапіла толькі адзін абласны цэнтар — Херсон. Расейскія войскі адступілі зь яго і з правабярэжнай часткі Херсонскай вобласьці ў лістападзе 2022 году. Горад быў акупаваны расейскімі войскамі ў першыя дні вайны фактычна без баёў. Увосень 2022 году ўкраінскія войскі правялі маштабны контранаступ, у выніку якога расейскія сілы пакінулі большасьць сваіх пазыцый у Харкаўскай вобласьці.
- Нягледзячы на першапачатковыя заявы Пуціна пра тое, што акупацыя ўкраінскіх тэрыторыяў не ўваходзіць у пляны ўварваньня, 30 верасьня 2022 году была абвешчана анэксія чатырох вобласьцяў Украіны (Данецкай, Запароскай, Луганскай і Херсонскай), у тым ліку і тэрыторыяў, якія Расея не кантралявала.
- 21 верасьня 2022 году Пуцін заявіў пра мабілізацыю ў Расеі. Пасьля гэтай заявы тысячы расейцаў накіраваліся на памежныя пункты і пачалі выяжджаць у Грузію, Казахстан, Армэнію, Манголію, Фінляндыю і іншыя краіны. У самой Расеі праціўнікі вайны падпалілі некалькі вайсковых камісарыятаў.
- У 2023 годзе Лукашэнка і Пуцін заявілі пра разьмяшчэньне ў Беларусі расейскай ядзернай зброі. 13 чэрвеня Лукашэнка сказаў, што частка ядзернай зброі ўжо дастаўлена з РФ у Беларусь. 16 чэрвеня Пуцін таксама заявіў, што першыя ядзерныя зарады ўжо дастаўленыя на тэрыторыю Беларусі, а астатнюю частку перамесьцяць «да канца лета або да канца году».
- 3 верасьня ўкраінскі брыгадны генэрал Аляксандар Тарнаўскі заявіў, што Ўзброеныя сілы Ўкраіны прарвалі першую лінію абароны на запароскім кірунку, на якую расейцы выдаткавалі больш за ўсё рэсурсаў.
- У канцы 2023 і на пачатку 2024 расейцы працягвалі масавыя абстрэлы ўкраінскіх гарадоў: Дніпры, Кіеве, Харкаве, Адэсе і іншых месцах дзясяткі людзей загінулі і атрымалі раненьні. Украінскі бок у адказ абстрэльваў расейскі Белгарад, некалькі чалавек загінулі. Узброеныя сілы дзьвюх краін рэгулярна атакуюць падкантрольныя адна адной тэрыторыі бесьпілётнікамі.
- Агулам з пачатку 2024 году ўкраінскія дроны пашкодзілі 18 расейскіх НПЗ, што прывяло да скарачэньня вытворчасьці амаль на 14%. У сакавіку былі атакаваныя такія абʼекты, як Разанскі НПЗ «Раснафты» і завод «Лукойла» ў Кстове ў Ніжагародскай вобласьці. Абодва ўваходзяць у топ-10 найбуйнейшых НПЗ Расеі і забясьпечваюць бэнзінам Маскву.
- 6 жніўня 2024 году Ўкраіна пачала апэрацыю ў Курскай вобласьці. 19 жніўня прэзыдэнт Украіны Ўладзімір Зяленскі заявіў, што пад кантролем Украіны ў ходзе апэрацыі Ўзброеных сілаў Украіны знаходзяцца 92 паселішчы Курскай вобласьці Расеі. Галоўнакамандуючы Ўзброенымі сіламі Ўкраіны Аляксандар Сырскі ўдакладніў, што такіх населеных пунктаў 82. Улады Ўкраіны заявілі пра стварэньне ваенных камэндатураў і арганізацыі перадачы «гуманітарнай дапамогі ў населеныя пункты, якія знаходзяцца пад кантролем Украіны». Экспэрты Інстытуту вывучэньня вайны, прааналізаваўшы заявы і відэаматэрыялы з геалякацыяй, выказалі меркаваньне, што Ўкраіна кантралюе ў Курскай вобласьці ня ўсю тэрыторыю ў заяўленых межах прасоўваньня.
- 16-18 жніўня ўкраінскія сілы падарвалі тры масты, якія мелі стратэгічнае значэньне для матэрыяльна-тэхнічнага забесьпячэньня групоўкі расейскіх войскаў ва Ўкраіне і вайсковай авіяцыі, якая базуецца ў Курскай вобласьці.
- 17 лістапада Джо Байдэн зьняў абмежаваньні на нанясеньне ўдараў амэрыканскай дальнабойнай зброяй па тэрыторыі Расеі.
- З прыходам да ўлады ў ЗША Дональда Трампа рэзка актывізавалася тэма магчымых мірных перамоваў. Прэзыдэнт ЗША абнавіў свае патрабаваньні да эўрапейскіх краінаў-сяброў NATO павялічваць выдаткі на абарону. Таксама палітык заявіў, што хоча, каб Украіна дала Злучаным Штатам кантроль за сваімі радовішчамі рэдказямельных выкапняў у абмен на фінансавую падтрымку яе ваенных дзеяньняў супраць Расеі.
- У ноч на 14 лютага Расея бесьпілётнікам атакавала Чарнобыльскую АЭС, на саркафагу над разбураным у 1986-м пры чарнобыльскай катастрофе энэргаблёку пачаўся пажар, які ня могуць патушыць некалькі дзён.
- 12 лютага 2025 Трамп пагутарыў па тэлефоне з Пуціным, і 18 лютага 2025 году ў Эр-Рыядзе (Саудаўская Арабія) пачалася двухбаковая сустрэча з удзелам дзяржаўнага сакратара ЗША Марка Рубіё і кіраўніка МЗС Расеі Сяргея Лаўрова. Украіна на перамовы не запрошаная. Перад гэтым у Мюнхэне (Нямеччына) і Парыжы (Францыя) адбыліся, адпаведна, канфэрэнцыя па бясьпецы і саміт вядучых краінаў ЭЗ, але на іх так і ня выпрацавалі пляну доўгатэрміновай падтрымкі Ўкраіны. Акрамя таго, Вугоршчына — сябра Эўразьвязу, NATO і пры гэтым ляяльная да Расеі — дыстанцыявалася ад абмеркаваньня далейшай вайсковай дапамогі Кіеву, абвінаваціўшы іншыя краіны ў падбухторваньні далейшай вайны.
- Незалежная праверка інфармацыі пра ваенныя дзеяньні, якую даюць афіцыйныя асобы розных бакоў, не заўсёды магчымая.
