«Нармальна, што ў райцэнтры няма рэнтгену? Напішы пра гэта, ты ж журналіст!» — сябар дзяцінства кульнуў чарку, пільна ўгледзеўся ў мяне — і пачалося. Яго землякі асьцярожна адсунулі ад краю стала талеркі, якія абурана падскочылі ад моцнага ўдару шклянкай, згодна заківалі галовамі, нагадваючы мне, што няма ў іх ні эндакрыноляга, ні акуліста, ні іншых вузкіх спэцыялістаў.
Яны распавядалі, як летась у паліклініцы не дачакаўся прыёму і памёр нестары мужчына, як у іхняй бальніцы пацыент клікаў мэдыкаў на дапамогу, ды ніхто не азваўся. Памёр. «Тыя і так і так памерлі б, дакладна. У нас тут не дапамогуць. Выратуе толькі адно — калі зьедзеш адсюль. Мой прыяцель — от як адчуваў! — паехаў у нядзелю ў суседні горад на кірмаш, і зрабілася яму там блага — пякло ў грудзях. Выклікалі „хуткую“, яго адразу ў вобласьць павезьлі, зрабілі тут жа апэрацыю на сэрца — уратавалі. Божа, каб яму блага ў нас зрабілася — то ўсё, канцы! Ужо б нос задраў дагары, а мы б салодкія аладкі елі! Напішы пра рэнтген!» — злосна стукнуў на стале парожняй шклянкай той, з кім раней днём у школу хадзілі, а вечарам розную шкоду рабілі.
Зараз ён зноў падбухторвае мяне на гадасьці ўсялякія — паклёпнічаць на мэдыцыну, адну з найлепшых у сьвеце! Ах, каб ты ведаў, дружа, на якім высокім узроўні ўжо айчынная, ці «бацькава», мэдыцына. Праўда, вы да таго ўзроўню не дарасьлі — вяскоўцы і жыхары райцэнтру, якія са зламанымі рукамі і нагамі едуць на рэнтген у суседні горад за паўсотні кілямэтраў.
А калегу і ў абласным цэнтры, у паліклініцы па месцы жыхарства, адмовіліся зрабіць «біяхімію». Участковая лекарка сказала — няма паказаньняў для аналізаў. А так проста раздаваць накіраваньні — хай Бог крые, так усе пачнуць хадзіць цугам. Платна, без накіраваньня ўчастковай, аналізы такія ня робяць. На ўльтрагукавую дыягностыку лекарка таксама не дала накіраваньня — маўляў, вам ужо давалі раней такую паперчыну, вы не прыйшлі, таму пакараньне будзе жорсткае і непазьбежнае. Больш ня швэндайцеся тут.
Але недзе швэндацца трэба, таму калега, целам якога пагрэбавала айчынная мэдыцына, прыйшоў да мяне лячыць душэўныя раны, прынёс сваю Вусную Гісторыю.
Справа была такая. Задумаўся ён пра старасьць — сваю і чужую. Як так сталася, што старых-нямоглых людзей дзеці аддаюць у дамы састарэлых ці на «сацыяльныя ложкі»? Хто вінаваты і што рабіць, якія прафіляктычныя меры прыняць — каб самому ня трапіць у якую «палату сястрынскага догляду»? «Я хацеў пагутарыць з гэтымі няшчаснымі людзьмі, напісаць пра іх лёс, зьвярнуць увагу грамадзтва...» — тлумачыў ён. Без галоўнага ўрача бальніцы — ня трапіць у «палаты сястрынскага догляду».
Мэдыцынскі начальнік сказаў, што ня супраць, але ён рыхтуецца да пэнсіі і «хацеў бы пайсьці на яе добраахвотна». Ну, і каб нічога ня здарылася. Параіў пачакаць месяц і патурбаваць новага галоўнага ўрача. Новы быў ня супраць наведваньня самотных старых, але прасіў даць яму тры месяцы — «каб асвоіцца». «Тэма добрая», — сказаў новы галоўны. «Але вострая», — цяжка ўздыхнуў ён. Праз тры месяцы (але ж упарты калега!) урач параіў зьвярнуцца з гэтым пытаньнем у ідэалёгію. Ідэалёгія папрасіла афіцыйны запыт. На той запыт яны адказалі, што ня могуць вырашыць гэтую справу, і параілі зноў зьвярнуцца да галоўнага ўрача. Той сказаў, што «ўзьнікла праблема» і «вы самі ўсё разумееце». (Час, напэўна, і праўда рэфармаваць Канстытуцыю, як той казаў нядаўна, і напісаць пад кожным артыкулам Асноўнага Закону прыпіску пасьля зорачкі: «Ну, вы самі ўсё разумееце»).
Калега, вядома, расчараваўся — тэма замоўлена, і так цягнулі ката за хвост тры месяцы з гакам. І што — аблом? Ад нэрваў у яго падняўся крывяны ціск, закружылася ў галаве. Але ж не ісьці ў паліклініку па месцы жыхарства! Галоўны ўрач пашкадаваў засмучанага калегу і прапанаваў яму што-кольвек напісаць пра бальніцу — але толькі не пра палату сястрынскага догляду. «У нас зараз у бальніцы такое новаўвядзеньне! Вось вы можаце першы пра гэта напісаць! Мы асвоілі новы кірунак — гінэкалягічна-эстэтычную хірургію! Выпраўляем розныя дэфэкты на жаданьне пацыентаў. Платна, вядома. Напрыклад, некаму не падабаюцца палавыя органы — памер ці колер. А мы гэта выпраўляем! Мы выпраўляем нават гукі! Так, гукі! Бо некаторым пацыентам не падабаюцца гукі, якія выдае похва ў час палавога акту! І гэта мы выправім! Большасьць нашых першых кліентаў — расейцы. У іх, напэўна, даражэй — едуць да нас. Вось пра што варта напісаць!», — параіў галоўны ўрач.
Вось, напісалі. Калега не захацеў — ён убачыў прорву паміж сваёй пачатковай ідэяй пра самотных старых і прапановамі доктара. А я б і напісала, ды мне страшна — гэтыя скрыўленыя похвы з апакаліптычнымі гукамі зь іх прысьніліся мне ноччу. З тых сапсаваных похваў няправільнага колеру, якія патрабуюць тэрміновай пераробкі, вылазілі на сьвет Божы са скальпэлямі ў руках людзі ў белым адзеньні, якія «прыйшлі ад смутку вялікага». Мне хацелася ў гэты момант забыцца назаўсёды пра адсутнасьць рэнтгену, аналізы, самотных старых і па прыкладзе Арчыбальда Арчыбальдавіча пабегчы на кухню, схапіць там (была ў сабакі хата!) «асьцярожна, каб не забрудзіць манжэты, два ладныя балыкі», выйсьці праз бакавы ўваход — і, «як капітан, які павінен пакідаць карабель апошнім, стаяць спакойна ў летнім паліто з шаўковаю падкладкаю, з двума балыковымі бярвенцамі пад пахай».
Меркаваньні, выказаныя ў блогах, перадаюць погляды саміх аўтараў і не абавязкова адлюстроўваюць пазыцыю рэдакцыі.
