«Банк ідэй — плятформа для стварэньня, абмеркаваньня і прасоўваньня праектаў рэформаў і разьвіцьця Беларусі», — так стваральнікі апісваюць новую ініцыятыву. Разьбіраемся, што гэта такое.
Чаму менавіта цяпер
Чаканьні зьменаў і рэформаў у Беларусі нікуды не падзеліся, пра гэта кажа адзін з ініцыятараў праекту, эканаміст Дзьмітры Крук.
«Павінна быць візія будучыні, у множным ліку. 2020 год — гэта рэакцыя людзей, незадаволенасьць існым становішчам. І тут паўстае пытаньне: а што можа быць далей? Незадаволенасьць цяперашняй сытуацыяй не прыводзіць да адназначнага кансэнсусу, і падыходы да таго, як уладкаваць Беларусь, могуць быць розныя.
У звычайнай сытуацыі такія пытаньні выходзяць у грамадзкасьць праз палітычны ўзровень. Палітычныя партыі робяць свае прапановы, праз галасы абіраюцца прыярытэты. У нашай сытуацыі такое цяпер немагчыма. Таму ў экспэртнай, дасьледчай супольнасьці пачало ўзьнікаць усё больш думак, што гэты працэс трэба падштурхоўваць. Таму ўзьнікла ініцыятыва „Банку ідэй“, дзе могуць распрацоўвацца праекты рэформаў у розных сфэрах», — кажа Дзьмітры Крук.
Якая мэта
У межах плятформы плянуюць распрацоўваць праекты рэформаў, візіі будучыні ў розных сфэрах сацыяльнага жыцьця.
«Гэты працэс будзе выглядаць не зусім стандартным чынам. Праекты, якія мы зьбіраемся ствараць і абмяркоўваць, — гэта мэню магчымых варыянтаў будучыні, зь якога і палітычныя сілы, і грамадзкасьць змогуць выбіраць, што ім падабаецца і на чым можна засяродзіцца. Гэта спроба стварыць менавіта мэню магчымых праектаў», — кажа Дзьмітры Крук.
Паводле аўтараў праекту, «цяпер беларусы хочуць быць ня толькі выканаўцамі, а і ўдзельнічаць у распрацоўцы праектаў на будучыню».
«Мы бяром на сябе функцыю экспэртызы, будзем спрабаваць забясьпечыць стандарты якасьці праектаў, якія публікуюцца на плятформе. Паспрабуем балянсаваць, адсейваючы зусім фантастычныя ідэі», — прагназуе Дзьмітры Крук.
Як гэта будзе працаваць
У стварэньні прапаноў і іх абмеркаваньні, па словах ініцыятараў праекту, можа паўдзельнічаць кожны беларус.
«Мы хочам прыцягваць да гэтай актыўнасьці як мага больш людзей, каб яны ўдзельнічалі ў выпрацоўцы візіі будучыні. Мы хочам прывабліваць на пляцоўку як мага больш экспэртаў з розных сфэраў. Зараз месяц-паўтара ў нас пойдзе на наладжваньне ўсіх працэсаў на сайце.
Прапанаваць ідэю ці праект будзе проста: там ёсьць спасылка на сайце — „стаць экспэртам“. Чалавек зможа загрузіць сваю ідэю на сайт. Асобны дасьледчык, экспэрт у гэтай сфэры, зробіць рэцэнзію на гэты праект. Таксама мы бяромся абмяркоўваць гэтыя праекты», — кажа Дзьмітры Крук.
Ад чалавека, які будзе прапаноўваць ідэю, спатрэбіцца пацьвердзіць кваліфікацыю, то бок прадэманстраваць, што ў гэтай сфэры ў яго ёсьць нейкі вопыт. «Гэта ня нейкая навуковая ступень, а проста пацьверджаньне кваліфікацыі».
Ці можна падаць ідэю ананімна?
Падаваць зьнешнія праекты на сайт, па задуме ініцыятараў праекту, можна будзе са студзеня. Што да ананімнасьці, то пакуль «вырашэньне гэтага пытаньня ў працэсе».
«Хутчэй за ўсё, нейкую частковую інфармацыю пра сябе, хаця б для экспэртаў, аўтар ідэі мусіць прадэманстраваць. Пры гэтым, калі праект прафэсійны, а чалавек хоча захаваць сваю ананімнасьць, то, хутчэй за ўсё, гэта будзе магчыма», — прагназуе Дзьмітры Крук.
Якія праекты ўжо ёсьць на сайце
Пакуль першы праект — праграмны. Ён спрабуе даць адказ на пытаньне: «Пра якія рэформы сёньня трэба размаўляць?».
«Гэта стартавы падыход, дзе ідзе гаворка аб прынцыпах, як настроіцца на адну хвалю, каб размаўляць. У самы бліжэйшы пэрыяд пачнуцца два праекты на месяц. Бліжэйшыя тры, якія будуць зьяўляцца зь лістапада, — гэта пэрспэктыва рэформы пэнсійнай сфэры, другі — стандарты зьнешняй палітыкі, і трэці — пра судовую сыстэму», — анансуе Дзьмітры Крук.
А калі сайт заблякуюць?
Цяпер у Беларусі амаль кожны тыдзень блякуюць сайты ці прызнаюць нешта «экстрэмісцкім».
«Мы не надаём гэтаму занадта шмат увагі. З пункту гледжаньня аўдыторыі могуць быць праблемы, але гэта не канал, а сайт, там няма падпісак. Ня думаю, што, калі будзе блякаваньне, гэта істотна зьменіць нашы пляны», — кажа Дзьмітры Крук.
А што па часе?
На думку Дзьмітрыя Крука, «мэню праектаў» можна будзе стварыць за год-паўтара.
«Мяркую, што праз год-паўтара сытуацыя зьменіцца, і той ці іншы сцэнар рэформаў непазьбежны. Дзяржава сама ўжо вымушаная нешта рабіць у той жа пэнсійнай сфэры. Нас можа напаткаць сцэнар рэформаў пад ціскам зьнешніх абставін. Мы гаворым пра рэформы, якія выпрацоўваюцца і рэалізуюцца, зыходзячы з запыту грамадзтва і з рэвізіяй грамадзтва», — тлумачыць Дзьмітры Крук.
Хто стаіць за «Банкам ідэй»?
Супольнасьць найбольш буйных і вядомых беларускіх дасьледчых цэнтраў:
- BEROC,
- BISS,
- Belarus Security Blog,
- CASE-Belarus,
- East Center,
- SYMPA/BIPART,
- Палітычная сфэра,
- Цэнтар новых ідэй,
- Цэнтар эўрапейскай трансфармацыі.
