18 кастрычніка спаўняецца 25 гадоў ад заснаваньня Беларускага Народнага Фронту. 19 кастрычніка 1988 году на сходзе ў Чырвоным касьцёле ў Менску быў створаны аргкамітэт Беларускага Народнага Фронту за перабудову «Адраджэньне». Устаноўчы зьезд адбыўся ў Вільні 24–25 чэрвеня 1989 году.
Радыё Свабода задало толькі адно пытаньне — «У чым самая асноўная заслуга БНФ?» — людзям, што стаялі ля вытокаў стварэньня БНФ: дэпутатам Вярхоўнага Савету 12 скліканьня Алегу Трусаву і Лявону Дзейку, мастакам Аляксею Марачкіну і Міколу Купаву, скульптару Гэніку Лойку.
Алег Трусаў: «Незалежная Рэспубліка Беларусь — самая галоўная заслуга»
Алег Трусаў
«Што стварылася незалежная беларуская дзяржава. Правільна сказаў днямі Лукашэнка, і мы гэтую цытату ўставілі ў наш артыкул пра БНФ у газэту „Наша слова“. Незалежная Рэспубліка Беларусь — вось гэта самая галоўная заслуга. Астатняе ўсё — дробязі, бо ўсё астатняе выцякае з гэтага. Можна цэлы сьпіс са 100 ці 150 пунктаў скласьці. А ўсё астатняе — сёньня ёсьць, заўтра няма, яно цячэ скрозь пальцы, як вада ці пясок. А гэта вечнае. Тым больш што пры гэтай незалежнасьці ўжо цэлае пакаленьне вырасла. І гэтую незалежнасьць адабраць ня так проста, фактычна немагчыма ва ўмовах глябалізацыі».
Мікола Купава: «БНФ заклаў асновы дэмакратыі ў Беларусі»
Мікола Купава
«Самае галоўнае, што БНФ заклаў асновы дэмакратыі ў Беларусі, паколькі ў той час мы былі яшчэ ў СССР, і праз усе цяжкасьці прывёў краіну да незалежнасьці. Вынікі гэтай дзейнасьці — парлямэнцкая група ў Вярхоўным Савеце і вулічныя мерапрыемствы — зрабілі сваю справу, і ў 1991 годзе была абвешчана незалежнасьць Беларусі. Яна стала называцца па-людзку — Рэспубліка Беларусь, яна атрымала свае спрадвечныя сымбалі. Гэта БНФ, а ня хто іншы, прывёў да незалежнасьці краіну».
Лявон Дзейка: «Фронт абудзіў Беларусь у самым шырокім сэнсе»
Лявон Дзейка
«Фронт абудзіў Беларусь у самым шырокім сэнсе — у геаграфічным, у этнічным, у палітычным, у грамадзкім — проста абудзіў Беларусь і беларускі народ. Я лічу, што Фронт якраз зрабіў рэальнасьцю тое, пра што сама сабе думала вялікая колькасьць людзей у Беларусі, якія нешта чулі пра існаваньне іншых незалежных дзяржаваў, іншых незалежных народаў, для тых людзей, якія вырасьлі і сталелі ў часы Савецкага Саюзу і былі, так бы мовіць, шчырымі савецкімі людзьмі. Яны былі добрымі людзьмі, але адчувалі нешта ня тое ў сваім самавызначэньні. І вось мне здаецца, тое, што Фронт пачаў весьці такую дзейнасьць — асьветніцкую, прапагандысцкую — гэта самае галоўнае».
Алесь Марачкін: «Гэта было абуджэньне і адраджэньне»
Алесь Марачкін
«Тут ня будзе перабольшваньняў, калі браць Беларускі Народны Фронт не ізалявана ад тых працэсаў, якія адбыліся на прасторы былога Савецкага Саюзу. Напачатку гэта была Эстонія, Латвія, Літва, пасьля Грузія, Украіна — там таксама былі такія рухі, народныя франты. То і Беларусь не была ўбаку, яна была ў найноўшай гісторыі ў гэты пэрыяд вясны народаў. Гэта было абуджэньне і адраджэньне. Нельга так гаварыць, што на нас незалежнасьць звалілася, як хтосьці напісаў, як мяшок бульбы на галаву. Нічога падобнага. Інтэлігенцыя, людзі сьвядомыя, настроеныя дэмакратычна, настроеныя на незалежнасьць, на адстойваньне сваіх гістарычных і нацыянальных сымбаляў — яны былі гатовыя».
Гэнік Лойка: «БНФ абудзіў нацыянальныя каштоўнасьці ў беларусаў»
Гэнік Лойка
«Я як нацыяналіст лічу, што самая вялікая каштоўнасьць у тым, што дзякуючы БНФ у нацыі адрадзіўся нацыяналізм. Бо гэта ёсьць аснова для любога грамадзкага руху. Толькі дзякуючы нацыяналізму нацыя становіцца на свае ногі, і далей ужо могуць разьвівацца і лібэралізмы, і сацыялізмы ўсялякія. А самае асноўнае — гэта нацыяналізм, нацыянальныя каштоўнасьці, якія адрадзіў, абудзіў Беларускі Народны Фронт. Вось у гэтым яго заслуга. Адпаведна, і незалежнасьць мы атрымалі такім чынам, дзякуючы гэтым ідэям, і будуем сваю краіну. У той час ніхто, акрамя Беларускага Народнага Фронту, ня верыў, што беларусы могуць мець сваю незалежную дзяржаву».
