Лінкі ўнівэрсальнага доступу

Гішпанка Анхэля Эсьпіноса выпусьціла трэцюю кнігу на беларускай мове


Анхэля Эсьпіноса Руіс, архіўнае фота
Анхэля Эсьпіноса Руіс, архіўнае фота

Сёлетнім ляўрэатам беларускай літаратурнай прэміі імя Міхася Стральцова стала гішпанка Анхэля Эсьпіноса. У рашэньні журы, нечаканым для многіх, гаварылася, што прэмія ёй прысуджаецца за пачуцьцёвае і мэтафарычнае багацьце паэтычнай мовы і адважнае імкненьне асэнсаваць таемнасьць беларускага быцьця.

Адмыслова да гэтай падзеі выдавецтва «Кнігазбор» выпусьціла новую кнігу Анхэлі Эсьпіносы «Колер крылаў». І гэта ўжо трэцяя ейная беларуская папяровая кніга. Да яе былі зборнікі паэзіі «Раяль ля мора» (2015) і Pomme de ciel (2017). Яшчэ ў анлайн-бібліятэцы «Камунікат» выйшаў электронны зборнік «Памяць пра будучыню», а на радзіме ў ейным перакладзе — дзьвюхмоўная кніга Максіма Багдановіча «Згукі маёй бацькаўшчыны» (Ecos de mi tierra, 2017). У 2016-м яе прынялі ў ганаровыя сябры Саюзу беларускіх пісьменьнікаў.

Але з чаго ўсё пачалося? Што ці хто натхніў ураджэнку Малагі на складаньне вершаў па-беларуску? Дарэчы, вось самы першы ейны беларускамоўны верш.

Пасьля вайны

Так застаўся пакой пасьля вайны:
Чатыры апэльсіны ў пакеціку
(Ці, можа, толькі тры).
Твой пах у паветры.
Мой пах.
Наш з табой пах.
Палова бутэлькі віна,
Мора пасьцельнай бялізны,
Скрынка чагосьці салодкага
(Пустая, вядома),
Ружы,
Чырвоныя ружы на падваконьніку.
Маё сэрца.
Тваё сэрца.
Наша з табой сэрца.
На падваконьніку паміраюць.
І ўспаміны...
Так застаўся пакой пасьля вайны.
(Нашай з табой вайны).

Анхэля кажа, што пачала пісаць гэтыя вершы дзеля моўнай практыкі. Сама сябе яна называе паліглёткай-аматаркай, любіць вывучаць мовы, і вершы заўжды імкнецца пісаць на кожнай. Але беларуская яе зачаравала найболей, хоць да 15 гадоў Анхэля нават ня ведала пра яе існаваньне.

У 2008 годзе яна атрымала стыпэндыю для «маладых дыпляматаў» ад дзярждэпартамэнту ЗША. Паехала вучыцца. Анхэля была адзінай гішпанкай у той праграме. І там у яе зьявілася шмат сяброў са славянскіх краінаў, у тым ліку і зь Беларусі. Пераважна яны былі расейскамоўныя, але вельмі любілі культуру радзімы. Пазнаёмілі яе з музыкай, літаратурай, палітыкай Беларусі. Мова была пазьней.

Пасьля выбараў 2010 году яна напісала артыкул, які апублікавала газэта ейнага роднага гораду Малагі. Артыкул вельмі эмацыйны, бо на Плошчы-2010 было шмат ейных сяброў па амэрыканскай адукацыйнай праграме. Адна сяброўка прымусіла яе адправіць тэкст на міжнародны конкурс «Беларусь у фокусе», на якім Анхэля перамагла. Ляўрэатку запрасілі ў Варшаву, дзе яна пазнаёмілася зь беларускамоўнымі журналістамі і культурнымі дзеячамі. Там і зьявілася любоў да мовы — зь першага погляду.

«Спачатку я шмат літаратуры чытала, са слоўнікам. Разумела мала. Але было жаданьне чытаць беларускую літаратуру ў арыгінале, бо ведала, што ёсьць вельмі якасныя творы.

Потым пачала пісаць беларускамоўны блог, там выйшлі і першыя вершы. Іх заўважылі, з аднаго боку, Алесь Плотка, дзякуючы якому яны былі ўпершыню надрукаваныя, а зь іншага боку — Алесь Мазанік і Глеб Лабадзенка. Яны паказалі мае вершы Рыгору Барадуліну, маю песьню зь яго тэкстам (я напісала музыку на верш ‘‘Трэба дома бываць часьцей») і блог. І ён гэта, кажуць, упадабаў, сказаў, што мне варта працягваць сваю дзейнасьць (маю ягоную кніжку з подпісам з пачатку 2014 году, я яе дужа цаню). Дык адтуль часткова і матывацыя не здавацца, хоць часта думкі былі кінуць паэзію».

У Варшаўскім унівэрсытэце Анхэля скончыла магістарскую праграму па беларусыстыцы і абараніла працу «Мастацкі сьвет паэзіі Міхася Стральцова».

Цяпер яна вучыцца ў асьпірантуры Мадрыдзкага ўнівэрсытэту, піша дысэртацыю «Сымбалі фальклёрнага паходжаньня ў прозе Яна Баршчэўскага і Густава Адольфа Бэкера» (сэвільскі паэт-рамантык 19 стагодзьдзя).

На цырымоніі ўганараваньня Анхэлі Эсьпіносы прэміяй Міхася Стральцова паэт Уладзімер Някляеў сказаў, што паэтка з Гішпаніі так дасканала гаворыць па-беларуску, што нават ніводнага націску ня блытае. А ў багатай мове Анхэліных вершаў сьвеціцца цеплыня ейнай прыгожай радзімы. Пачытайце «Колер крылаў», каб упэўніцца ў надзвычайным таленце 26-гадовай гішпанкі, якую прычаравала Беларусь.

Ігар Лосік Кацярына Андрэева Ірына Слаўнікава Марына Золатава Андрэй Кузьнечык
XS
SM
MD
LG