Прадстаўніца АБСЭ: Спробы рэгуляваць інтэрнэт пацярпяць паразу

Пра гэтыя пляны абвясьціў старшыня Хэльсынскай камісіі ЗША сэнатар Бэнджамін Кардын. Ён падкрэсьліў, што за апошні год журналістаў беспакарана забівалі ў Расеі, Турцыі і Баўгарыі. "Гэтыя журналісты-дасьледчыкі заплацілі самую высокую цану за сваю прафэсійную дзейнасьць у той час, як дзесяткі іншых сталі ахвярамі ціску з боку ўладаў, гвалтоўных нападаў альбо пазбаўленьня волі”, – заявіў сэнатар Кардын.

Прадстаўніца АБСЭ ў пытаньнях свабоды СМІ Дуня Міятавіч у сваім выступе паведаміла пра трывожнае ўзмацненьне абмежаваньняў і рэпрэсій супраць журналістаў у краінах былога СССР. Гэтыя парушэньні ўласьцівыя, ў прыватнасьці, і Казахстану, краіне, якая нягледзячы на пратэсты праваабарончых арганізацый, з пачатку гэтага году стала старшынёй АБСЭ. Дуня Міятавіч нагадала, што тады Астана абяцала палепшыць сытуацыю з правамі чалавека і аслабіць ціск на СМІ. Аднак паводле прадстаўніцы АБСЭ ў пытаньнях свабоды СМІ за 5 месяцаў старшыняваньня ў АБСЭ Казахстан не зрабіў нічога, каб палепшыць сытуацыю са свабодай слова, акрамя касмэтычных зьменаў у закон аб ліцэнзаваньні вяшчальных арганізацый.

Менавіта ў Казахстане ў мінулым сьнежні адбылося гучнае забойства журналіста. Журналіст Генадзь Паўлюк быў выкінуты з вакна шматпавярховага будынку ў Алматы. Забойцы дагэтуль ня знойдзеныя. Дуня Міятавіч нагадала таксама пра шэраг даўніх забойстваў у розных краінах рэгіёну, выканаўцы і замоўнікі якіх дагэтуль ня знойдзеныя: Пола Хлебнікава і Ганны Паліткоўскай у Расеі, Слаўка Чурувія ў Сэрбіі, Эльмара Гусэйнава ў Азэрбайджане, Георгія Гангадзэ ва Ўкраіне.

Удзельнікі слуханьняў прыгадвалі крокі шэрагу ўрадаў краінаў АБСЭ супраць свабоды слова: забарона YouTube у Турцыі, меры па кантролі за інтэрнэтам у Беларусі, прыняцьце законаў аб крымінальнай адказнасьці за абразу ўладаў у Азербайджане, Славакіі і Чарнагорыі.

"У шэрагу краін АБСЭ законы аб дыфамацыі па-ранейшаму выкарыстоўвацца як наморднікам на свабоду прэсы" – заявіў сустаршыня амэрыканскай Хэльсынскай камісіі , кангрэсмэн Элсі Гастынгс. "Насьпеў час для дзяржаў-удзельніц, якія яшчэ не зрабілі гэтага, адмяніць такія законы” – сказаў ён.

У сваю чаргу Дуня Міятавіч адзначыла і некаторыя пазытыўныя зьмены: 10 краін АБСЭ, у тым ліку Босьнія і Герцагавіна, Грузія, Малдова, Румынія і Ўкраіна, выключылі з крымінальнага заканадаўства артыкулы аб дыфамацыі і паклёпе, якія часам выкарыстоўваюцца для перасьледу СМІ.

Прадстаўніца АБСЭ ў пытаньнях свабоды СМІ назвала інтэрнэт апошнім полем бою за свабоду слова. На яе думку ў доўгатэрміновай пэрспэктыве гэты бой выйграе свабода.

Дуня Міятавіч

Міятавіч: Незалежна ад таго, што робяць ўлады, у рэшце іх спробы рэгуляваць інтэрнэт пацярпяць паразу. Людзі заўсёды знаходзяць шляхі, каб скарыстацца сваім правам, якое ў іх адабралі. Гісторыя сьведчыць пра гэта зноў і зноў.

Аднак у кароткатэрміновай пэрспэктыве бітва працягваецца, пра што сьведчаць, напрыклад, справы азэрбайджанскіх блогераў Эміна Мілі і Аднана Гаджызадэ, якія былі пазбаўленыя свабоды па абвінавачваньні ў хуліганстве за крытыку ўладаў.

Камісія па бясьпецы і супрацоўніцтву ў Эўропе, вядомая таксама як Хэльсынская Камісія, зьяўляецца дзяржаўным агенцтвам ЗША, якое ажыцьцяўляе назіраньне за працэсам выкананьня палажэньняў Хэльсынскай дамовы 1975 году. Камісія ўключае ў сябе 9 чальцоў Сэнату ЗША, 9 чальцоў Палаты прадстаўнікоў ЗША і па аднаму прадстаўніку ад Дзярждэпартамэнту ЗША, Міністэрства абароны і Міністэрства гандлю.